H.A. Hellyer – Al Monitor, 3-3-2015
Απόδοση κειμένου - Επιμέλεια: Μαρία Μπαρέτα, Κέντρο Ανατολικών Σπουδών....Όταν ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας, Abdullah, πέθανε στις 23 Ιανουαρίου, η Μουσουλμανική Αδελφότητα προέβη σε δηλώσεις που ήταν ανησυχητικά «θερμές» για τα ισχύοντα δεδομένα. Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί πως με την εμφανή υποστήριξη της πτώσης της ΜΑ στην Αίγυπτο από πλευράς Abdullah, οι σχετικές δηλώσεις θα έπρεπε να ήταν στην καλύτερη περίπτωση αρνητικές. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, παρόλα αυτά, διαδόθηκαν φήμες ότι ο νέος βασιλιάς, Salman, ήταν πολύ πιο φίλα προσκείμενος προς την ΜΑ από τον προκάτοχο του, πράγμα το οποίο μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις του Αιγυπτιακού καθεστώτος με το Ριάντ. Προς το παρόν, πάντως, το Κάιρο δεν έχει νιώσει άβολα ακόμη, παρόλο που είναι σίγουρο πως κάτι έχει αλλάξει.
Απόδοση κειμένου - Επιμέλεια: Μαρία Μπαρέτα, Κέντρο Ανατολικών Σπουδών....Όταν ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας, Abdullah, πέθανε στις 23 Ιανουαρίου, η Μουσουλμανική Αδελφότητα προέβη σε δηλώσεις που ήταν ανησυχητικά «θερμές» για τα ισχύοντα δεδομένα. Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί πως με την εμφανή υποστήριξη της πτώσης της ΜΑ στην Αίγυπτο από πλευράς Abdullah, οι σχετικές δηλώσεις θα έπρεπε να ήταν στην καλύτερη περίπτωση αρνητικές. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, παρόλα αυτά, διαδόθηκαν φήμες ότι ο νέος βασιλιάς, Salman, ήταν πολύ πιο φίλα προσκείμενος προς την ΜΑ από τον προκάτοχο του, πράγμα το οποίο μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις του Αιγυπτιακού καθεστώτος με το Ριάντ. Προς το παρόν, πάντως, το Κάιρο δεν έχει νιώσει άβολα ακόμη, παρόλο που είναι σίγουρο πως κάτι έχει αλλάξει.
Από τη στιγμή που ο Αιγυπτιακός στρατός έδιωξε τον Πρόεδρο Mohammed Morsi από την εξουσία τον Ιούλιο του 2013, δύο πράγματα είναι αυτά που μας ενδιαφέρουν στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC).
Το πρώτο είναι η Ντόχα, η οποία είναι υποστηρικτική προς τον Ισλαμισμό στις περισσότερες μορφές του και αυτό την κατατάσσει σε θέση μειοψηφίας μέσα στον Οργανισμό. Το δεύτερο είναι η στάση του Ριάντ και του Άμπου Ντάμπι – οι ηγεσίες των Σαουδαράβων και των Εμιράτων ενώθηκαν μέσω της αντιπάθειας τους απέναντι στην Αδελφότητα από τη μια, και από την άλλη μέσω της βαθιάς στήριξης τους απέναντι στην νέα πολιτική εξουσία στην Αίγυπτο. Η ομοφωνία απέναντι σε αυτά τα δύο σημεία έχει πια παρέλθει.
Η νέα πολιτική εξουσία συνεχίζει να λαμβάνει ισχυρή στήριξη από το Άμπου Ντάμπι και το Ριάντ, όπως επιβεβαιώθηκε από την επενδυτική συνάντηση που έλαβε χώρα στην Αίγυπτο νωρίτερα αυτό το μήνα με ουσιαστική συμβολή και από τις δύο χώρες. Παρόλο, όμως, που το Ριάντ δεν είναι υποστηρικτικό απέναντι στην ΜΑ, αυτό και το Άμπου Ντάμπι δεν «περπατούν πια στον ίδιο δρόμο».
Στη νέα οπτική των Σαουδαράβων, η ΜΑ αποτελεί κάποιο ζήτημα – όχι όμως επείγον. Για αρκετό καιρό, διάφοροι κύκλοι θετικά προσκείμενοι προς τη ΜΑ διαφωνούσαν πως η θέση των Σαουδαράβων στηρίζεται στο ότι η ΜΑ αποτελεί υπαρκτό κίνδυνο – οι Σαουδάραβες βρισκόταν σε κίνδυνο να απορρίψουν τη μοναρχία χάριν κάποιου είδους «Ισλαμικού Ρεπουμπλικανισμού» βασισμένου στην Αδελφότητα.
Η Σαουδική Αραβία, παρόλα αυτά, δεν ενδιαφερόταν ποτέ τόσο για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, παρά μόνο φοβόταν την αποσταθεροποίηση της περιοχής ως απότοκο της ΜΑ. Αν μη τι άλλο, το Ριάντ επηρεάζεται από οποιασδήποτε αλλαγή στο status quo, αν αυτή έχει μια εκ των πραγμάτων ευκαιρία βιωσιμότητας μεσοπρόθεσμα.
Η ΜΑ όμως το 2015 είναι ήδη σε αποδυναμωμένη θέση στην περιοχή –και το βασίλειο έχει μια σειρά από άλλες προτεραιότητες που απαιτούν όλο το εύρος δυνάμεων που μπορεί αυτή να συγκεντρώσει.
Για το βασίλειο, υπάρχουν τρεις περιφερειακές προτεραιότητες: το Ιράν, το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) (σε διαφορετικά σημεία όπως τη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη) και η Υεμένη. Η διατήρηση μιας ισχυρής στάσης κατά της ΜΑ φέρνει νέες μεταβλητές στην εξίσωση της Σαουδικής Αραβίας- και πιθανολογείται ότι έχει μειονεκτήματα.
Για να γίνει μια συμμαχία ενάντια στο Ιράν, οι Σαουδάραβες χρειάζονται την τουρκική υποστήριξη – ενώ η Άγκυρα παραμένει η πιο θετικά προσκείμενη προς τη ΜΑ πρωτεύουσα. Μια ισχυρή αντι-ισλαμική στάση μέσα στο βασίλειο μπορεί να προσφέρει στους υποστηρικτές του ΙΚ στη Σαουδική Αραβία άλλη μια δικαιολογία για στρατολόγηση, σε μια περίοδο που η Σαουδική Αραβία δεν χρειάζεται να έχει και άλλους πολίτες της ως μέλη της πιο ακραίας Ισλαμιστικής οργάνωσης.
Στην Υεμένη, ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής, είναι σχεδόν σίγουρο πως οι Σαουδάραβες θα υποστηρίξουν ομάδες υποστηρικτικές προς τη ΜΑ με σκοπό να αντιμετωπίσουν την άνοδο των Houthis, ενώ παράλληλα μπορεί να επιλέξουν να κινηθούν διαφορετικά με άλλες παρόμοιες ομάδες. Ο χρόνος θα δείξει.
Γενικότερα, όμως, το φύση του βασικού κινήτρου σχετίζεται με τη θέση ισχύος. Η Σαουδική Αραβία θέλει να κατευθύνει όλες τις προσπάθειες της σε προτεραιότητες που σχετίζονται ελάχιστα με την Αδελφότητα. Το Ριάντ δεν ενδιαφέρεται για την ανάγκη εξόντωσης της ΜΑ, ούτε όμως συμπλέει με τη στάση του Κατάρ.
Τι σημαίνει λοιπόν η νέα αυτή στάση για τους περιφερειακούς δρώντες; Ο νέος βασιλιάς είναι πιθανόν να είναι πιο επιεικής από άλλους συμμάχους, όπως το Κατάρ και η Τουρκία, οι οποίοι είναι φίλα προσκείμενοι στη ΜΑ εν έτη 2015, με έναν τρόπο που θα μπορούσε να προκαλέσει εντάσεις με τον Abdullah το 2013, παραδείγματος χάρη.
Τα μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που άφησαν τη Ντόχα, λόγου χάρη, το 2014 μπορεί να νιώθουν ότι υπάρχει περισσότερος χώρος για αυτούς στο Κατάρ και πάλι, όσο η πίεση από το Ριάντ προς τη Ντόχα μειώνεται. Θα μπορούσαν όμως τα πράγματα να πάνε έτσι ακόμη και υπό τη βασιλεία του Abdullah, δεδομένης της ανόδου του ΙΚ στη Λιβύη, της χειροτέρευσης της κατάστασης στην Υεμένη και της πιθανότητας μιας συμφωνίας μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ.
Αναφορικά με την Αίγυπτο λίγα μπορούν να αλλάξουν βραχυπρόθεσμα. Η Σαουδική Αραβία στο μεταξύ δεν έχει δώσει κανένα σημάδι, ότι αναμένει η Αίγυπτος να γίνει πιο μετριοπαθής στη στάση της απέναντι στη ΜΑ. Μπορεί να αλλάξει αν το Κάιρο εντείνει τις προσπάθειες του ενάντια της Αδελφότητας, όπως παραδείγματος χάρη, αν μεγάλος αριθμός ηγετών της ΜΑ πρόκειται να αντιμετωπίσει την θανατική ποινή. Αυτή η νέα πολιτική εξέλιξη μπορεί να προκαλέσει μια κλιμάκωση προβληματική και επικίνδυνη.
Πέρα από αυτό το σενάριο, τουλάχιστον προς το παρόν, το Κάιρο και το Ριάντ έχουν την ίδια δυναμική. Το Κάιρο έχει επίσης τον άλλο σύμμαχο του από το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που ακολουθεί ίδια πλεύση με τη δική του σε σχέση με την ΜΑ, και των οποίων η γνώμη θα συνεχίσει να επηρεάζει πάρα πολύ την ευρύτερη περιοχή. Αυτό περιλαμβάνει και το κεφάλαιο Λιβύη, ανεξάρτητα από το πόσο επιτυχημένα ή όχι τα ΗΕ προσπαθούν να επιτύχουν μια κυβέρνηση ενότητας.
Παραπέρα, η Σαουδική Αραβία είναι απίθανο να ενοχληθεί ιδιαίτερα από τα αποτελέσματα της μελέτης της Βρετανικής κυβέρνησης σχετικά με τη ΜΑ, μια περίληψη της οποίας πρέπει να δημοσιευτεί τις επόμενες εβδομάδες. Το Λονδίνο θα πρέπει σίγουρα να αντιμετωπίσει το Άμπου Ντάμπι και το Κάιρο, αλλά όχι το Ριάντ.
Η στροφή του Ριάντ είναι σίγουρη και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της θα φανούν σταδιακά. Το Ριάντ πάντα εστίαζε στη διατήρηση ενός βιώσιμου status quo πάνω από όλα και σε σχέση με αυτό, ο Salman ακολουθεί τη μακρά πορεία των Σαουδαράβων. Η πραγματική ερώτηση είναι ποιο είδους βιώσιμο status quo μπορεί να επιτευχθεί, χωρίς τουλάχιστον αργές και οριακές αλλαγές; Αυτή δεν είναι μια ερώτηση μόνο για τη Σαουδική Αραβία ή την Αίγυπτο, αλλά για όλη την περιοχή γενικότερα.
al-monitor
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου