Η αντιπαλότητα των δύο χωρών για τα μακεδονικά εδάφη ήταν συνεχής και
είχε τις ρίζες της στον 19ο αιώνα (η Γιουγκοσλαβία μέχρι το 1913 ως
Σερβία) προκαλώντας κατά καιρούς πολλά προβλήματα και στην Ελλάδα. Η
έναρξη του 2ου παγκόσμιου πολέμου το 1939, αναζωπυρώνει τις εθνικιστικές
τους βλέψεις και το πολιτικό παρασκήνιο φουντώνει.
Οι ηγεσίες και των δύο
χωρών εκμεταλλεύονται την απόφαση των Γερμανών για επίθεση στην Ελλάδα
κλείνοντας συμφωνίες με αυτούς, βάση των οποίων οι μεν Γιουγκοσλάβοι θα
έπαιρναν την Θεσσαλονίκη, οι δε Βούλγαροι την Ανατολική Μακεδονία και
Θράκη. Όμως στην Γιουγκοσλαβία η αντίδραση μεγάλου μέρους του
λαού θα έχει ως αποτέλεσμα την ακύρωση της συμφωνίας και την ανατροπή
της κυβέρνησης στις 27 Μαρτίου 1941. Η αντίδραση του Χίτλερ είναι άμεση,
δίνοντας εντολή ο κωδικός ``Μαρίτα`` (επίθεση στην Ελλάδα) να ισχύσει
και για την Γιουγκοσλαβία, με σαφείς εντολές για διαμελισμό της χώρας
και την εξαφάνιση των Σέρβων από τον χάρτη… Αμέσως μετά την κατάληψη των
δύο χωρών , οι εντολές του Χίτλερ τίθενται σε εφαρμογή και οι δύο χώρες
μοιράζονται αλλά και διαμελίζονται…Στην Γιουγκοσλαβία τα πράγματα είναι
χαώδη. Η Σλοβενία μοιράζεται μεταξύ Ιταλίας και Γερμανίας. Η Κροατία
ανακηρύσσεται ανεξάρτητη , ενσωματώνοντας και την Βοσνία ως
αντιστάθμισμα της Δαλματίας που προσαρτάται από την Ιταλία. Η Βοϊβοδίνα
επιστρέφεται στην Ουγγαρία, τα Σκόπια δίνονται στην Βουλγαρία , ενώ το
Κοσσυφοπέδιο αλλά και οι αλβανόφωνες περιοχές των Σκοπίων ενσωματώνονται
στην Αλβανία (προτεκτοράτο της Ιταλίας).
Για τους Σέρβους μάλιστα τα πράγματα είναι τραγικά,
αφού συν τοις άλλοις υφίστανται και τις ακρότητες του συνεργάτη των
Γερμανών, Κροάτη Ante Pavelic. Αντίστοιχη κατάσταση επικρατεί και στην
Ελλάδα. Οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
(πλην μιας συνοριακής λωρίδας με την Τουρκία στον Έβρο) , με απώτερο
σκοπό την ενσωμάτωση της στην Βουλγαρία. Οι Ιταλοί προσαρτούν τα
Επτάνησα και την Σάμο, υπόσχονται την Θεσπρωτία ως Τσαμουριά στους
Αλβανούς , ενώ φιλοδοξούν να δημιουργήσουν το πριγκιπάτο των Βλάχων σε
μέρη της κεντρικής Ελλάδας…Τα υπόλοιπα μέρη πλην της Αθήνας , της
κεντρικής Μακεδονίας και των νησιών που παραμένουν σε γερμανικά χέρια ,
τίθενται υπό Ιταλική κατοχή , ενώ η κατάσταση στην υπόδουλη χώρα γρήγορα
αρχίζει να γίνεται αφόρητη…
Η ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος στη Γιουγκοσλαβία και η κυριαρχία του Γιόζιπ Μπροζ Τίτο (1941-1945)
 |
| Τσέτνικς |
Μετά το πρώτο μούδιασμα, στα βουνά της χώρας αρχίζει να ξεχωρίζει η
φυσιογνωμία του Τίτο που έχει δημιουργήσει την ανταρτική οργάνωση
παρτιζάνων AVNOJ (Αντιφασιστική Συνέλευση Λαϊκής Απελευθέρωσης της
Γιουγκοσλαβίας).
Η οργάνωση αυτή αν και πολιτικά
πρόσκειται στην αριστερά , εμφανίζει ένα υπερεθνικό χαρακτήρα που σε
συνδυασμό με την έμφαση στον μεταπολεμικό πολιτικό και κοινωνικό
σχηματισμό της χώρας αλλά και τον έντονο αντιστασιακό αγώνα της, την
κάνει να κερδίζει συνεχώς έδαφος έναντι της εθνικιστικής οργάνωσης των
Cetnici (Τσέτνικ) του Ντράζα Μιχαήλοβιτς. Οι Cetnici αποτελούντο
κυρίως από Σέρβους , γεγονός που σε συνδυασμό με την επιλογή αποφυγής
ευρείας έκτασης συγκρούσεων με τους κατακτητές , αλλά και την μη
ενίσχυση τους (από το 1944 και μετά) από τους Βρετανούς , οδηγούν σε μια
σταδιακή περιθωριοποίηση τους.
Ο Τίτο (ειδικά μετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών) είναι πλέον αρκετά ισχυρός ώστε να θέσει σε εφαρμογή τα φιλόδοξα σχέδια του. Βασικός του στόχος η διατήρηση της ενότητας της Γιουγκοσλαβίας και η ένταξη σε αυτή (ως ισότιμες αυτόνομες οντότητες) των γειτονικών χωρών ή περιοχών τους. Πρώτο του μέλημα η επανάκτηση των Σκοπίων από τους Βουλγάρους. Ο Τίτο θα εκμεταλλευτεί τα βουλγαρικά λάθη και με επιδέξιους χειρισμούς θα πετύχει τον σταδιακό επανέλεγχο της περιοχής. Ως πρώτο βήμα και με βασική δικαιολογία την οργάνωση αντάρτικου ενάντια στους Γερμανούς , θα πείσει τον Στάλιν και την κομμουνιστική διεθνή (Κομιντέρν) να δημιουργήσει πυρήνα της οργάνωσης του στην περιοχή . Στη συνέχεια επανιδρύει ένα ελεγχόμενο από εκείνον (με αρκετές τάσεις ανεξαρτησίας πάντως) Κομμουνιστικό Κόμμα Μακεδονίας.
Επόμενο στάδιο η αύξηση της επιρροής τους στο λαό. Φυσικά αποφεύγει κάθε αναφορά για Γιουγκοσλαβία , γνωρίζοντας τον έντονο αντισερβισμό των κατοίκων και ότι το όνομα αυτό είχε ταυτιστεί με την Σερβική κατοχή. Έτσι θα προτείνει η περιοχή να ονομαστεί ``Λαϊκή δημοκρατία της Μακεδονίας `` και να μετεξελιχθεί στην έκτη κρατική οντότητα της Γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας. Η νέα πρόταση είναι ευφυής αφού μείωνε την Βουλγαρική επιρροή, κρατούσε την περιοχή στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία ( ικανοποιώντας παράλληλα τις φωνές που ζητούσαν περισσότερη ανεξαρτησία) , βάζοντας τις βάσεις και για μελλοντικές διεκδικήσεις στις άλλες δύο `` Μακεδονίες``. Η πρόταση του θα γίνει ακόμη ποιο ελκυστική όταν θα προσθέσει στη νέα οντότητα ορισμένα σερβικά εδάφη στο βορρά αλλά και όταν θα επαναφέρει σε αυτή όλα τα αλβανόφωνα στα δυτικά.
Η τελική του επικράτηση στην περιοχή , θα οριστικοποιηθεί το Φθινόπωρο του 1944 , τόσο από την εκ νέου στήριξη που του παρείχε ο Στάλιν , όσο και από το γεγονός ότι ο ίδιος ανήκε στην παράταξη
των
νικητών , ενώ οι Βούλγαροι (που ήδη έψαχναν τρόπους να ξεγλιστρήσουν)
σε αυτή των ηττημένων…Έτσι στις 02 Αυγούστου του 1944 τίθενται οι βάσεις
της νέας κρατικής οντότητας που η τελική της συγκρότηση θα ολοκληρωθεί
μέσα στο 1945. Από την πρώτη προκήρυξη του ηγεμονεύοντος κομμουνιστικού
κόμματος θα καταστεί σαφές ότι μία από τις βασικές προτεραιότητες του
ήταν η ενοποίηση όλων των τμημάτων της Μακεδονίας :
Ο Τίτο (ειδικά μετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών) είναι πλέον αρκετά ισχυρός ώστε να θέσει σε εφαρμογή τα φιλόδοξα σχέδια του. Βασικός του στόχος η διατήρηση της ενότητας της Γιουγκοσλαβίας και η ένταξη σε αυτή (ως ισότιμες αυτόνομες οντότητες) των γειτονικών χωρών ή περιοχών τους. Πρώτο του μέλημα η επανάκτηση των Σκοπίων από τους Βουλγάρους. Ο Τίτο θα εκμεταλλευτεί τα βουλγαρικά λάθη και με επιδέξιους χειρισμούς θα πετύχει τον σταδιακό επανέλεγχο της περιοχής. Ως πρώτο βήμα και με βασική δικαιολογία την οργάνωση αντάρτικου ενάντια στους Γερμανούς , θα πείσει τον Στάλιν και την κομμουνιστική διεθνή (Κομιντέρν) να δημιουργήσει πυρήνα της οργάνωσης του στην περιοχή . Στη συνέχεια επανιδρύει ένα ελεγχόμενο από εκείνον (με αρκετές τάσεις ανεξαρτησίας πάντως) Κομμουνιστικό Κόμμα Μακεδονίας.
Επόμενο στάδιο η αύξηση της επιρροής τους στο λαό. Φυσικά αποφεύγει κάθε αναφορά για Γιουγκοσλαβία , γνωρίζοντας τον έντονο αντισερβισμό των κατοίκων και ότι το όνομα αυτό είχε ταυτιστεί με την Σερβική κατοχή. Έτσι θα προτείνει η περιοχή να ονομαστεί ``Λαϊκή δημοκρατία της Μακεδονίας `` και να μετεξελιχθεί στην έκτη κρατική οντότητα της Γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας. Η νέα πρόταση είναι ευφυής αφού μείωνε την Βουλγαρική επιρροή, κρατούσε την περιοχή στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία ( ικανοποιώντας παράλληλα τις φωνές που ζητούσαν περισσότερη ανεξαρτησία) , βάζοντας τις βάσεις και για μελλοντικές διεκδικήσεις στις άλλες δύο `` Μακεδονίες``. Η πρόταση του θα γίνει ακόμη ποιο ελκυστική όταν θα προσθέσει στη νέα οντότητα ορισμένα σερβικά εδάφη στο βορρά αλλά και όταν θα επαναφέρει σε αυτή όλα τα αλβανόφωνα στα δυτικά.
Η τελική του επικράτηση στην περιοχή , θα οριστικοποιηθεί το Φθινόπωρο του 1944 , τόσο από την εκ νέου στήριξη που του παρείχε ο Στάλιν , όσο και από το γεγονός ότι ο ίδιος ανήκε στην παράταξη
των
νικητών , ενώ οι Βούλγαροι (που ήδη έψαχναν τρόπους να ξεγλιστρήσουν)
σε αυτή των ηττημένων…Έτσι στις 02 Αυγούστου του 1944 τίθενται οι βάσεις
της νέας κρατικής οντότητας που η τελική της συγκρότηση θα ολοκληρωθεί
μέσα στο 1945. Από την πρώτη προκήρυξη του ηγεμονεύοντος κομμουνιστικού
κόμματος θα καταστεί σαφές ότι μία από τις βασικές προτεραιότητες του
ήταν η ενοποίηση όλων των τμημάτων της Μακεδονίας : << Με την συμμετοχή όλου του μακεδονικού λαού , θα επιτύχετε την ένωση όλων των τμημάτων της Μακεδονίας , τα οποία οι ιμπεριαλιστές των Βαλκανίων κατέλαβαν το 1913 και 1918 >>.
(Σόλων Γρηγοριάδης << Δεκέμβριος 1944 , το ανεξήγητο λάθος >> Σελ. 142).
Επίσης θα τεθεί σε εφαρμογή μια συστηματική προσπάθεια ενίσχυσης της μακεδονικής συνείδησης του πληθυσμού, με παράλληλη προσπάθεια αποβουλγαροποίησης του. Ειδικά μάλιστα στο σημαντικό ζήτημα της γλώσσας θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια , ώστε η δημιουργία της να προσανατολισθεί όσο το δυνατό περισσότερο στο σερβικό αλφάβητο. Δεύτερος στόχος του Τίτο ο έλεγχος της Αλβανίας. Έτσι το Κομμουνστικό κόμμα Αλβανίας , από μια ομάδα 200 μελών το 1942 , θα γίνει με την πολυποίκιλη βοήθεια του , η κυρίαρχη πολιτική δύναμη στη χώρα. Μάλιστα ο Τίτο θα πετάξει και στην Αλβανία ένα ελκυστικό δόλωμα , που δεν ήταν άλλο από το Κοσσυφοπέδιο για το οποίο άφηνε να εννοηθεί η ενσωμάτωση του στην Αλβανία, αν η τελευταία δεχόταν να ενταχθεί στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία. (Γιώργος Χαρβαλιάς, Βαλκάνια από τον διπολισμό στην νέα εποχή, Σελ. 122 & 168).
Επίσης θα τεθεί σε εφαρμογή μια συστηματική προσπάθεια ενίσχυσης της μακεδονικής συνείδησης του πληθυσμού, με παράλληλη προσπάθεια αποβουλγαροποίησης του. Ειδικά μάλιστα στο σημαντικό ζήτημα της γλώσσας θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια , ώστε η δημιουργία της να προσανατολισθεί όσο το δυνατό περισσότερο στο σερβικό αλφάβητο. Δεύτερος στόχος του Τίτο ο έλεγχος της Αλβανίας. Έτσι το Κομμουνστικό κόμμα Αλβανίας , από μια ομάδα 200 μελών το 1942 , θα γίνει με την πολυποίκιλη βοήθεια του , η κυρίαρχη πολιτική δύναμη στη χώρα. Μάλιστα ο Τίτο θα πετάξει και στην Αλβανία ένα ελκυστικό δόλωμα , που δεν ήταν άλλο από το Κοσσυφοπέδιο για το οποίο άφηνε να εννοηθεί η ενσωμάτωση του στην Αλβανία, αν η τελευταία δεχόταν να ενταχθεί στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία. (Γιώργος Χαρβαλιάς, Βαλκάνια από τον διπολισμό στην νέα εποχή, Σελ. 122 & 168).
 |
| Στρατιωτική ηγεσία του Ε.Λ.Α.Σ. |
Επόμενος στόχος η Ελλάδα και η Μακεδονία της. Η ισχυροποίηση του Ε.Α.Μ.
–Ε.Λ.Α.Σ. έδωσε στον Τίτο την δυνατότητα να θέσει σε εφαρμογή τα
φιλόδοξα σχέδια του και για την χώρα μας. Έτσι εκμεταλλευόμενος την
ανάγκη του Ε.Λ.Α.Σ. για όπλα , αλλά και για επαφή με το διεθνές
κομμουνιστικό κίνημα , θα ασκήσει πιέσεις για την δημιουργία μιας
ξεχωριστής αντιστασιακής ομάδας των Σλαβομακεδόνων, της Σ.Ν.Ο.Φ.
(Σλαβομακεδονικό Εθνικό απελευθερωτικό μέτωπο). Ο Ε.Λ.Α.Σ. αν και
απρόθυμα , θα δεχτεί υπό τον όρο όμως ότι η οργάνωση αυτή θα ενταχθεί
και θα ελέγχεται από αυτόν. Όμως η επιτυχία του Τίτο ήταν μεγάλη , αφού
η Σ.Ν.Ο.Φ. άρχισε να λειτουργεί στην ουσία ως ανεξάρτητο σώμα ,
ενισχύοντας και προπαγανδίζοντας τον (φίλα προσκείμενο στις
γιουγκοσλαβικές θέσεις) ``Μακεδονισμό `` σε όλους τους Σλαβόφωνους της
Μακεδονίας.
Το γεγονός αυτό θα προκαλέσει την αντίδραση αρκετών τοπικών σωμάτων του Ε.Λ.Α.Σ. που θα αφοπλίσουν και θα αιχμαλωτίσουν τα δύο τάγματα της Σ.Ν.Ο.Φ.. Τελικά όμως και ύστερα από παρεμβάσεις ανώτατων στελεχών του Κ.Κ.Ε. , οι ομάδες της Σ.Ν.Ο.Φ. θα αφεθούν ελεύθερες να αποχωρήσουν από την Ελλάδα. Σύμφωνα πάντως με τον Σπυρίδων Σφέτα η απόσχιση και η αποχώρηση της Σ.Ν.Ο.Φ. σχετιζόταν με την γνωστοποίηση στον Τίτο των Σοβιετικών σχεδίων για κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον Σοβιετικό στρατό τον Σεπτέμβριο 1944 , τον οποίο τα τάγματα της Σ.Ν.Ο.Φ. θα ενίσχυαν ως επικουρικές δυνάμεις. Τελικά όμως μετά την συνάντηση Στάλιν- Τσώρτσιλ και την συμφωνία της 10ης Οκτωβρίου , τα σχέδια ματαιώθηκαν οριστικά και οι δυνάμεις αυτές. διατάχτηκαν να πολεμήσουν εναντίον της εθνικιστικής αλβανικής οργάνωσης Balli Κombetar .
(Σπυρίδων Σφέτας ``Βαλκάνια από τον μεσοπόλεμο στην λήξη του ψυχρού πολέμου (1919-1989) `` Σελ.303).
Το φθινόπωρο του 1944 είναι μια πολύ κρίσιμη περίοδος για τον Τίτο. Οι Βρετανοί ενόψει και της επικείμενης αποχώρησης των Γερμανών από τη χώρα , πιέζουν για την δημιουργία κυβέρνησης στην οποία θα συμμετέχουν ισότιμα τα φιλοβρετανικά στοιχεία (βάση του 50%-50% που είχε συμφωνηθεί) , αλλά και για την απόβαση βρετανικών δυνάμεων , κάτι που όμως ο Τίτο με την έμμεση αλλά σαφή υποστήριξη του Στάλιν δεν επιθυμούσε...Ο Τίτο χωρίς να αρνείται τις βρετανικές προτάσεις , φρόντιζε απλώς να κωλυσιεργεί γνωρίζοντας ότι ο χρόνος κυλά υπέρ του. Η είσοδος των Σοβιετικών στρατευμάτων στα σερβικά εδάφη και η απελευθέρωση του Βελιγραδίου στις 20 Οκτωβρίου δίνει την δυνατότητα στον Τίτο να εξουδετερώσει οριστικά τους Cetnici αλλά και να σχηματίσει κυβέρνηση , την οποία έλεγχε ο ίδιος, παρά την συμμετοχή σε αυτή ορισμένων μελών της εξόριστης φιλοβρετανικής κυβέρνησης. Ο Τίτο για να διασφαλιστεί από μια ενδεχόμενη εισβολή βρετανικών στρατευμάτων στη χώρα, ενθάρρυνε το Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ να μην παραδώσει τα όπλα στην Ελλάδα προκειμένου να υπάρχει ένα ισχυρό φιλικό ανάχωμα στα νότια σύνορα του. Στις 30 Νοεμβρίου 1944 το μέλος του Π.Γ. του Κ.Κ.Ε. Στέργιος Αναστασιάδης τηλεγραφούσε στον Σιάντο (γραμματέα του Κ.Κ.Ε.) από την Μακεδονία.
Το γεγονός αυτό θα προκαλέσει την αντίδραση αρκετών τοπικών σωμάτων του Ε.Λ.Α.Σ. που θα αφοπλίσουν και θα αιχμαλωτίσουν τα δύο τάγματα της Σ.Ν.Ο.Φ.. Τελικά όμως και ύστερα από παρεμβάσεις ανώτατων στελεχών του Κ.Κ.Ε. , οι ομάδες της Σ.Ν.Ο.Φ. θα αφεθούν ελεύθερες να αποχωρήσουν από την Ελλάδα. Σύμφωνα πάντως με τον Σπυρίδων Σφέτα η απόσχιση και η αποχώρηση της Σ.Ν.Ο.Φ. σχετιζόταν με την γνωστοποίηση στον Τίτο των Σοβιετικών σχεδίων για κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον Σοβιετικό στρατό τον Σεπτέμβριο 1944 , τον οποίο τα τάγματα της Σ.Ν.Ο.Φ. θα ενίσχυαν ως επικουρικές δυνάμεις. Τελικά όμως μετά την συνάντηση Στάλιν- Τσώρτσιλ και την συμφωνία της 10ης Οκτωβρίου , τα σχέδια ματαιώθηκαν οριστικά και οι δυνάμεις αυτές. διατάχτηκαν να πολεμήσουν εναντίον της εθνικιστικής αλβανικής οργάνωσης Balli Κombetar .
(Σπυρίδων Σφέτας ``Βαλκάνια από τον μεσοπόλεμο στην λήξη του ψυχρού πολέμου (1919-1989) `` Σελ.303).
Το φθινόπωρο του 1944 είναι μια πολύ κρίσιμη περίοδος για τον Τίτο. Οι Βρετανοί ενόψει και της επικείμενης αποχώρησης των Γερμανών από τη χώρα , πιέζουν για την δημιουργία κυβέρνησης στην οποία θα συμμετέχουν ισότιμα τα φιλοβρετανικά στοιχεία (βάση του 50%-50% που είχε συμφωνηθεί) , αλλά και για την απόβαση βρετανικών δυνάμεων , κάτι που όμως ο Τίτο με την έμμεση αλλά σαφή υποστήριξη του Στάλιν δεν επιθυμούσε...Ο Τίτο χωρίς να αρνείται τις βρετανικές προτάσεις , φρόντιζε απλώς να κωλυσιεργεί γνωρίζοντας ότι ο χρόνος κυλά υπέρ του. Η είσοδος των Σοβιετικών στρατευμάτων στα σερβικά εδάφη και η απελευθέρωση του Βελιγραδίου στις 20 Οκτωβρίου δίνει την δυνατότητα στον Τίτο να εξουδετερώσει οριστικά τους Cetnici αλλά και να σχηματίσει κυβέρνηση , την οποία έλεγχε ο ίδιος, παρά την συμμετοχή σε αυτή ορισμένων μελών της εξόριστης φιλοβρετανικής κυβέρνησης. Ο Τίτο για να διασφαλιστεί από μια ενδεχόμενη εισβολή βρετανικών στρατευμάτων στη χώρα, ενθάρρυνε το Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ να μην παραδώσει τα όπλα στην Ελλάδα προκειμένου να υπάρχει ένα ισχυρό φιλικό ανάχωμα στα νότια σύνορα του. Στις 30 Νοεμβρίου 1944 το μέλος του Π.Γ. του Κ.Κ.Ε. Στέργιος Αναστασιάδης τηλεγραφούσε στον Σιάντο (γραμματέα του Κ.Κ.Ε.) από την Μακεδονία.
<< Είδα Βουλγάρους και Τίτο. Συμβουλεύουν πρέπει επιμείνουμε να μην, επαναλαμβάνω μην αφοπλισθούμε. ΌΧΙ επαναλαμβάνω ΟΧΙ βρετανική ανάμειξη>>.
(Φοίβος Οικονομίδης `` Οι προστάτες `` Σελ.419).
Μάλιστα σε ερώτηση του Αναστασιάδη για τις πιθανότητες ενίσχυσης του Ε.Λ.Α.Σ σε περίπτωση πολέμου, ο Τίτο απάντησε ότι θα σας βοηθήσουμε φτάνει να το αποφασίσετε. (Φοίβος Οικονομίδης `` Οι προστάτες `` Σελ.433). Ήταν όμως έξυπνος πολιτικός για αυτό και όταν αντιλήφθηκε την βρετανική αποφασιστικότητα , αποφάσισε να κάνει πίσω , δίνοντας αυστηρές εντολές για προσωρινό πάγωμα κάθε ενέργειας σχετικά με την ελληνική Μακεδονία. Έτσι το επόμενο διάστημα όλο το βάρος δόθηκε στην εκδίωξη των γερμανικών δυνάμεων που εξακολουθούσαν να κρατούν την Κροατία την Σλοβενία και τις Δαλματικές ακτές , αλλά και στην ενίσχυση της πολιτικής του θέσης στην χώρα. Τον Μάρτιο του 1945 αισθανόταν ήδη αρκετά ισχυρός ώστε να προχωρήσει σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης , με τον ίδιο να καταλαμβάνει την θέση του Πρωθυπουργού αλλά και αυτή του Υπουργού Πολέμου και τον στενό του συνεργάτη Ράνκοβιτς να ελέγχει τον στρατό και την κρατική ασφάλεια…
Η χώρα με το καλό ή το στανιό μετατρεπόταν σταδιακά σε ``λαϊκή δημοκρατία`` γεγονός που θα επιτευχθεί και επίσημα με τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1945 , όταν σε αυτές το Λαϊκό μέτωπο , δηλαδή ο φορέας των κομμουνιστών του Τίτο θα λάβει το 90% των ψήφων και τον οριστικό και απόλυτο έλεγχο της χώρας… Η σταθεροποίηση του στην εξουσία , δίνει πλέον στον ίδιο και την χώρα του , την ευχέρεια να εξελιχθούν σε ηγέτιδες δυνάμεις στην Βαλκανική. Ήδη από τον Απρίλιο του 1945 ``είχε βγάλει από το ψυγείο`` τα σχέδια του για την ενσωμάτωση της Ελληνικής Μακεδονίας , ιδρύοντας την Ν.Ο.Φ. (Naroden Osloboditelen Front – Λαϊκό απελευθερωτικό μέτωπο) που θα αποτελείτο από `` Μακεδόνες του Αιγαίου``. Την ίδια στιγμή βρισκόταν σε εξέλιξη η εκπαίδευση χιλιάδων ανταρτών του ηττημένου κατά τα Δεκεμβριανά , Ε.Λ.Α.Σ σε διάφορα στρατόπεδα της χώρας του , ενώ πλήθαιναν και οι δηλώσεις για την ελληνική Μακεδονία.
Ο Τίτο σε λόγο του στα Σκόπια στις 11 Οκτωβρίου του 1945 σε ένα σημείο της ομιλίας του ανέφερε: ``Υπάρχουν σήμερα Μακεδόνες έξω της Λ.Δ. της Μακεδονίας. Είναι οι αδερφοί μας της Μακεδονίας του Αιγαίου , για τις τύχες των οποίων δεν αδιαφορούμε . Πιστεύουμε όμως ότι θα συνενωθούν με εμάς ``. Αλλά και κύκλοι των Σκοπίων δήλωναν στην εφημερίδα Μακεδονική Σημαία στις 21 Οκτωβρίου του 1945 :
Μάλιστα σε ερώτηση του Αναστασιάδη για τις πιθανότητες ενίσχυσης του Ε.Λ.Α.Σ σε περίπτωση πολέμου, ο Τίτο απάντησε ότι θα σας βοηθήσουμε φτάνει να το αποφασίσετε. (Φοίβος Οικονομίδης `` Οι προστάτες `` Σελ.433). Ήταν όμως έξυπνος πολιτικός για αυτό και όταν αντιλήφθηκε την βρετανική αποφασιστικότητα , αποφάσισε να κάνει πίσω , δίνοντας αυστηρές εντολές για προσωρινό πάγωμα κάθε ενέργειας σχετικά με την ελληνική Μακεδονία. Έτσι το επόμενο διάστημα όλο το βάρος δόθηκε στην εκδίωξη των γερμανικών δυνάμεων που εξακολουθούσαν να κρατούν την Κροατία την Σλοβενία και τις Δαλματικές ακτές , αλλά και στην ενίσχυση της πολιτικής του θέσης στην χώρα. Τον Μάρτιο του 1945 αισθανόταν ήδη αρκετά ισχυρός ώστε να προχωρήσει σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης , με τον ίδιο να καταλαμβάνει την θέση του Πρωθυπουργού αλλά και αυτή του Υπουργού Πολέμου και τον στενό του συνεργάτη Ράνκοβιτς να ελέγχει τον στρατό και την κρατική ασφάλεια…
Η χώρα με το καλό ή το στανιό μετατρεπόταν σταδιακά σε ``λαϊκή δημοκρατία`` γεγονός που θα επιτευχθεί και επίσημα με τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1945 , όταν σε αυτές το Λαϊκό μέτωπο , δηλαδή ο φορέας των κομμουνιστών του Τίτο θα λάβει το 90% των ψήφων και τον οριστικό και απόλυτο έλεγχο της χώρας… Η σταθεροποίηση του στην εξουσία , δίνει πλέον στον ίδιο και την χώρα του , την ευχέρεια να εξελιχθούν σε ηγέτιδες δυνάμεις στην Βαλκανική. Ήδη από τον Απρίλιο του 1945 ``είχε βγάλει από το ψυγείο`` τα σχέδια του για την ενσωμάτωση της Ελληνικής Μακεδονίας , ιδρύοντας την Ν.Ο.Φ. (Naroden Osloboditelen Front – Λαϊκό απελευθερωτικό μέτωπο) που θα αποτελείτο από `` Μακεδόνες του Αιγαίου``. Την ίδια στιγμή βρισκόταν σε εξέλιξη η εκπαίδευση χιλιάδων ανταρτών του ηττημένου κατά τα Δεκεμβριανά , Ε.Λ.Α.Σ σε διάφορα στρατόπεδα της χώρας του , ενώ πλήθαιναν και οι δηλώσεις για την ελληνική Μακεδονία.
Ο Τίτο σε λόγο του στα Σκόπια στις 11 Οκτωβρίου του 1945 σε ένα σημείο της ομιλίας του ανέφερε: ``Υπάρχουν σήμερα Μακεδόνες έξω της Λ.Δ. της Μακεδονίας. Είναι οι αδερφοί μας της Μακεδονίας του Αιγαίου , για τις τύχες των οποίων δεν αδιαφορούμε . Πιστεύουμε όμως ότι θα συνενωθούν με εμάς ``. Αλλά και κύκλοι των Σκοπίων δήλωναν στην εφημερίδα Μακεδονική Σημαία στις 21 Οκτωβρίου του 1945 :
``Η Γιουγκοσλαβία του Τίτο και η Βουλγαρία του Πατριωτικού μετώπου θα λύσουν αδελφικά το ζήτημα της Μακεδονίας του Αξιού και της Μακεδονίας του Πιρίν. Το δε ζήτημα της Μακεδονίας του Αιγαίου θα λυθεί μετά την δημοκρατικοποίηση της Ελλάδας με συμφωνίες και φιλικές συνεννοήσεις ``.
(Κώστας Μπράμος << Σλαβοκομμουνιστικαί οργανώσεις εν Μακεδονία >> Σελ.152).
Οι προσπάθειες για εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας και οι πολιτικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (1941-1945)
Αμέσως μετά την κατάληψη των δύο χωρών από τους Γερμανούς, οι Βούλγαροι παίρνουν την άδεια να εισέλθουν στις σλαβικές περιοχές των Σκοπίων καθώς και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η κάθοδος στα ελληνικά εδάφη θα συνοδευτεί από μια βίαιη πολιτική σφαγών, διωγμών και αλλοίωσης της εθνολογικής σύνθεσης του πληθυσμού. Απόρροια της πολιτικής αυτής θα είναι και ο ερχομός 122.000 Βουλγάρων εποίκων με παράλληλο εκτοπισμό αρκετών Ελλήνων. (Αννίβας Βελιάδης `` Γερμανική πολιτική και διοίκηση στην Ελλάδα `` Σελ.93). Οι ελληνικές αρχές θα καταργηθούν όπως και η ελληνική γλώσσα, ενώ όλες οι πλουτοπαραγωγικές πηγές θα περιέλθουν αναγκαστικά υπό Βουλγαρικό έλεγχο. Οι προσπάθειες εκβουλγαρισμού θα επεκταθούν και στην
Οι προσπάθειες για εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας και οι πολιτικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (1941-1945)
Αμέσως μετά την κατάληψη των δύο χωρών από τους Γερμανούς, οι Βούλγαροι παίρνουν την άδεια να εισέλθουν στις σλαβικές περιοχές των Σκοπίων καθώς και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η κάθοδος στα ελληνικά εδάφη θα συνοδευτεί από μια βίαιη πολιτική σφαγών, διωγμών και αλλοίωσης της εθνολογικής σύνθεσης του πληθυσμού. Απόρροια της πολιτικής αυτής θα είναι και ο ερχομός 122.000 Βουλγάρων εποίκων με παράλληλο εκτοπισμό αρκετών Ελλήνων. (Αννίβας Βελιάδης `` Γερμανική πολιτική και διοίκηση στην Ελλάδα `` Σελ.93). Οι ελληνικές αρχές θα καταργηθούν όπως και η ελληνική γλώσσα, ενώ όλες οι πλουτοπαραγωγικές πηγές θα περιέλθουν αναγκαστικά υπό Βουλγαρικό έλεγχο. Οι προσπάθειες εκβουλγαρισμού θα επεκταθούν και στην
 |
| Βουλγαρικές ωμότητες εις βάρος Ελλήνων |
λοιπή Μακεδονία κυρίως μέσω της βουλγαρικής λέσχης Θεσσαλονίκης , που με
διάφορα δολώματα , όπως την χορήγηση δελτίου αγοράς τροφίμων ,
προσπαθούσε να πείσει όσο το δυνατό περισσότερους ανθρώπους να
αποδεχτούν την βουλγαρική υπηκοότητα. Παράλληλα θα προβούν και στην
συγκρότηση κομιτατζίδικων ένοπλων σωμάτων γνωστών ως `` Οχράνα ``
(άμυνα) τα οποία δεν θα διστάσουν να μεταχειριστούν κάθε μέσο
προκειμένου να πετύχουν τους σκοπούς τους. Πάντως παρά τις πολυποίκιλες
προσπάθειες των Βουλγάρων, τα επιτεύγματα τους θα είναι πενιχρά. Είναι
χαρακτηριστικό ότι παρά την πείνα και την τρομοκρατία τα χορηγηθέντα
δελτία μέσω της λέσχης Θεσσαλονίκης, ανέρχονταν την 30η Αυγούστου του
1943 σε μόλις 14.709 αντιπροσωπεύοντας το 1,5% του πληθυσμού. (Κώστας
Μπράμος << Σλαβοκομμουνιστικαί οργανώσεις εν Μακεδονία >>
Σελ.105).
Σε αντίθεση με τα όσα συνέβαιναν στην Ελληνική Μακεδονία, στην περιοχή των Σκοπίων, σημαντικό μέρος του πληθυσμού θα υποδεχθεί με ενθουσιασμό την είσοδο των Βουλγάρων, όχι μόνο λόγω φυλετικής συγγένειας αλλά και γιατί θα απεγκλωβιζόταν από την Σερβική κηδεμονία που ήταν αρκετά ασφυκτική και αποσκοπούσε στον εκσερβισμό του. Μάλιστα μελετητές της περιόδου θεωρούν ότι η ευνοϊκή υποδοχή του πληθυσμού σχετιζόταν περισσότερο με το τέλος της παλαιάς εξουσίας παρά με τον ερχομό της νέας. Πάντως σε κάθε περίπτωση οι Βούλγαροι φρόντισαν σε σύντομο χρονικό διάστημα να προκαλέσουν την δυσαρέσκεια του πληθυσμού. Από την πρώτη στιγμή έγινε φανερό ότι το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν το πως θα ενσωματώσουν την περιοχή στην βουλγαρική επικράτεια . Το γεγονός αυτό μαζί με την έλλειψη οικονομικής πολιτικής και την κακοδιοίκηση των διορισμένων από τη Σόφια διοικητικών οργάνων θα οδηγήσει σε δυσφορία τον κόσμο και οι φωνές για ανεξαρτησία που ανέκαθεν υπήρχαν, θα πληθύνουν. (Δημήτρης Λυβάνιος , Βαλκάνια από τον διπολισμό στην νέα εποχή , Σελ. 381).
Το καλοκαίρι του 1943 οι Βούλγαροι θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, ζητώντας από τους Γερμανούς να καλύψουν με δικά τους στρατεύματα τα κενά που είχαν δημιουργηθεί , όμως οι Γερμανοί (που δεν τους είχαν και μεγάλη εμπιστοσύνη) θα αρνηθούν , επιτρέποντας τους μόνο μια μερική επέκταση σε εδάφη της Ελληνικής κεντρικής Μακεδονίας. Η διαφαινόμενη ήττα του ``άξονα`` προκαλεί προβληματισμό και η βουλγαρική κυβέρνηση έρχεται σε μυστική επικοινωνία με τους ``συμμάχους`` , όμως οι διαπραγματεύσεις θα αποτύχουν επειδή η Βουλγαρία ήθελε και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Δηλαδή ήθελε μεν να αλλάξει στρατόπεδο , χωρίς όμως να κηρύξει τον πόλεμο στην Γερμανία, αλλά και να αποχωρήσει από τις περιοχές που είχε καταλάβει…
Το καλοκαίρι του 1944 , σε μια ύστατη προσπάθεια διατήρησης του ελέγχου επί των κατεχομένων εδαφών, προτείνουν στους Γερμανούς να διοργανωθούν σε αυτά `` αυθόρμητες `` λαϊκές εξεγέρσεις
με
αίτημα την ανεξαρτητοποίηση τους , με τις βουλγαρικές αρχές να ενδίδουν
στην `` λαϊκή επιθυμία ``. Μάλιστα μπροστάρης στην προσπάθεια αυτή δεν
θα ήταν η βουλγαρική κυβέρνηση (για ευνόητους λόγους ) , αλλά οι
εθνικιστές του V.M.R.O μια παλαιά βουλγαρόφωνη οργάνωση , κύριο σύνθημα
της οποίας ήταν η ``Μακεδονία στους Μακεδόνες `` δηλαδή η
ανεξαρτητοποίηση της περιοχής ως το πρώτο βήμα μιας μελλοντικής
ενσωμάτωσης της , στη Βουλγαρία. Για το λόγο αυτό θα κληθεί από την
Κροατία όπου έμενε (φιλοξενούμενος του Pavelic) ο παλιός ηγέτης της
οργάνωσης Ivan Mihailov.
Όμως ούτε αυτά τα σχέδια θα ευοδωθούν , διότι όταν οι Γερμανοί θα συναινέσουν τον Αύγουστο του 1944 θα είναι πλέον αργά , αφού ήδη η Σοβιετική στρατιά του Στρατηγού Τολμπούχιν είχε εισβάλλει στη Ρουμανία. Η παρουσία των Σοβιετικών στρατευμάτων στην γειτονική χώρα δρομολογεί ραγδαίες εξελίξεις. Η διορισμένη από τον ``άξονα`` κυβέρνηση παραιτείται και την θέση της παίρνει κυβέρνηση συνασπισμού ευρείας αποδοχής , στην οποία όμως θελημένα δεν συμμετέχει το Πατριωτικό μέτωπο , δηλαδή η αριστερή ανταρτική ομάδα, κύρια συνιστώσα της οποίας ήταν το κομμουνιστικό κόμμα. Η νέα κυβέρνηση θα καταγγείλει την συνεργασία με την Γερμανία , κηρύσσοντας ουδετερότητα , όμως ήταν πλέον πολύ δύσκολο να αλλάξει την μοίρα της χώρας. Έτσι στις 9 Σεπτεμβρίου τα Σοβιετικά στρατεύματα εισβάλλουν στην χώρα και η κυβέρνηση που είχε διατάξει να μην προβληθεί καμία αντίσταση παραιτείται.
Πρόθεση των Σοβιετικών ήταν η εξουσία να πάει κατευθείαν στα χέρια του Πατριωτικού Μετώπου , όμως κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό αφού η οργάνωση δεν είχε ακόμη την απαραίτητη μαζικότητα (σύμφωνα με τον Σπυρίδων Σφέτα τα μέλη του κομμουνιστικού κόμματος Βουλγαρίας ανέρχονταν σε μόλις 14.000 περίπου). Έτσι αποφασίστηκε να συγκροτηθεί κυβέρνηση συνεργασίας με τους κομμουνιστές όμως να παίρνουν στα χέρια τους τα κρίσιμα υπουργεία εσωτερικών και δικαιοσύνης. Οι κομμουνιστές από την πρώτη στιγμή θα ξεκινήσουν μια συστηματική προσπάθεια ελέγχου της χώρας που περιελάμβανε λαϊκά δικαστήρια με χιλιάδες εκτελέσεις (11.122 άτομα) και φυλακίσεις αντιφρονούντων, διάσπαση των αντίπαλων κομμάτων, και εκκαθάριση κράτους και στρατού από κάθε ανεπιθύμητο στοιχείο … (Σπυρίδων Σφέτας ``Βαλκάνια από τον μεσοπόλεμο στην λήξη του ψυχρού πολέμου (1919-1989) `` Σελ.276).
Παράλληλα ως … σύμμαχοι πλέον θα επιχειρήσουν με διάφορα προσκόμματα να κρατήσουν υπό τον έλεγχο τους την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη , όμως οι έντονες αντιδράσεις των Βρετανών και οι υποδείξεις των Σοβιετικών θα τους αναγκάσουν να διατάξουν (με κρύα καρδιά) την αποχώρηση του στρατού τους. Τελικά τον Οκτώβριο του 1945 νοιώθοντας έτοιμοι και με τα μέλη τους να είναι πλέον 400.000 προκηρύσσουν εκλογές (στις οποίες δεν συμμετέχει η αντιπολίτευση) δίνοντας τους την δυνατότητα να λάβουν το ποσοστό του 88% και τον πλήρη και οριστικό έλεγχο κυβέρνησης και στρατού. Μέσα στο 1946 η χώρα θα ανακηρυχθεί και τυπικά `` λαϊκή δημοκρατία `` ενώ τη θέση του Πρωθυπουργού θα αναλάβει το παλαιό και σημαίνον στέλεχος του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος Γκεόργκι Δημητρώφ.
Η κορύφωση της διαμάχης των δύο χωρών για την Μακεδονία
Σε αντίθεση με τα όσα συνέβαιναν στην Ελληνική Μακεδονία, στην περιοχή των Σκοπίων, σημαντικό μέρος του πληθυσμού θα υποδεχθεί με ενθουσιασμό την είσοδο των Βουλγάρων, όχι μόνο λόγω φυλετικής συγγένειας αλλά και γιατί θα απεγκλωβιζόταν από την Σερβική κηδεμονία που ήταν αρκετά ασφυκτική και αποσκοπούσε στον εκσερβισμό του. Μάλιστα μελετητές της περιόδου θεωρούν ότι η ευνοϊκή υποδοχή του πληθυσμού σχετιζόταν περισσότερο με το τέλος της παλαιάς εξουσίας παρά με τον ερχομό της νέας. Πάντως σε κάθε περίπτωση οι Βούλγαροι φρόντισαν σε σύντομο χρονικό διάστημα να προκαλέσουν την δυσαρέσκεια του πληθυσμού. Από την πρώτη στιγμή έγινε φανερό ότι το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν το πως θα ενσωματώσουν την περιοχή στην βουλγαρική επικράτεια . Το γεγονός αυτό μαζί με την έλλειψη οικονομικής πολιτικής και την κακοδιοίκηση των διορισμένων από τη Σόφια διοικητικών οργάνων θα οδηγήσει σε δυσφορία τον κόσμο και οι φωνές για ανεξαρτησία που ανέκαθεν υπήρχαν, θα πληθύνουν. (Δημήτρης Λυβάνιος , Βαλκάνια από τον διπολισμό στην νέα εποχή , Σελ. 381).
Το καλοκαίρι του 1943 οι Βούλγαροι θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, ζητώντας από τους Γερμανούς να καλύψουν με δικά τους στρατεύματα τα κενά που είχαν δημιουργηθεί , όμως οι Γερμανοί (που δεν τους είχαν και μεγάλη εμπιστοσύνη) θα αρνηθούν , επιτρέποντας τους μόνο μια μερική επέκταση σε εδάφη της Ελληνικής κεντρικής Μακεδονίας. Η διαφαινόμενη ήττα του ``άξονα`` προκαλεί προβληματισμό και η βουλγαρική κυβέρνηση έρχεται σε μυστική επικοινωνία με τους ``συμμάχους`` , όμως οι διαπραγματεύσεις θα αποτύχουν επειδή η Βουλγαρία ήθελε και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Δηλαδή ήθελε μεν να αλλάξει στρατόπεδο , χωρίς όμως να κηρύξει τον πόλεμο στην Γερμανία, αλλά και να αποχωρήσει από τις περιοχές που είχε καταλάβει…
Το καλοκαίρι του 1944 , σε μια ύστατη προσπάθεια διατήρησης του ελέγχου επί των κατεχομένων εδαφών, προτείνουν στους Γερμανούς να διοργανωθούν σε αυτά `` αυθόρμητες `` λαϊκές εξεγέρσεις
με
αίτημα την ανεξαρτητοποίηση τους , με τις βουλγαρικές αρχές να ενδίδουν
στην `` λαϊκή επιθυμία ``. Μάλιστα μπροστάρης στην προσπάθεια αυτή δεν
θα ήταν η βουλγαρική κυβέρνηση (για ευνόητους λόγους ) , αλλά οι
εθνικιστές του V.M.R.O μια παλαιά βουλγαρόφωνη οργάνωση , κύριο σύνθημα
της οποίας ήταν η ``Μακεδονία στους Μακεδόνες `` δηλαδή η
ανεξαρτητοποίηση της περιοχής ως το πρώτο βήμα μιας μελλοντικής
ενσωμάτωσης της , στη Βουλγαρία. Για το λόγο αυτό θα κληθεί από την
Κροατία όπου έμενε (φιλοξενούμενος του Pavelic) ο παλιός ηγέτης της
οργάνωσης Ivan Mihailov.
Όμως ούτε αυτά τα σχέδια θα ευοδωθούν , διότι όταν οι Γερμανοί θα συναινέσουν τον Αύγουστο του 1944 θα είναι πλέον αργά , αφού ήδη η Σοβιετική στρατιά του Στρατηγού Τολμπούχιν είχε εισβάλλει στη Ρουμανία. Η παρουσία των Σοβιετικών στρατευμάτων στην γειτονική χώρα δρομολογεί ραγδαίες εξελίξεις. Η διορισμένη από τον ``άξονα`` κυβέρνηση παραιτείται και την θέση της παίρνει κυβέρνηση συνασπισμού ευρείας αποδοχής , στην οποία όμως θελημένα δεν συμμετέχει το Πατριωτικό μέτωπο , δηλαδή η αριστερή ανταρτική ομάδα, κύρια συνιστώσα της οποίας ήταν το κομμουνιστικό κόμμα. Η νέα κυβέρνηση θα καταγγείλει την συνεργασία με την Γερμανία , κηρύσσοντας ουδετερότητα , όμως ήταν πλέον πολύ δύσκολο να αλλάξει την μοίρα της χώρας. Έτσι στις 9 Σεπτεμβρίου τα Σοβιετικά στρατεύματα εισβάλλουν στην χώρα και η κυβέρνηση που είχε διατάξει να μην προβληθεί καμία αντίσταση παραιτείται.
Πρόθεση των Σοβιετικών ήταν η εξουσία να πάει κατευθείαν στα χέρια του Πατριωτικού Μετώπου , όμως κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό αφού η οργάνωση δεν είχε ακόμη την απαραίτητη μαζικότητα (σύμφωνα με τον Σπυρίδων Σφέτα τα μέλη του κομμουνιστικού κόμματος Βουλγαρίας ανέρχονταν σε μόλις 14.000 περίπου). Έτσι αποφασίστηκε να συγκροτηθεί κυβέρνηση συνεργασίας με τους κομμουνιστές όμως να παίρνουν στα χέρια τους τα κρίσιμα υπουργεία εσωτερικών και δικαιοσύνης. Οι κομμουνιστές από την πρώτη στιγμή θα ξεκινήσουν μια συστηματική προσπάθεια ελέγχου της χώρας που περιελάμβανε λαϊκά δικαστήρια με χιλιάδες εκτελέσεις (11.122 άτομα) και φυλακίσεις αντιφρονούντων, διάσπαση των αντίπαλων κομμάτων, και εκκαθάριση κράτους και στρατού από κάθε ανεπιθύμητο στοιχείο … (Σπυρίδων Σφέτας ``Βαλκάνια από τον μεσοπόλεμο στην λήξη του ψυχρού πολέμου (1919-1989) `` Σελ.276).
Παράλληλα ως … σύμμαχοι πλέον θα επιχειρήσουν με διάφορα προσκόμματα να κρατήσουν υπό τον έλεγχο τους την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη , όμως οι έντονες αντιδράσεις των Βρετανών και οι υποδείξεις των Σοβιετικών θα τους αναγκάσουν να διατάξουν (με κρύα καρδιά) την αποχώρηση του στρατού τους. Τελικά τον Οκτώβριο του 1945 νοιώθοντας έτοιμοι και με τα μέλη τους να είναι πλέον 400.000 προκηρύσσουν εκλογές (στις οποίες δεν συμμετέχει η αντιπολίτευση) δίνοντας τους την δυνατότητα να λάβουν το ποσοστό του 88% και τον πλήρη και οριστικό έλεγχο κυβέρνησης και στρατού. Μέσα στο 1946 η χώρα θα ανακηρυχθεί και τυπικά `` λαϊκή δημοκρατία `` ενώ τη θέση του Πρωθυπουργού θα αναλάβει το παλαιό και σημαίνον στέλεχος του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος Γκεόργκι Δημητρώφ.
Η κορύφωση της διαμάχης των δύο χωρών για την Μακεδονία
 |
| Ο Νίκος Ζαχαριάδης με την σύζυγο του Ρούλα Κουκούλου και τον γιό τους |
Η σταθεροποίηση των δύο κομμουνιστικών καθεστώτων αναζωπυρώνει την
διαμάχη για την Μακεδονία με τον Τίτο όμως αρχικά να έχει το πάνω χέρι… Ο
Τίτο έχοντας την συγκατάθεση του Στάλιν , άρχισε να χορηγεί σημαντική
στρατιωτική βοήθεια στον δημοκρατικό στρατό στην Ελλάδα , ενώ ασκούσε
πιέσεις και στους Βουλγάρους για την παραχώρηση του Πιρίν. Όμως οι
Βούλγαροι αντιδρούσαν επισημαίνοντας ότι η εκχώρηση αυτή θα μπορούσε να
γίνει μόνο αν λάμβαναν αντίστοιχη περιοχή ως αντιστάθμισμα , που θα
μπορούσε να είναι είτε η ελληνική Θράκη , είτε ορισμένες περιοχές κοντά
στη Σόφια τις οποίες οι Γιουγκοσλάβοι είχαν πάρει από αυτούς το 1920.
Μάλιστα περνούσαν στην αντεπίθεση κάνοντας με τη σειρά τους λόγο για
διώξεις που υφίστανται οι ομοεθνείς τους στα Σκόπια. Φαίνεται μάλιστα
ότι οι Βούλγαροι το διάστημα αυτό θα δείξουν έμπρακτα την δυσαρέσκεια
τους , γεγονός που επιβεβαιώνεται και από παράπονα του Ζαχαριάδη προς
τους Σοβιετικούς για βουλγαρική απροθυμία αναφορικά με την ενίσχυση του
δημοκρατικού στρατού… (Βασίλειος Κόντης `` Η αγγλοαμερικανική πολιτική
και το ελληνικό πρόβλημα 1945-1949``, Σελ. 312).
Η έκρυθμη κατάσταση θα οδηγήσει σε νέα παρέμβαση του Στάλιν, με την Βουλγαρία να παροτρύνεται για παραχώρηση πολιτιστικής αλλά όχι πολιτικής (για την ώρα) αυτονομίας στην περιοχή , αλλά και να υποχρεώνεται να τερματίσει κάθε προσπάθειας υπονόμευσης του καθεστώτος των Σκοπίων. (Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών << Το Μακεδονικό και η Βουλγαρία >> Σελ.18). Την ίδια στιγμή όλες οι κομμουνιστικές χώρες, ενόψει και της συνδιάσκεψης των Παρισίων που θα ξεκινούσε το φθινόπωρο του 1946, αρχίζουν μια συντονισμένη διπλωματική προσπάθεια απόσπασης της δυτικής Θράκης από την Ελλάδα. Στο Παρίσι θα ισχυρισθούν ότι …κακώς η Ελλάδα είχε αποσπάσει την Θράκη το 1920 από την Βουλγαρία την οποία έπρεπε να επιστρέψει…
Εφόσον οι στόχοι τους πραγματοποιούνταν οι Βούλγαροι θα ήταν διατεθειμένοι να παραχωρήσουν στη Γιουγκοσλαβία την περιοχή του Πιρίν, αλλά να βοηθήσουν και για την απόσχιση της Ελληνικής Μακεδονίας, άλλωστε ο εμφύλιος είχε ήδη ξεκινήσει στην Ελλάδα … Όμως τα σχέδια αυτά δεν ευοδώθηκαν αφού οι αντιδράσεις των Αμερικανών (και δευτερευόντως των Βρετανών ) ήταν ισχυρές και αποτελεσματικές. Οι Αμερικανοί είχαν αντιληφθεί ότι πίσω από τις Σοβιετικές προσπάθειες αποσταθεροποίησης της Ελλάδας αλλά και των Τουρκία και Ιράν, κρυβόταν η Σοβιετική επιθυμία για έλεγχο (ή μοίρασμα ) της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής γεγονός που ήταν διατεθειμένοι να εμποδίσουν με κάθε τίμημα.
Για το λόγο αυτό κατέστησαν σαφές (αρχικά με δηλώσεις και επισκέψεις αεροπλανοφόρων πλοίων στο Αιγαίο και την Άνοιξη του 1947 με την οικονομική ενίσχυση Ελλάδας και Τουρκίας με 400.000.000 δολάρια ) ότι κάθε επιβουλή εναντίον των χωρών αυτών θα αντιμετωπιζόταν ανάλογα… Ύστερα από την αποτυχία απόσπασης της δυτικής Θράκης από την Ελλάδα, οι Γιουγκοσλάβοι θα θέσουν ζήτημα άμεσης προσάρτησης του Πιρίν από τα Σκόπια, αλλά και ενσωμάτωσης της Βουλγαρίας ως έβδομης κρατικής οντότητας στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία. Αντίθετα οι Βούλγαροι επιδιώκουν την δημιουργία ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους το οποίο θα περιελάμβανε καταρχάς τα Σκόπια και το Πιρίν (με την μελλοντική προσθήκη του ελληνικού τμήματος ) και το οποίο θα εντασσόταν σαν ανεξάρτητο κράτος στην μελλοντική Βαλκανική ομοσπονδία. Η επιδίωξη εκάστης πλευράς προφανής. Ο Τίτο θέλει να εντάξει την Βουλγαρία στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία , ευελπιστώντας σε μια σταδιακή απορρόφηση της, γεγονός που θα καθιστούσε τον ίδιο και την Γιουγκοσλαβία κυρίαρχους στον βαλκανικό χώρο.
Για τον ίδιο λόγο οι Βούλγαροι επιδιώκουν την δημιουργία ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους με την ελπίδα ότι ελέγχοντας αυτό θα είναι εκείνοι που θα ελέγχουν την Βαλκανική ομοσπονδία (Γιουγκοσλαβία , Μακεδονία , Βουλγαρία) … Είναι θλιβερό ότι την ίδια ώρα που οι κομμουνιστικές ηγεσίες των δύο κρατών λειτουργούν με εθνικιστικά κριτήρια , η κεφαλή του ελληνικού Κ.Κ. λειτουργεί (μόνη αυτή) βάση διεθνιστικών κριτηρίων, υποτασσόμενη χωρίς αντίρρηση στο συμφέρον του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος που `` όλως τυχαίως `` πάντα ελάμβανε επιζήμιες αποφάσεις για την Ελλάδα. Το άστρο του Τίτο είναι ακόμη ισχυρό και οι προτάσεις του υπερισχύουν . Με πρωτοβουλία του Στάλιν διεξάγονται συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών που ολοκληρώνονται την 1η Αυγούστου του 1947 με την υπογραφή της συνθήκης του Μπλεντ, στην οποία οι Βούλγαροι υποχρεώνονται να αποδεχτούν την πολιτιστική αλλά όχι και την πολιτική αυτονομία του Πιρίν.
Οι
Γιουγκοσλάβοι έχουν το ελεύθερο να ξεκινήσουν την προσπάθεια ενίσχυσης
της Μακεδονικής συνείδησης στην περιοχή. Αμέσως ξεκινούν διορθωτικές
παρεμβάσεις στα βιβλία ιστορίας , δάσκαλοι στέλνονται στα Σκόπια για
σεμινάρια, ενώ άλλοι έρχονται από την Γιουγκοσλαβία για να στελεχώσουν
τα σχολεία της περιοχής. Την ίδια στιγμή ``Μακεδονικά `` βιβλιοπωλεία
ανοίγουν σε όλο το Πιρίν , κινητός κινηματογράφος από τα Σκόπια ξεκινά
περιοδείες, ενώ στην Τζουμαγιά αρχίζει να λειτουργεί θέατρο με
παραστάσεις στην ``Μακεδονική `` γλώσσα. (Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών
<< Το Μακεδονικό και η Βουλγαρία >> Σελ.21). Όμως οι
Βούλγαροι δεν έχουν πει την τελευταία λέξη , ο Δημητρώφ παλιά καραβάνα
θα βοηθήσει στο να μεταπειστεί ο Στάλιν , με βασικά επιχειρήματα την
πολιτική ηγεμονισμού του Τίτο και την τάση του για παρέκκλιση από την
διεθνή κομμουνιστική γραμμή. Τα επιχειρήματα αυτά δεν στερούντο λογικής
και θα ενισχυθούν από την διάσταση απόψεων στο ελληνικό ζήτημα , αφού ο
Στάλιν αποφάσισε να μην τραβήξει το σχοινί στα άκρα , κάτι που ο Τίτο
ήθελε διακαώς (και με την εσωτερική πίεση που του ασκούσε πλέον από το
1944 το Κ.Κ.Μ. )…
Έτσι θα επέλθει πλήρης διαφωνία και στις 28 Ιουνίου 1948 η επίσημη αποπομπή του Τίτο και της Γιουγκοσλαβίας από την Kominform (Γραφείο πληροφοριών) ως οπορτουνιστή (καιροσκόπο). Τα πράγματα άλλαζαν με μεμιάς. Οι Βούλγαροι ενθαρρυμένοι, θα θέσουν ξανά υπό πλήρη έλεγχο την περιοχή του Πιρίν, ενώ επιχειρούν να αποσταθεροποιήσουν (χωρίς όμως αποτέλεσμα αφού η μυστική αστυνομία του Τίτο , η ΟΖΝΑ έλεγχε πλέον τα πάντα…) την περιοχή των Σκοπίων , αλλά και να επιβληθούν στην Ν.Ο.Φ. στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. βρισκόταν σε δύσκολη θέση αφού υιοθέτησε μεν τις απόψεις της Kominform για τον ρόλο του Τίτο, από την άλλη όμως δίσταζε να προχωρήσει και σε ουσιαστική ρήξη, αφού το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας ερχόταν μέσω Γιουγκοσλαβίας.
Τελικά στις 10 Ιουλίου του 1948 θα εκδοθεί από το Κ.Κ.Ε. μια απόφαση ευθυγράμμισης με την Kominform, ενώ θα καθαιρεθούν από την ηγεσία της Ν.Ο.Φ. όλα τα φιλοτιτοικά στοιχεία , τοποθετώντας στη θέση του προέδρου τον προσκείμενο στις βουλγαρικές θέσεις Stavro Kocev. Η απόφαση αυτή ήταν λογικό να οδηγήσει σε διάσπαση της Ν.Ο.Φ. αφού αρκετά από τα καθαιρεθέντα στελέχη άρχισαν ( από τα Σκόπια που είχαν καταφύγει ) , να οργανώνουν λιποταξίες μαχητών του Ν.Ο.Φ. αλλά και να κατηγορούν το Κ.Κ.Ε. για προδοσία των αγώνων του ``Μακεδονικού `` λαού. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει σε αποδυνάμωση της Ν.Ο.Φ. και θα χρειαστεί να καταβληθούν από τους Βούλγαρους αλλά και το Κ.Κ.Ε. μεγάλες προσπάθειες προκειμένου αυτή να ανακτήσει την αρχική ισχύ της.
Η ρήξη Τίτο –Στάλιν βασική αιτία της αλλαγής στάσης του Κ.Κ.Ε. στο Μακεδονικό ζήτημα
Η ρήξη του Τίτο με τον Στάλιν θα οδηγήσει και σε αλλαγή στάσης του Κ.Κ.Ε. αναφορικά με το Μακεδονικό ζήτημα. Μέχρι την ρήξη , επίσημη θέση του Κ.Κ.Ε. ήταν ότι η `` Μακεδονική `` μειονότητα στην Ελλάδα θα έπρεπε να απολαμβάνει πλήρη ισοτιμία εντός του ελληνικού κράτους.
Η έκρυθμη κατάσταση θα οδηγήσει σε νέα παρέμβαση του Στάλιν, με την Βουλγαρία να παροτρύνεται για παραχώρηση πολιτιστικής αλλά όχι πολιτικής (για την ώρα) αυτονομίας στην περιοχή , αλλά και να υποχρεώνεται να τερματίσει κάθε προσπάθειας υπονόμευσης του καθεστώτος των Σκοπίων. (Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών << Το Μακεδονικό και η Βουλγαρία >> Σελ.18). Την ίδια στιγμή όλες οι κομμουνιστικές χώρες, ενόψει και της συνδιάσκεψης των Παρισίων που θα ξεκινούσε το φθινόπωρο του 1946, αρχίζουν μια συντονισμένη διπλωματική προσπάθεια απόσπασης της δυτικής Θράκης από την Ελλάδα. Στο Παρίσι θα ισχυρισθούν ότι …κακώς η Ελλάδα είχε αποσπάσει την Θράκη το 1920 από την Βουλγαρία την οποία έπρεπε να επιστρέψει…
Εφόσον οι στόχοι τους πραγματοποιούνταν οι Βούλγαροι θα ήταν διατεθειμένοι να παραχωρήσουν στη Γιουγκοσλαβία την περιοχή του Πιρίν, αλλά να βοηθήσουν και για την απόσχιση της Ελληνικής Μακεδονίας, άλλωστε ο εμφύλιος είχε ήδη ξεκινήσει στην Ελλάδα … Όμως τα σχέδια αυτά δεν ευοδώθηκαν αφού οι αντιδράσεις των Αμερικανών (και δευτερευόντως των Βρετανών ) ήταν ισχυρές και αποτελεσματικές. Οι Αμερικανοί είχαν αντιληφθεί ότι πίσω από τις Σοβιετικές προσπάθειες αποσταθεροποίησης της Ελλάδας αλλά και των Τουρκία και Ιράν, κρυβόταν η Σοβιετική επιθυμία για έλεγχο (ή μοίρασμα ) της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής γεγονός που ήταν διατεθειμένοι να εμποδίσουν με κάθε τίμημα.
Για το λόγο αυτό κατέστησαν σαφές (αρχικά με δηλώσεις και επισκέψεις αεροπλανοφόρων πλοίων στο Αιγαίο και την Άνοιξη του 1947 με την οικονομική ενίσχυση Ελλάδας και Τουρκίας με 400.000.000 δολάρια ) ότι κάθε επιβουλή εναντίον των χωρών αυτών θα αντιμετωπιζόταν ανάλογα… Ύστερα από την αποτυχία απόσπασης της δυτικής Θράκης από την Ελλάδα, οι Γιουγκοσλάβοι θα θέσουν ζήτημα άμεσης προσάρτησης του Πιρίν από τα Σκόπια, αλλά και ενσωμάτωσης της Βουλγαρίας ως έβδομης κρατικής οντότητας στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία. Αντίθετα οι Βούλγαροι επιδιώκουν την δημιουργία ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους το οποίο θα περιελάμβανε καταρχάς τα Σκόπια και το Πιρίν (με την μελλοντική προσθήκη του ελληνικού τμήματος ) και το οποίο θα εντασσόταν σαν ανεξάρτητο κράτος στην μελλοντική Βαλκανική ομοσπονδία. Η επιδίωξη εκάστης πλευράς προφανής. Ο Τίτο θέλει να εντάξει την Βουλγαρία στην Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία , ευελπιστώντας σε μια σταδιακή απορρόφηση της, γεγονός που θα καθιστούσε τον ίδιο και την Γιουγκοσλαβία κυρίαρχους στον βαλκανικό χώρο.
Για τον ίδιο λόγο οι Βούλγαροι επιδιώκουν την δημιουργία ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους με την ελπίδα ότι ελέγχοντας αυτό θα είναι εκείνοι που θα ελέγχουν την Βαλκανική ομοσπονδία (Γιουγκοσλαβία , Μακεδονία , Βουλγαρία) … Είναι θλιβερό ότι την ίδια ώρα που οι κομμουνιστικές ηγεσίες των δύο κρατών λειτουργούν με εθνικιστικά κριτήρια , η κεφαλή του ελληνικού Κ.Κ. λειτουργεί (μόνη αυτή) βάση διεθνιστικών κριτηρίων, υποτασσόμενη χωρίς αντίρρηση στο συμφέρον του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος που `` όλως τυχαίως `` πάντα ελάμβανε επιζήμιες αποφάσεις για την Ελλάδα. Το άστρο του Τίτο είναι ακόμη ισχυρό και οι προτάσεις του υπερισχύουν . Με πρωτοβουλία του Στάλιν διεξάγονται συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών που ολοκληρώνονται την 1η Αυγούστου του 1947 με την υπογραφή της συνθήκης του Μπλεντ, στην οποία οι Βούλγαροι υποχρεώνονται να αποδεχτούν την πολιτιστική αλλά όχι και την πολιτική αυτονομία του Πιρίν.
Οι
Γιουγκοσλάβοι έχουν το ελεύθερο να ξεκινήσουν την προσπάθεια ενίσχυσης
της Μακεδονικής συνείδησης στην περιοχή. Αμέσως ξεκινούν διορθωτικές
παρεμβάσεις στα βιβλία ιστορίας , δάσκαλοι στέλνονται στα Σκόπια για
σεμινάρια, ενώ άλλοι έρχονται από την Γιουγκοσλαβία για να στελεχώσουν
τα σχολεία της περιοχής. Την ίδια στιγμή ``Μακεδονικά `` βιβλιοπωλεία
ανοίγουν σε όλο το Πιρίν , κινητός κινηματογράφος από τα Σκόπια ξεκινά
περιοδείες, ενώ στην Τζουμαγιά αρχίζει να λειτουργεί θέατρο με
παραστάσεις στην ``Μακεδονική `` γλώσσα. (Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών
<< Το Μακεδονικό και η Βουλγαρία >> Σελ.21). Όμως οι
Βούλγαροι δεν έχουν πει την τελευταία λέξη , ο Δημητρώφ παλιά καραβάνα
θα βοηθήσει στο να μεταπειστεί ο Στάλιν , με βασικά επιχειρήματα την
πολιτική ηγεμονισμού του Τίτο και την τάση του για παρέκκλιση από την
διεθνή κομμουνιστική γραμμή. Τα επιχειρήματα αυτά δεν στερούντο λογικής
και θα ενισχυθούν από την διάσταση απόψεων στο ελληνικό ζήτημα , αφού ο
Στάλιν αποφάσισε να μην τραβήξει το σχοινί στα άκρα , κάτι που ο Τίτο
ήθελε διακαώς (και με την εσωτερική πίεση που του ασκούσε πλέον από το
1944 το Κ.Κ.Μ. )… Έτσι θα επέλθει πλήρης διαφωνία και στις 28 Ιουνίου 1948 η επίσημη αποπομπή του Τίτο και της Γιουγκοσλαβίας από την Kominform (Γραφείο πληροφοριών) ως οπορτουνιστή (καιροσκόπο). Τα πράγματα άλλαζαν με μεμιάς. Οι Βούλγαροι ενθαρρυμένοι, θα θέσουν ξανά υπό πλήρη έλεγχο την περιοχή του Πιρίν, ενώ επιχειρούν να αποσταθεροποιήσουν (χωρίς όμως αποτέλεσμα αφού η μυστική αστυνομία του Τίτο , η ΟΖΝΑ έλεγχε πλέον τα πάντα…) την περιοχή των Σκοπίων , αλλά και να επιβληθούν στην Ν.Ο.Φ. στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. βρισκόταν σε δύσκολη θέση αφού υιοθέτησε μεν τις απόψεις της Kominform για τον ρόλο του Τίτο, από την άλλη όμως δίσταζε να προχωρήσει και σε ουσιαστική ρήξη, αφού το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας ερχόταν μέσω Γιουγκοσλαβίας.
Τελικά στις 10 Ιουλίου του 1948 θα εκδοθεί από το Κ.Κ.Ε. μια απόφαση ευθυγράμμισης με την Kominform, ενώ θα καθαιρεθούν από την ηγεσία της Ν.Ο.Φ. όλα τα φιλοτιτοικά στοιχεία , τοποθετώντας στη θέση του προέδρου τον προσκείμενο στις βουλγαρικές θέσεις Stavro Kocev. Η απόφαση αυτή ήταν λογικό να οδηγήσει σε διάσπαση της Ν.Ο.Φ. αφού αρκετά από τα καθαιρεθέντα στελέχη άρχισαν ( από τα Σκόπια που είχαν καταφύγει ) , να οργανώνουν λιποταξίες μαχητών του Ν.Ο.Φ. αλλά και να κατηγορούν το Κ.Κ.Ε. για προδοσία των αγώνων του ``Μακεδονικού `` λαού. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει σε αποδυνάμωση της Ν.Ο.Φ. και θα χρειαστεί να καταβληθούν από τους Βούλγαρους αλλά και το Κ.Κ.Ε. μεγάλες προσπάθειες προκειμένου αυτή να ανακτήσει την αρχική ισχύ της.
Η ρήξη Τίτο –Στάλιν βασική αιτία της αλλαγής στάσης του Κ.Κ.Ε. στο Μακεδονικό ζήτημα
Η ρήξη του Τίτο με τον Στάλιν θα οδηγήσει και σε αλλαγή στάσης του Κ.Κ.Ε. αναφορικά με το Μακεδονικό ζήτημα. Μέχρι την ρήξη , επίσημη θέση του Κ.Κ.Ε. ήταν ότι η `` Μακεδονική `` μειονότητα στην Ελλάδα θα έπρεπε να απολαμβάνει πλήρη ισοτιμία εντός του ελληνικού κράτους.
<< Ο Mακεδονικός λαός θα αποκτήσει μια ανεξάρτητη, κρατικά ενιαία και ισότιμη θέση στην οικογένεια των λεύτερων λαϊκοδημοκρατικών λαών στα Βαλκάνια, στην οικογένεια αυτή , όπου αύριο θα ανήκει και ο ελληνικός λαός με τη Λαϊκή Δημοκρατία. Γι’ αυτή την ανεξάρτητη κρατικά ενιαία και ισότιμη θέση παλεύει σήμερα και ο μακεδονικός λαός της Μακεδονίας του Αιγαίου και βοηθά με όλη του την ψυχή, με όλα του τα μέσα, τον ΔΣΕ, τόσο που ξεσηκώνει το θαυμασμό για το μεγαλείο και το ολοκαύτωμα της προσπάθειάς του >> .
(Περιοδικό ``Δημοκρατικός Στρατός`` έκδοση Ριζοσπάστη 1996, τόμος Α`,
σελ. 528 και το αριστερό ιστολόγιο, http://erodotos.wordpress.com).
Όμως η επίσημη στροφή του Κ.Κ.Ε θα πραγματοποιηθεί κατά τις εργασίες της 5ης Ολομέλειας του κόμματος στις 30-31 Ιανουαρίου 1949 , όταν θα αναγνωριστεί το δικαίωμα των Μακεδόνων να αποκτήσουν την εθνική τους ανεξαρτησία.
<< Στη Βόρεια Ελλάδα ο μακεδονικός λαός τα έδωσε όλα για τον αγώνα και πολεμά με μια ολοκλήρωση ηρωισμού και αυτοθυσίας που προκαλούν το θαυμασμό. Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι , σαν αποτέλεσμα της νίκης του Δ.Σ.Ε. και της λαϊκής επανάστασης , ο μακεδονικός λαός , θα βρει την πλήρη εθνική αποκατάσταση του , έτσι όπως την θέλει ο ίδιος , προσφέροντας σήμερα το αίμα του για να την αποκτήσει. Οι Μακεδόνες κομμουνιστές στέκονται πάντα επικεφαλής στην πάλη του λαού τους. Ταυτόχρονα οι Μακεδόνες κομμουνιστές πρέπει να προσέξουν τις διασπαστικές και διαλυτικές ενέργειες που ξενοκίνητα σοβινιστικά και αντιδραστικά στοιχεία αναπτύσσουν , για να διασπάσουν την ενότητα ανάμεσα στο μακεδονικό και τον ελληνικό λαό, διάσπαση που μόνο τον κοινό τους εχθρό, το μοναρχοφασισμό και τον αμερικανοαγγλικό ιμπεριαλισμό θα ωφελήσει >>.
(Βασίλειος Κόντης `` Η αγγλοαμερικανική πολιτική και το ελληνικό πρόβλημα 1945-1949``, Σελ. 378).
Σύμφωνα με τον Ζαχαριάδη η νέα πολιτική αποφασίστηκε επειδή ο δημοκρατικός στρατός χρειαζόταν όλους τους διαθέσιμους Σλαβομακεδόνες, αλλά και σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι διασπαστικές κινήσεις των φίλα προσκείμενων στην Γιουγκοσλαβία στοιχείων. Όπως όμως επισημαίνει ο Σπυρίδων Σφέτας, πόσο μεγαλύτερη μπορούσε να είναι η συνεισφορά των Σλαβομακεδόνων , αφού 14.000 μαχητές του βρίσκονταν ήδη στις τάξεις του δημοκρατικού στρατού; Στην πραγματικότητα η αλλαγή πλεύσης υπαγορεύτηκε από τον Στάλιν που επιθυμούσε διακαώς να αποσταθεροποιήσει την επιρροή του Τίτο στην περιοχή των Σκοπίων ως το πρώτο βήμα
αποδυνάμωσης και κλονισμού του ίδιου του καθεστώτος. Για το λόγο αυτό υιοθετήθηκε η άποψη περί
του δικαιώματος ανακήρυξης ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους , που
φαινομενικά ευνοούσε τις βουλγαρικές θέσεις , στην πραγματικότητα όμως
στρεφόταν κατά της Γιουγκοσλαβίας.
(Σπυρίδων Σφέτας << Ανεπιθύμητοι σύμμαχοι και ανεξέλεγκτοι αντίπαλοι >>.
Την άποψη αυτή υποστηρίζει και ο καθηγητής Ιστορίας Βασίλειος Κόντης που αναφέρει ότι η πολιτική του Ζαχαριάδη για την αυτοδιάθεση της Μακεδονίας εξυπηρετούσε την πολιτική των Σοβιετικών , οι οποίοι επιδίωκαν να χρησιμοποιήσουν το Μακεδονικό αυτονομιστικό κίνημα και το Κ.Κ.Ε. για να ανατρέψουν τον Τίτο.
(Βασίλειος Κόντης `` Η αγγλοαμερικανική πολιτική και το ελληνικό πρόβλημα 1945-1949``, Σελ. 379).
Μέσα στο πλαίσιο αυτό θα αποφασιστεί να μπούνε δύο στελέχη της Ν.Ο.Φ. στην κυβέρνηση βουνού αλλά και να ιδρύσουν οι `` Μακεδόνες `` το δικό τους κομμουνιστικό κόμμα την Κ.Ο.Α.Μ. ή Κ.Ο.Ε.Μ. (Κομμουνιστική οργάνωση Μακεδόνων Αιγαίου), γεγονός που θα επισημοποιηθεί κατά την διάρκεια του β’ συνεδρίου της Ν.Ο.Φ. τον Μάρτιο του 1949 , η πανηγυρική αναγγελία της οποίας βγήκε σε δελτίο.
Όμως η επίσημη στροφή του Κ.Κ.Ε θα πραγματοποιηθεί κατά τις εργασίες της 5ης Ολομέλειας του κόμματος στις 30-31 Ιανουαρίου 1949 , όταν θα αναγνωριστεί το δικαίωμα των Μακεδόνων να αποκτήσουν την εθνική τους ανεξαρτησία.
<< Στη Βόρεια Ελλάδα ο μακεδονικός λαός τα έδωσε όλα για τον αγώνα και πολεμά με μια ολοκλήρωση ηρωισμού και αυτοθυσίας που προκαλούν το θαυμασμό. Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι , σαν αποτέλεσμα της νίκης του Δ.Σ.Ε. και της λαϊκής επανάστασης , ο μακεδονικός λαός , θα βρει την πλήρη εθνική αποκατάσταση του , έτσι όπως την θέλει ο ίδιος , προσφέροντας σήμερα το αίμα του για να την αποκτήσει. Οι Μακεδόνες κομμουνιστές στέκονται πάντα επικεφαλής στην πάλη του λαού τους. Ταυτόχρονα οι Μακεδόνες κομμουνιστές πρέπει να προσέξουν τις διασπαστικές και διαλυτικές ενέργειες που ξενοκίνητα σοβινιστικά και αντιδραστικά στοιχεία αναπτύσσουν , για να διασπάσουν την ενότητα ανάμεσα στο μακεδονικό και τον ελληνικό λαό, διάσπαση που μόνο τον κοινό τους εχθρό, το μοναρχοφασισμό και τον αμερικανοαγγλικό ιμπεριαλισμό θα ωφελήσει >>.
(Βασίλειος Κόντης `` Η αγγλοαμερικανική πολιτική και το ελληνικό πρόβλημα 1945-1949``, Σελ. 378).
Σύμφωνα με τον Ζαχαριάδη η νέα πολιτική αποφασίστηκε επειδή ο δημοκρατικός στρατός χρειαζόταν όλους τους διαθέσιμους Σλαβομακεδόνες, αλλά και σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι διασπαστικές κινήσεις των φίλα προσκείμενων στην Γιουγκοσλαβία στοιχείων. Όπως όμως επισημαίνει ο Σπυρίδων Σφέτας, πόσο μεγαλύτερη μπορούσε να είναι η συνεισφορά των Σλαβομακεδόνων , αφού 14.000 μαχητές του βρίσκονταν ήδη στις τάξεις του δημοκρατικού στρατού; Στην πραγματικότητα η αλλαγή πλεύσης υπαγορεύτηκε από τον Στάλιν που επιθυμούσε διακαώς να αποσταθεροποιήσει την επιρροή του Τίτο στην περιοχή των Σκοπίων ως το πρώτο βήμα
αποδυνάμωσης και κλονισμού του ίδιου του καθεστώτος. Για το λόγο αυτό υιοθετήθηκε η άποψη περί
του δικαιώματος ανακήρυξης ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους , που
φαινομενικά ευνοούσε τις βουλγαρικές θέσεις , στην πραγματικότητα όμως
στρεφόταν κατά της Γιουγκοσλαβίας. (Σπυρίδων Σφέτας << Ανεπιθύμητοι σύμμαχοι και ανεξέλεγκτοι αντίπαλοι >>.
Την άποψη αυτή υποστηρίζει και ο καθηγητής Ιστορίας Βασίλειος Κόντης που αναφέρει ότι η πολιτική του Ζαχαριάδη για την αυτοδιάθεση της Μακεδονίας εξυπηρετούσε την πολιτική των Σοβιετικών , οι οποίοι επιδίωκαν να χρησιμοποιήσουν το Μακεδονικό αυτονομιστικό κίνημα και το Κ.Κ.Ε. για να ανατρέψουν τον Τίτο.
(Βασίλειος Κόντης `` Η αγγλοαμερικανική πολιτική και το ελληνικό πρόβλημα 1945-1949``, Σελ. 379).
Μέσα στο πλαίσιο αυτό θα αποφασιστεί να μπούνε δύο στελέχη της Ν.Ο.Φ. στην κυβέρνηση βουνού αλλά και να ιδρύσουν οι `` Μακεδόνες `` το δικό τους κομμουνιστικό κόμμα την Κ.Ο.Α.Μ. ή Κ.Ο.Ε.Μ. (Κομμουνιστική οργάνωση Μακεδόνων Αιγαίου), γεγονός που θα επισημοποιηθεί κατά την διάρκεια του β’ συνεδρίου της Ν.Ο.Φ. τον Μάρτιο του 1949 , η πανηγυρική αναγγελία της οποίας βγήκε σε δελτίο.
Όλοι στ’ άρματα ! Όλα για την νίκη ! Ελεύθερη Ελλάδα.<< Στις 27.3.49 συνήλθαν σε ιδρυτική συνέλευση 163 κομμουνιστές αντιπρόσωποι του β’ συνεδρίου του Ν.Ο.Φ. και ομόφωνα αποφάσισαν την ίδρυση δικιάς τους κομμουνιστικής οργάνωσης με πολιτική και οργανωτική αυτοτέλεια , τμήμα του Κ.Κ.Ε. Απ’ όλους τους παρευρισκόμενους η ίδρυση της Κ.Ο.Α.Μ. χαιρετίστηκε ενθουσιώδικα σα μεγάλη και αποφασιστική κατάκτηση των Μακεδόνων κομμουνιστών και ολόκληρου του μακεδονικού λαού που θα ’ναι αποφασιστική βάση και θα προωθήσει τους αγώνες του για τη λύση όλων των κοινωνικών και εθνικών προβλημάτων του , για την εθνική του απελευθέρωση και αποκατάσταση , για τη λαϊκή δημοκρατία , για το κομμουνισμό >> .
Προς τη νίκη . Κυριακή 3 του Απρίλη 1949 , Αρ. φύλλου 49
Από το β’ συνέδριο του Ν.Ο.Φ. Τα καθήκοντα του Ν.Ο.Φ.
Κομμουνιστική Οργάνωση Μακεδόνων Αιγαίου . Ανακοίνωση
(Κώστας Μπράμος << Σλαβοκομμουνιστικαί οργανώσεις εν Μακεδονία >>Σελ. 199).
Η ίδρυση της Κ.Ο.Α.Μ. και παρά την δήλωση ότι θα αποτελούσε τμήμα του Κ.Κ.Ε. ήταν μια σαφέστατη ένδειξη ότι αν επικρατούσε ο δημοκρατικός στρατός η περιοχή θα αποσχιζόταν από την Ελλάδα, αφού σύμφωνα με τον Στάλιν δεν επιτρεπόταν να υπάρχουν περισσότερα του ενός κομουνιστικά κόμματα σε μία χώρα. Επομένως (όπως σωστά επισημαίνει και ο Κώστας Μπράμος) ποια άλλη σκοπιμότητα θα μπορούσε να εξυπηρετήσει η ίδρυση ενός ακόμη κομουνιστικού κόμματος στην ίδια χώρα πέρα από την απόσχιση (ή ανεξαρτητοποίηση) της Μακεδονίας; Το Βελιγράδι που έχει αντιληφθεί το βαθύτερο νόημα των κινήσεων αυτών αποφασίζει να σκληρύνει την στάση του στέλνοντας τελεσίγραφο στο Κ.Κ.Ε. ανακοινώνοντας του ότι ή θα αλλάξει πολιτική ή βοήθεια τέλος.
Η απάντηση του Ζαχαριάδη όπως ήταν φυσικό δεν μπορούσε να ικανοποιήσει τις γιουγκοσλαβικές θέσεις, γεγονός που θα οδηγήσει τον Τίτο στο να κλείσει τα σύνορα στις 10 Ιουλίου του 1949. Πάντως η συμπεριφορά του Κ.Κ.Ε. δεν ήταν ο μόνος λόγος που ο Τίτο έκλεινε τα σύνορα, ίσως μάλιστα να μην ήταν και ο ποιο σημαντικός… Οι πολυποίκιλες πιέσεις που ασκούσε ο Στάλιν είχαν φέρει τον Τίτο σε πολύ δύσκολη θέση. Ειδικά η οικονομία της χώρας του, ήταν απόλυτα συνδεδεμένη και εξαρτώμενη από το κομμουνιστικό μπλοκ και το εμπάργκο που του είχε επιβληθεί είχε σημαντικές επιπτώσεις… Ο Τίτο είχε συνειδητοποιήσει ότι η χώρα του οδηγείτο στην οικονομική κατάρρευση και ίσως και σε διάλυση , οπότε ήταν επιτακτική η λήψη μιας γρήγορης και ξεκάθαρης απόφασης, δηλαδή είτε μια ολοσχερής υποταγή στον ``πατερούλη `` Στάλιν ή μια προσεκτική προσέγγιση με την δύση. Ο Γιουγκοσλάβος ηγέτης θα προτιμήσει τελικά την δεύτερη λύση , οπότε ήταν επιβεβλημένο να προβεί σε χειρονομίες καλής θέλησης μία εκ των οποίων ήταν και το κλείσιμο των συνόρων.
Το γεγονός αυτό θα δώσει την αφορμή να κατηγορηθεί ο Τίτο ως ο κύριος υπεύθυνος για την ήττα του δημοκρατικού στρατού, όμως στην πραγματικότητα η θέση του τελευταίου ήταν ήδη πολύ δύσκολη , εξαιτίας των συντονισμένων προσπαθειών που είχε καταβάλει από την αρχή του 1949 ο εθνικός στρατός. Η οριστική ήττα του δημοκρατικού στρατού σε Βίτσι και Γράμμο στα τέλη Αυγούστου θα ``βάλει στο ράφι`` τις επιδιώξεις για ενσωμάτωση ελληνικών εδαφών, ενώ η πεποίθηση ότι τα σύνορα δεν αλλάζουν θα επιφέρει και μια σταδιακά αυξανόμενη ηρεμία μεταξύ των Βαλκανικών χωρών. Όμως για την χώρα μας αυτή η διαμάχη όχι μόνο θα υποδαυλίσει την εμφύλια σύρραξη , αλλά θα αφήσει και παρακαταθήκη μια νέα κρατική οντότητα , την `` Μακεδονία `` που θα μας προσθέσει νέα προβλήματα στο μέλλον …
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου