Το Ευρωπαϊκό success story της ηλεκτρικής ενέργειας: Καληνύχτα Ευρώπη …

Το διάγραμμα που παρουσιάζουμε σήμερα είναι από την έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) με τίτλο “The Impact of Global Coal Supply on Worldwide Electricity Prices” και δείχνει τη σειρά φόρτισης μονάδων ανά καύσιμο και χώρα στο διασυνδεμένο τοπικό σύστημα της Βορειοδυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Ελβετία, Αυστρία). Πρώτα μπαίνουν οι ΑΠΕ (υδροηλεκτρικά, αιολικά, ηλιακά), ακολουθούν πυρηνικά, λιγνιτικά και λιθανθρακικά, τελευταία είναι τα εργοστάσια με καύσιμο φυσικό αέριο ή και πετρέλαιο.

Η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί σημαντική συνιστώσα του σύγχρονου πολιτισμού και σημαντικό παράγοντα της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου στον 20ο αιώνα. Για το λόγο αυτό πρέπει να είναι διασφαλισμένη και προσιτή οικονομικά στους πολίτες και στις επιχειρήσεις. Πρόσφατα μια νέα αντίληψη έχει εμφανιστεί, αυτή της βιωσιμότητας, με την οποία κανείς δεν μπορεί να διαφωνεί ως θέση αρχής.

Εδώ ωστόσο ξεκινούν τα προβλήματα: η ενέργεια που παρέχεται με ασφάλεια …

 (από τις θερμικές μονάδες κάρβουνου και αέριου) και με σχετικά προσιτό τρόπο δεν είναι διατηρήσιμη στο διηνεκές, καθώς βασίζεται σε πεπερασμένους ορυκτούς πόρους. Η πυρηνική ενέργεια παρέχεται με αξιοπιστία, αλλά έχει ακόμα προβλήματα ασφάλειας στη διαχείριση των αποβλήτων και είναι πολύ ακριβή, δεν είναι προσιτή για ανάπτυξη στο ευρύ κοινό. Η ενέργεια που παρέχεται από ανανεώσιμες πηγές (αιολικά, ηλιακά) δεν είναι ασφαλής, ενώ δεν είναι ούτε προσιτή χωρίς επιδοτήσεις. Οπότε όλοι είναι στο ψάξιμο για νέες λύσεις.

Η ενεργειακή πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση βασίστηκε στις ιδεοληψίες του κινήματος των Γερμανών Πράσινων ενάντια στα πυρηνικά και υπέρ των ΑΠΕ. Με το Γερμανικό νόμο EEG, τις βασικές αρχές του οποίου αντέγραψαν πολλές χώρες, θεσπίστηκε η ενέργεια των ΑΠΕ να μπαίνει στο ηλεκτρικό σύστημα κατά προτεραιότητα. Ωστόσο η φθηνή παραγωγή από κάρβουνο συνέχισε να “χαλάει την πιάτσα”, οπότε βρέθηκε η λύση στο “φαινόμενο του θερμοκηπίου”: οι εκπομπές CO2 δαιμονοποιήθηκαν κι επιβλήθηκε πρόστιμο εκπομπής, σε μια προσπάθεια να ακριβύνει η ηλεκτροπαραγωγή από κάρβουνο. Το μόνο αποτέλεσμα ήταν να γίνει η ενέργεια συνολικά πιο ακριβή για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και, σε συνδυασμό με την κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα, να έλθει η ύφεση στην Ευρώπη. Το πολύ σκληρό ευρώ ολοκλήρωσε την καταστροφή, επιτρέποντας φθηνές εισαγωγές απ’ την Άπω Ανατολή, με αποτέλεσμα την κατάρρευση ολόκληρων τομέων της οικονομίας και μεταφορά τους στην Ασία. Πραγματικό Ευρωπαϊκό success story!

Τώρα πια πολλές Ευρωπαϊκές χώρες έχουν κατακλυστεί από εγκατεστημένη ισχύ σε αιολικά και Φ/Β, που δίνουν περιστασιακά και τυχαία ποσότητες ενέργειας, αλλά όχι στη μορφή που να είναι αξιοποιήσιμη από νοικοκυριά κι επιχειρήσεις. Η ύφεση στην Ευρώπη οδήγησε σε κατάρρευση την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO2, με αποτέλεσμα να συνεχίσει να είναι πολύ οικονομική η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη και λιθάνθρακα. Η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου οδήγησε στο κλείσιμο πολλών εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής από αέριο, που δεν ήταν πλέον ανταγωνιστικά με τα εργοστάσια κάρβουνου, και μπαίνουν τελευταία στο σύστημα, όπως φαίνεται στο διάγραμμα, με αποτέλεσμα πλέον να μπαίνουν ζητήματα επάρκειας αξιόπιστης ισχύος. Το ένα λάθος οδηγεί στο άλλο και η νέα λύση που προτείνει η Μέρκελ λέγεται “ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής αγοράς”, με ατελείωτες και πανάκριβες διασυνδέσεις δικτύων υψηλής τάσης, που θα εξυπηρετούν τη ροή της πλεονάζουσας ενέργειας των ΑΠΕ της Γερμανίας και θα διασφαλίζουν στο διηνεκές τα εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας σε βάρος των “συνεταίρων” της.

Όταν μπαίνουν ζητήματα επάρκειας ισχύος, δυο λύσεις υπάρχουν: ή προσθέτει κανείς ισχύ με νέα εργοστάσια, (για να αντικαταστήσουν ωστόσο αυτά που ήδη υπήρχαν κι αναγκάστηκαν να κλείσουν από λαθεμένες πολιτικές), ή αφαιρεί ζήτηση από το σύστημα, συνάπτοντας με τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές συμβάσεις “διακοψιμότητας” φορτίου, πληρώνοντας τη βιομηχανία για να μειώσει την παραγωγή της. Και οι δυο λύσεις είναι σχιζοφρενικές και δείχνουν τα αδιέξοδα στα οποία έχει οδηγηθεί η Ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική. Τη βιομηχανία τη θέλουμε για να παράγει, όχι να κάθεται και να περιμένει πότε θα βρεθεί ενέργεια.

Τη ίδια στιγμή η Ασία καίει κάρβουνο σε βαθμό που έχει πλέον τα προβλήματα της πρώιμης βιομηχανικής εποχής της Ευρώπης, με νέφη smog στις πόλεις της, ενώ οι ΗΠΑ κάθονται εκ του ασφαλούς πάνω στο φθηνό σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο, η εκμετάλλευση των οποίων ξεκίνησε μόλις την τελευταία πενταετία και δείτε στο διπλανό διάγραμμα πώς εξελίσσεται.

Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία όποιος έχει φθηνή ενέργεια έχει και τον πρώτο λόγο για μια ανταγωνιστική οικονομία, για τη διασφάλιση δουλειάς για τους πολίτες και ευμάρειας για την κοινωνία. Καληνύχτα Ευρώπη …

olympia