Εκδηλώθηκε και πάλι το επόμενο έτος (2003), μετά από διαρροές από ένα κορυφαίο κινεζικό κρατικό εργαστήριο
Προς το τέλος του 2002, αρκετοί σεφ μαγειρικής και έμποροι ζώων στην παράκτια επαρχία Guangdong της νότιας Κίνας αρρώστησαν με μια παράξενη αναπνευστική νόσο που τους δημιουργούσε βήχα, πυρετό και αγωνίζονταν να αναπνεύσουν. Κάποιοι από αυτούς ήταν μέλη εστιατορίων που σφαγίαζαν ζώα επί τόπου για δείπνο, ένα άλλο κατάστημα προμήθευε τέτοια προϊόντα για αυτούς και ένα τρίτο πουλούσε φίδια σε μία περιβόητη αγορά γεμάτη με στοίβες κλουβιών.
Αυτή η μυστηριώδης ασθένεια ανησύχησε από την πρώτη στιγμή τους γιατρούς, καθώς ήταν εξαιρετικά μολυσματική. Στην αρχή, πέθανε ο πωλητής φιδιών, μετά η σύζυγός του, μέλη του ιατρικού προσωπικού που τους περιέλθαλψαν στο νοσοκομείο αρρώστησαν, ενώ τουλάχιστον δύο από τους σεφ προκάλεσαν εστίες μόλυνσης σε άλλα κοντινά νοσοκομεία.
Γράφει ο Ian Birrell/Daily Mail
Αυτά τα γεγονότα σηματοδότησαν την έναρξη της παγκόσμιας επιδημίας του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS), ενός θανατηφόρου κορωνοϊού, σίγουρα από νυχτερίδες, που μόλυνε χιλιάδες ανθρώπους σε 30 χώρες. Ευτυχώς, παρά τη θανατηφόρα μολυσματικότητα και τον τρομακτικό αντίκτυπο σε ηλικιωμένους, υπήρξαν μόνο 774 θάνατοι παγκοσμίως και το ξέσπασμα περιορίστηκε σε μήνες. Αυτή ήταν μία σοβαρή προειδοποίηση για τον κόσμο, μία περιπετειώδης απόδραση από μια παγκόσμια καταστροφή για την υγεία, που έδειξε τους κινδύνους ενός νέου παθογόνου. Παρ’ όλα αυτά, κανείς δεν παραδειγματίστηκε από το συμβάν, αν και είχαν όλο το χρόνο να το κάνουν.
Επίσης, αποκάλυψε, την αντίδραση του κομουνιστικού καθεστώτος που είχε πει ψέματα για την ασθένεια, σίγησε τους γιατρούς, κάλυψε δεδομένα, εξαπάτησε τις παγκόσμιες υγειονομικές αρχές και κατηγόρησε τους ξένους για μια «βιοτρομοκρατική» επίθεση.
Το SARS εκδηλώθηκε και πάλι για λίγο το επόμενο έτος (2003), μετά από διαρροές από ένα κορυφαίο κινεζικό κρατικό εργαστήριο και από δύο άλλα περιστατικά μόλυνσης σε ερευνητικά κέντρα υψηλής ασφάλειας στην Ταϊβάν και τη Σιγκαπούρη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι «αυτά τα εργαστήρια αντιπροσωπεύουν τη μεγαλύτερη απειλή για τη μετάδοση του SARS-CoV», είχε προειδοποιήσει τότε και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Οι έντονες ομοιότητες του τότε και του τώρα, όσον αφορά την προκλητική απόκριση του Πεκίνου σχετικά με τα δύο εργαστηριακά κρούσματα επισημαίνονται σε ένα καταδικαστικό νέο έγγραφο που δημοσιεύθηκε στο CBRNe World, ένα περιοδικό για ειδικούς σε βιολογικές, χημικές και πυρηνικές απειλές.
Ο Milton Leitenberg, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Διεθνών Σπουδών και Ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, υποστηρίζει ότι το SARS δίδαξε, σχετικά με την Κίνα, ότι θα μπορούσε να παραπλανήσει, να αποκρύψει και να χειριστεί τις αρχές υγείας με λίγες συνέπειες. Ανέφερε ότι αυτό το μάθημα ενισχύθηκε από την επακόλουθη εργαστηριακή λοίμωξη (Covid-19) και εφαρμόστηκε και στην παρούσα πανδημία «με επιθετικό στιλ» και με «μια μαζική εκστρατεία άρνησης, κάλυψης, εκτροπών, καθυστέρησης και παραπληροφόρησης».
Είναι ενδιαφέρον ότι το 2020 η Κίνα κατηγόρησε αμέσως για τον πιο πρόσφατο κορωνοϊό μια αγορά ζώων στη Wuhan, βασισμένη σε ένα επιστημονικό ίδρυμα που επιμένει στη φυσική «διαρροή» του ιού από τα ζώα και όχι σε κάτι που δεν έγινε (ξανά) από ένα εργαστήριο. Τι συνέβη λοιπόν σε αυτό το πρώτο ξέσπασμα του SARS;
Η πρώτη περίπτωση εντοπίστηκε σε έναν ασθενή στο Foshan στις 16 Νοεμβρίου 2002. Αυτή η πόλη -σε αντίθεση με τη Wuhan- βρίσκεται σε μια περιβόητη περιοχή για την εξωτική κουζίνα της. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, που συνδέονταν με το εμπόριο ζώων, υπήρχαν σαφή σημάδια μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο, καθώς τα μέλη της οικογένειας και οι γιατροί τους αρρώστησαν. Αξιωματούχοι της υγείας είχαν προειδοποιήσει για τη νέα, ασθένεια των πνευμόνων.
Ωστόσο, η απάντηση του Κομουνιστικού Κόμματος ήταν να καταπνίξει τις πληροφορίες και χρειάστηκαν άλλοι τρεισήμισι μήνες προτού η Κίνα ομολογήσει επιτέλους την ύπαρξη μίας επιδημίας που -και- τότε έσπειρε θάνατο και ασθένεια σε όλο τον κόσμο. Το Πεκίνο είχε στείλει εμπειρογνώμονες στη Guangzhou, πρωτεύουσα της επαρχίας Guangdong, στις 20 Ιανουαρίου 2003, αλλά η έκθεσή τους, που κατατέθηκε μια εβδομάδα αργότερα, επισημάνθηκε ως «απόρρητη» και δεν κοινοποιήθηκε ποτέ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Οι επικεφαλής του κόμματος επέβαλαν τη διακοπή των ειδήσεων εν μέσω εορτασμών της Πρωτοχρονιάς, αλλά η Κίνα ήταν μια πολύ λιγότερο ελεγχόμενη κοινωνία εκείνη την εποχή, έτσι οι φήμες εξαπλώθηκαν γρήγορα. Ένα προειδοποιητικό μήνυμα για «θανατηφόρα γρίπη» κοινοποιήθηκε 126 εκατομμύρια φορές σε τρεις ημέρες.
Μετά τη δημοσίευση των ειδήσεων για τον SARS στις εφημερίδες του Χονγκ Κονγκ, ο ΠΟΥ ζήτησε απαντήσεις. Η κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι υπήρχε μια ασθένεια, αλλά επέμεινε ότι ήταν υπό έλεγχο. Αρκετές ημέρες αργότερα, ασθενής που νόσησε από τον ιό ανέφερε ότι ήταν από… χλαμύδια, μία σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Ωστόσο, η επιδημία εντείνονταν, χτυπώντας σκληρά τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας, με περισσότερους από 400 να αρρωσταίνουν μόνο στη Guangzhou. Μάλιστα, οι πωλήσεις ξιδιού που πιστεύονταν ότι προστάτευαν από την ασθένεια αυξήθηκαν.
Το Πεκίνο είχε απορρίψει τις εξωτερικές προσφορές βοήθειας -όπως ακριβώς και με την Covid-19- και στις 23 Φεβρουαρίου ο ΠΟΥ ανέφερε ότι οι υγειονομικές αρχές της Κίνας είχαν ανακοινώσει το τέλος της επιδημίας στην επαρχία Guangdong. Ωστόσο, δύο ημέρες νωρίτερα, ένας ειδικός στους πνεύμονες που θεράπευε ασθενείς στο νοσοκομείο της Guangzhou ταξίδεψε με λεωφορείο στο Χονγκ Κονγκ για έναν γάμο και κατά τη σύντομη διαμονή του σε ένα ξενοδοχείο μόλυνε ταξιδιώτες από τον Καναδά, τη Σιγκαπούρη, τις ΗΠΑ και το Βιετνάμ, που έμεναν στον ίδιο όροφο.
Πλέον η ασθένεια είχε εξαπλωθεί στον πλανήτη, με περισσότερες από 4.000 περιπτώσεις, ενώ η πηγή εντοπίστηκε αργότερα σε αυτή την επίσκεψη της μίας νύχτας του γιατρού, που μετέφερε τον ιό σε 14 ανθρώπους.
Ένας κάτοικος του Χονγκ Κονγκ, που αρρώστησε, μόλυνε πάνω από 100 άτομα σε ένα μεγάλο νοσοκομείο. Μία γυναίκα από τη Σιγκαπούρη προκάλεσε 90 κρούσματα. Μια μητέρα από τον Καναδά πέθανε λίγες μέρες αργότερα στο Τορόντο, μετά τη μόλυνση του γιου της και αρκετών γιατρών. Μία εβδομάδα μετά το θάνατο της, ο ΠΟΥ αγνόησε την Κίνα, ανακοίνωσε παγκόσμια προειδοποίηση και δύο εβδομάδες αργότερα, στις 25 Μαρτίου, εξέδωσε μια συμβουλευτική ειδοποίηση έκτακτης ανάγκης για αεροπορικά ταξίδια, για πρώτη φορά στην 55χρονη ιστορία του.
Την ίδια μέρα, μία μολυσμένη γυναίκα πέταξε σπίτι της στη Βρετανία από τη Σιγκαπούρη και εισήχθη μία εβδομάδα αργότερα στο νοσοκομείο του Μάντσεστερ. Τρεις άλλοι Βρετανοί υποβλήθηκαν σε θεραπεία στο Λονδίνο, πριν πάρουν εξιτήριο.
Η ασθένεια ονομάστηκε SARS, με το covid να προστίθεται αργότερα προκειμένου να δώσει την ονομασία SARS-CoV, όπως ακριβώς η διάδοχος ασθένεια που εμφανίστηκε στη Wuhan και ονομάστηκε SARS-CoV-2. Η Κίνα παραδέχτηκε τελικά ότι ο ιός είχε εξαπλωθεί έξω από το Guangdong στα τέλη Μαρτίου 2003, αλλά κατηγόρησε το Χονγκ Κονγκ ότι ήταν η πηγή, όπως έκανε εναντίον της Ταϊλάνδης για μία έξαρση της πανδημίας covid-19 που συνέβη στο Πεκίνο.
Μέρες αργότερα, η κινεζική κυβέρνηση δήλωσε ξανά ότι η ασθένεια «είχε ήδη τεθεί υπό έλεγχο». Τελικά, επέτρεψε σε μια ομάδα ερευνητών του ΠΟΥ να ταξιδέψουν στη χώρα και να ερευνήσουν τα περιστατικά. Ωστόσο, αξιωματούχοι τους εμπόδισαν να επισκεφτούν το κέντρο της επιδημίας για οκτώ ημέρες, απέτυχαν να παράσχουν σοβαρά αποτελέσματα και τους αρνήθηκαν να επισκεφθούν άρρωστα άτομα στα νοσοκομεία του Πεκίνου. Στη συνέχεια, αφού τους παραχώρησαν την πρόσβαση, έκρυψαν τον ακριβή αριθμό των κρουσμάτων.
Susan Jakes
Η Susan Jakes, συντάκτης του διαδικτυακού περιοδικού ChinaFile, ήταν τότε ανταποκριτής του περιοδικού Time στην Κίνα. «Οι γιατροί μου είπαν ότι είχαν διαταχθεί να απομακρύνουν ασθενείς από τρία νοσοκομεία όταν ήρθαν οι επιθεωρητές του ΠΟΥ», θυμάται. «Σε ένα από αυτά μετέφεραν επί ώρες ασθενείς σε ασθενοφόρα. Σε ένα άλλο, τους έκρυψαν στο υπόγειο». Δεν είναι περίεργο που πολλοί γιατροί εξοργίστηκαν από την εξαπάτηση, δεδομένης της σοβαρότητας της κατάστασης, καθώς δεκάδες συνάδελφοι τους αρρώστησαν.
«Οι γιατροί του Πεκίνου άκουγαν τους πολιτικούς και δεν απαίτησαν μάσκες, γυαλιά ή γάντια», είπε ένας ιολόγος. «Πίστευαν την προπαγάνδα».
Αφού ο Κινέζος υπουργός Υγείας ισχυρίστηκε ότι υπήρξαν μόλις 12 περιπτώσεις και τρεις θάνατοι στο Πεκίνο, μία γιατρός από στρατιωτικό νοσοκομείο επικοινώνησε με τη Susan Jakes για να αποκαλύψει την αλήθεια. Η Jiang Yanyong της είπε ότι οι γιατροί ήταν οργισμένοι, καθώς υπήρχαν 60 ασθενείς με SARS και επτά θάνατοι σε ένα μόνο στρατιωτικό νοσοκομείο. «Δεν μπορούσα να πιστέψω αυτό που άκουγα», είπε. «Είχα την ευθύνη να βοηθήσω τις διεθνείς και τοπικές προσπάθειες για την αποτροπή της εξάπλωσης του SARS» συμπλήρωσε η Κινέζα.
Μήπως τελικά αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Κίνα, υπό τον Πρόεδρο Xi Jinping, σιώπησε τόσο γρήγορα τους γιατρούς στη Wuhan που προσπαθούσαν να προειδοποιήσουν για την Covid-19 και στη συνέχεια απέλασε δημοσιογράφους από αμερικανικές και αυστραλιανές ειδησεογραφικές οργανώσεις πέρυσι; Μάλιστα, ο δημοσιογράφος του BBC, John Sudworth, απομακρύνθηκε επίσης από τη χώρα όταν προσπάθησε να διερευνήσει ένα ορυχείο που επισκεπτόντουσαν συχνά ερευνητές κορωνοϊών από το Ινστιτούτο ιολογίας της Wuhan, για τη συλλογή δειγμάτων από νυχτερίδες.
Τουλάχιστον το 2003, ο ΠΟΥ, είχε επικεφαλής την πρώην πρωθυπουργό της Νορβηγίας Gro Harlem Brundtland, η οποία ήταν ιδιαιτέρως ισχυρή και αποφασιστική μετά την εμφάνιση των μηνυμάτων από την Κίνα, σε απόλυτη αντίθεση με την χαλαρή αντιμετώπιση, σε αυτήν την πανδημία, υπό τον Γενικό Διευθυντή από την Αιθιοπία, Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Τότε, η Brundtland, πρόεδρος της οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών, είχε χρησιμοποιήσει μια ασυνήθιστα σκληρή γλώσσα κατά της Κίνας για την παραπλάνηση και την απόκρυψη του πραγματικού αριθμού των κρουσμάτων. «Την επόμενη φορά που κάτι περίεργο και νέο έρχεται οπουδήποτε στον κόσμο, θα εισέλθουμε στη χώρα και τη συγκεκριμένη περιοχή το συντομότερο δυνατό», είχε δηλώσει.
Gro Harlem Brundtland
Αυτή η πίεση από τους γιατρούς και τον ΠΟΥ ανάγκασε την Κίνα να αναλάβει δράση. Ο τότε πρόεδρος της χώρας, Hu Jintao, διέταξε αξιωματούχους να σταματήσουν την υποβολή αναξιόπιστων στοιχείων, ο υπουργός Υγείας απολύθηκε και η κινεζική κυβέρνηση παραδέχτηκε δέκα φορές περισσότερα κρούσματα. Μέσα σε τρεις μήνες, η παγκόσμια επιδημία περιορίστηκε μετά την επιβολή νέων μέτρων, όπως περιορισμοί στα ταξίδια, θερμικοί σαρωτές στα αεροδρόμια, καραντίνες, ανίχνευση επαφών και υποχρεωτική μάσκα σε πολυσύχναστα μέρη.
«Δεν νομίζω ότι είχαμε δει κάτι τέτοιο στο παρελθόν», δήλωσε ο Balaji Sadasivan, γιατρός και υπουργός Υγείας στη Σιγκαπούρη. «Αυτή ήταν μια μάχη που έγινε με το θερμόμετρο και την καραντίνα».
Η επιδημία έληξε με 8.098 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 774 θανάτους. Αυτή ήταν μια τυχερή απόδραση για τον πλανήτη δεδομένου ότι το SARS είναι πολύ πιο θανατηφόρο από την Covid-19, αλλά τα συμπτώματά του γίνονται εμφανή προτού οι άνθρωποι αρχίσουν να μεταδίδουν την ασθένεια, σε αντίθεση με τον διάδοχό του SARS-COV-2. Ακόμη και πριν από τη λήξη της επιδημίας SARS, οι επιστήμονες είχαν διαπιστώσει ότι ο ιός είχε μεταφερθεί από θιβετιανές γάτες, ένα από τα βασικά συστατικά μιας δημοφιλούς σούπας της Guangdong, μαζί με τεμαχισμένα φίδια και πέταλα χρυσανθέμων.
Περιέργως, οι ερευνητές της πανδημίας Covid-19, έως και πρόσφατα, δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν τα ζώα ξενιστές που θα μπορούσαν να έχουν μεταδώσει τον SARS-CoV-2 από νυχτερίδες σε ανθρώπους, παρά τις εντατικές προσπάθειες που περιλαμβάνουν δοκιμές σε περισσότερα από 80.000 δείγματα.
Τους επόμενους μήνες, υπήρξε μια σειρά περιστατικών που αφορούσαν το SARS σε εργαστήρια, που πυροδότησαν, σχεδόν, ένα δεύτερο κύμα, αποκαλύπτοντας τόσο τις ανησυχίες για την ασφάλεια σε ερευνητικές μονάδες υψηλής ασφάλειας όσο και την τοξική εμμονή της Κίνας με το απόρρητο. Η πρώτη, ήταν με ανήλικο μαθητή στη Σιγκαπούρη. Η δεύτερη περίπτωση ήταν πιο σοβαρή και έλαβε χώρα σε στρατιωτικό εργαστήριο υψηλής ασφάλειας στην Ταϊβάν, εξοπλισμένο -όπως και το Ινστιτούτο ιολογίας της Wuhan- από τη Γαλλία. Πάνω από 90 άτομα μπήκαν τότε σε καραντίνα.
Μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου 2004, υπήρξαν τουλάχιστον τέσσερις πρωτογενείς λοιμώξεις λόγω ερασιτεχνικών πρακτικών σε κινεζικά εργαστήρια που οδήγησαν σε 11 επιβεβαιωμένα κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων ασθενών που νοσηλεύτηκαν και σχεδόν 1.000 άτομα τέθηκαν σε καραντίνα. Αυτές οι λοιμώξεις ξεκίνησαν από ένα εργαστήριο Ινστιτούτου ιολογίας που διευθύνονταν από το Κινεζικό Κέντρο για την Ασθένεια και τον Έλεγχο (CCDC), το οποίο ήταν τότε το κορυφαίο ιικό ερευνητικό κέντρο της χώρας πριν το Ινστιτούτο στη Wuhan ξεκινήσει τη λειτουργία του.
Οι δύο πρώτες υποθέσεις δεν ήταν ποτέ επίσημα… επίσημες και προέκυψαν μόνο μετά από αποκαλύψεις Κινέζων δημοσιογράφων. Τελικά ο ΠΟΥ δημιούργησε μία ερευνητική ομάδα, αν και δεν παρέδωσε αναφορά, σε αντίθεση με τα προηγούμενα περιστατικά στη Σιγκαπούρη και την Ταϊβάν.
Οι συστημικές αστοχίες, οι οποίες περιελάμβαναν ένα ψυγείο που περιείχε δείγματα SARS και τα οποία μετακινήθηκαν σε διάδρομο έξω από ένα εργαστήριο προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος, οδήγησαν να επιβληθούν «διοικητικές κυρώσεις» σε αρκετούς ανώτερους αξιωματούχους. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν ο αναπληρωτής διευθυντής του CCDC, Dong Xiaoping, ο οποίος είναι τώρα διευθυντής, και ένας ανώτατος αξιωματούχος του Κομουνιστικού Κόμματος, που συμμετείχε ακόμα και στην πρόσφατη ομάδα μελέτης του ΠΟΥ για την προέλευση της πανδημίας τον Φεβρουάριο του 2020. Αργότερα, ο οργανισμός δήλωσε ότι η εργαστηριακή διαρροή από το ινστιτούτο ιολογίας της Wuhan ήταν «εξαιρετικά απίθανη».
Πριν από έξι χρόνια, ο κινεζικός στρατός δημοσίευσε ένα βιβλίο που ισχυρίζεται ότι το SARS δημιουργήθηκε σε εργαστήριο εκτός της Κίνας, παρόμοιο με το πώς οι αξιωματούχοι του «δείχνουν» τώρα ένα στρατιωτικό ερευνητικό κέντρο των ΗΠΑ ως πηγή αυτής της πανδημίας.
«Πιστεύαμε ότι το SARS θα ήταν μια λεκάνη απορροής για τον χειρισμό ασθενειών και θα μάθαιναν μαθήματα διαφάνειας», δήλωσε ο Yanzhong Huang, ανώτερος συνεργάτης του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων των ΗΠΑ. «Αλλά το μοτίβο [σήμερα] δεν είναι διαφορετικό, με συγκάλυψη, αρνήσεις και αδράνεια μετά το ξέσπασμα στη Wuhan».
Έχει δίκιο. Υπάρχουν πολλές δυσάρεστοι παραλληλισμοί μεταξύ αυτών των δύο εστιών κορωνοϊών. «Οι δικτατορίες δημιουργούν ανεντιμότητα γιατί όλοι φοβούνται τι θα μπορούσε να κοστίσει ένα λάθος», δήλωσε ο βουλευτής των Βρετανών Tory, Tom Tugendhat, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων. «Σήμερα η Κίνα δεν διαφέρει, αλλά αυτή τη φορά πληρώνουμε όλοι το τίμημα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου