ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΝΩΣΗ: Το Hollywood στο Χαλέπι και άλλες χριστουγεννιάτικες ιστορίες προπαγάνδας

Βαγγέλης Δ. Μαρινάκης για το avantgarde

Όταν οι δυνάμεις του συριακού στρατού απελευθέρωναν το Χαλέπι, ήταν σίγουρο πως οι ηττημένοι της υπόθεσης (η αντιπολίτευση των ‘μετριοπαθών’ τζιχαντιστών και οι σύμμαχοί τους στη Δύση) θα προσπαθούσαν να ρίξουν αυλαία με θεαματικό τρόπο. Μέσα σε λίγες κιόλας ώρες είχαμε τις πρώτες δακρύβρεχτες ιστορίες κατατρεγμένων πολιτών να δηλώνουν μπροστά στην...τηλεοπτική κάμερα φόβους για τη ζωή τους ενόψει της επικράτησης των κυβερνητικών στρατευμάτων. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Roll the Vice

Πρώτο και καλύτερο το VICE [1], στις 12 Δεκέμβρη στο άρθρο με τίτλο «I am waiting to die», μας παρουσιάζει παγιδευμένους πολίτες να βιντεοσκοπούν ή να αναρτούν στα social media το τελευταίο τους μήνυμα όσο υποτίθεται περιμένουν τον στρατό του Άσαντ να τους αποτελειώσει. Επειδή όμως το φώς του internet δεν ξημέρωσε μόνο για τους «κατατρεγμένους» αντιφρονούντες, μια πιο προσεκτική ματιά στα προφίλ των πρωταγωνιστών μαρτυρά μια εντελώς διαφορετική αλήθεια.

Για παράδειγμα, περιηγούμενοι στο προφίλ του κυρίου Ameen Al-Halabi (φωτογράφος το επάγγελμα) στο facebook, βλέπουμε να αναπαράγονται οι γνωστές μπούρδες περί «τελευταίου κλόουν στο Χαλέπι», ενώ ταυτόχρονα θρηνεί σε άλλη ανάρτηση για τον μάρτυρα του FSA (δηλαδή των soft τζιχαντιστών που παριστάνουν τη «μαλακή αντιπολίτευση»), Hisself Ahmed. [2]

Ακολουθεί ο αξιότιμος φωτορεπόρτερ κύριος Bilal Abdul Kareem, ο οποίος αφού μας προειδοποιεί πως ίσως αυτό να είναι το τελευταίο του βίντεο από το πολιορκούμενο Χαλέπι, ζητάει τα ρέστα από «δημοκρατικές δυνάμεις» σαν τις πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου και τον Ερντογάν γιατί δεν εισέβαλαν στην πόλη για να «βοηθήσουν» τους δυστυχισμένους κατοίκους. [3] Το ίδιο πρόσωπο που τη μια μέρα αποχαιρετά τα εγκόσμια μέσω twitter, δεν έχει κανένα πρόβλημα ωστόσο να δίνει συνεντεύξεις σε ώρες αιχμής σε δίκτυα της εμβέλειας του Al-Jazeera [4], όπου δηλώνει ότι τα κυβερνητικά στρατεύματα έχουν σκοτώσει μισό εκατομμύριο Σύριους από την αρχή του πολέμου. Για να εξηγήσουμε τι σημαίνει αυτό, να θυμίσουμε πως ο ΟΗΕ μέχρι τον Απρίλη εκτιμούσε τον συνολικό αριθμό των νεκρών στις 400. 000. [5] Όπερ μεθερμηνευόμενον εστί, ο κύριος Kareem προσέθεσε άλλους 100. 000 νεκρούς σε 8 μήνες και τους χρέωσε όλους στην πλευρά της κυβέρνησης. Στην ίδια συνέντευξη πληροφορούμαστε πως οι κυβερνητικές δυνάμεις έδωσαν εντολή να εκτελεστούν όλοι οι πολίτες που το επώνυμό τους είχε συγκεκριμένη κατάληξη (φυσικά δεν πληροφορούμαστε ποια είναι η κατάληξη αυτή). Αλλά τι τα θές; Έτσι φαίνεται είναι οι σταλινικοί δικτάτορες, πάνω στο μεθύσι της νίκης κάνουν χαβαλέ με διεστραμμένες παραγγελιές.

Στην παρέα προστίθεται ο λογαριασμός του twitter με το όνομα Mr. Alhamdo, αυτοπροσδιοριζόμενος ως δάσκαλος και ακτιβιστής, ο οποίος από όταν δημιούργησε το λογαριασμό του τον Οκτώβρη έχει 17.200 followers (ζηλευτή βάση ακολούθων για έναν μέχρι πρότινος άγνωστο στο ευρύ κοινό πολίτη). Πάντως οι φίλοι του στο facebook δεν δείχνουν μετριοπαθείς δημοκράτες, τι λέτε; Στην πρώτη φωτογραφία μάλιστα μια περιήγηση στο timeline του ζουμαρισμένου κυρίου, μας βγάζει σε selfie του με άλλους δύο εκλεκτούς εκπροσώπους της βασανισμένης αντιπολίτευσης. Στον σχολιασμό που ακολουθεί την φωτογραφία ένας εκ των τριών εικονιζόμενων, συγκεκριμένα ο κ. Thaaer Abw Ahmad απολογείται σε Τουρκία και ΗΠΑ επειδή δεν άντεξαν στην πολιορκία. [6]

Αλλά η αδιαμφισβήτητη star του άρθρου δεν είναι άλλη από την μικρή Bana Alabed, που ορισμένοι χαρακτήρισαν «Άννα Φρανκ της εποχής μας». Ο λογαριασμός της μικρής Bana, η οποία δηλώνει war survivor, δημιουργήθηκε πριν τρεις μήνες στο twitter, τον διαχειρίζεται η μητέρα της και έκτοτε προσέλκυσε 310. 000 followers. Ο πατέρας της μικρής Bana, Ghassan Alabed, μαθαίνουμε ότι δουλεύει στο νομικό τμήμα του τοπικού συμβουλίου. Και όταν ακούτε τοπικό συμβούλιο Ανατολικού Χαλεπίου (φωτογραφία παρακάτω) δεν εννοούμε τίποτα άλλο από ενεργά μέλη της συνεργαζόμενης με τον FSA και την Al-Nusrah συμμορίας Al-Zinki. Επιπλέον, στους λογαριασμούς του σε facebook και twitter o Ghassan ακολουθεί μεγάλο αριθμό λογαριασμών σχετιζόμενων με ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις, όπως για παράδειγμα τον κληρικό Muhaysini, πνευματικό ηγέτη της Al-Nusrah, ή τον εξαιρετικά δημοφιλή Σαουδάραβα λόγιο του Ισλάμ Mohamad al-Arefe,που σε παλιότερη συνέντευξή του στην τηλεόραση του Λιβάνου έδινε οδηγίες για το πώς και πόσο πρέπει να χτυπάμε τις γυναίκες [7].

Μοναδικός σκοπός της Bana (δηλαδή της μητέρας της Fatemah που διαχειρίζεται τον λογαριασμό της) στις αναρτήσεις της, ήταν αφού μας ενημερώσει για τον βομβαρδισμό της πόλης από τους Πούτιν και Άσαντ, να μας ζητάει να κάνουμε κάτι για αυτό. Μάλιστα σε ένα «τιτίβισμά» της μας πληροφορεί ότι είναι καλύτερα να ξεκινήσει ένας τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος από το να αφήνουμε τους δύο ηγέτες να διεξάγουν Ολοκαύτωμα, ενώ σε άλλη ανάρτηση ζητάει να λογοδοτήσουν οι δύο ηγέτες στο ICC (Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο) για εγκλήματα πολέμου. [8] Για εγκλήματα τζιχαντιστών στο Ανατολικό Χαλέπι από την άλλη, όπως οι 17 νεκροί από πυρά της αντιπολίτευσης [9] ενόσω άοπλοι διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για το μπλοκάρισμα των εξόδων διαφυγής από τους αντάρτες, καμία αναφορά.

Τέλος, εκτός του άρθρου του VICE είχαμε ακόμη μια αναφορά στα τελευταία βίντεο-μηνύματα των πολιορκημένων στο Χαλέπι, αυτή τη φορά από τον Guardian. [10] Η ειδοποιός διαφορά είναι η προσθήκη στο γκρουπ των φωτογενών πολιορκημένων μιας γυναίκας ονόματι Lina Shamy, δεδηλωμένης οπαδού της «μεγάλης Συριακής Επανάστασης» σύμφωνα με τον λογαριασμό της στο twitter. Η εν λόγω κυρία που κάνει λόγο για γενοκτονία τόσο στο «τελευταίο» της βίντεο, όσο και στην συχνότητα του Al-Jazeera, [11] μαθαίνουμε από την φωτογραφία εξωφύλλου στη σελίδα της στο facebook ότι θαυμάζει τον Zahran Alloush, διοικητή της ακραίας ισλαμιστικής ομάδας Jaysh al-Islam, που καλούσε σε δολοφονία όλων των Σιϊτών και Χριστιανών της Δαμασκού. Περίεργα τα πρότυπα της κυρίας Shamy, η οποία παρεμπιπτόντως διαθέτει τέλεια σύνδεση internet και άψογο φωτισμό σε πολεμική ζώνη χωρίς ηλεκτροδότηση.

15578412_1304688139574718_7299945933448579523_n

Video clip και κακή σκηνοθεσία

Ένα άρθρο στο Vice και μια αναφορά στον Guardian όμως με σπαρακτικές κραυγές παγιδευμένων πολιτών δεν αρκεί. Το ζητούμενο στην προπαγάνδα εκτός από το μεράκι, είναι ο εντυπωσιασμός. Χρειάζεται επομένως και οπτικό υλικό από την κόλαση που εργολαβικά δημιουργούν Πούτιν και Άσαντ στο Χαλέπι. Έτσι λοιπόν, επιστρατεύεται μια φωτογραφία από ένα μικρό παιδί που τρέχει στους δρόμους της πόλης, προσπαθώντας να γλιτώσει από τη φρίκη της πολιορκίας. Αργότερα μαθαίνουμε πως πρόκειται για στιγμιότυπο από video clip του 2014 της Λιβανέζας τραγουδίστριας Hiba Tawaji.

Αλλά η προσπάθεια δεν σταματά εκεί. Σύμφωνα με τον Independent, [12] το Υπουργείο Εσωτερικών της Αιγύπτου ανακοίνωσε πως πέντε άτομα συνελήφθησαν από τις αστυνομικές αρχές στο Πορτ Σάιντ, όπου «σκηνοθετούσαν» ψεύτικα βίντεο με σκηνές από το Χαλέπι, με τη συμμετοχή παιδιών σε αυτά.

Συγκεκριμένα, στο βίντεο που δημοσίευσε το υπουργείο Εσωτερικών της Αιγύπτου στην σελίδα του στο facebook [13], εμφανίζεται ένα οκτάχρονο κορίτσι που φοράει ένα λευκό φόρεμα και επιδέσμους με κόκκινους λεκέδες, κρατώντας στο χέρι της ένα αρκουδάκι. Επίσης, ένα δωδεκάχρονο αγόρι δίνει συνέντευξη μιλώντας για το πως είναι η ζωή κάτω από τις υποστηριζόμενες από την Ρωσία αεροεπιδρομές της Συριακής κυβέρνησης.

Ο καλός, ο κακός και ο άτεχνος

Μετά από όλα αυτά μας είναι ξεκάθαρο πως δεν έχουμε να κάνουμε απλά με σκέψεις ενός μικρού κοριτσιού σχετικά με την ζοφερή καθημερινότητα ή με αγωνιώδεις εκκλήσεις εγκλωβισμένων αμάχων, αλλά με το προϊόν μιας καλοσχεδιασμένης επιχείρησης σχεδιασμένης να συντηρήσει την αφήγηση που θέλει τον αιμοσταγή Άσαντ να γυρνάει από πόλη σε πόλη σκοτώνοντας τον λαό του χωρίς σοβαρό λόγο, με τη βοήθεια της Ρωσίας και ενώ ολόκληρη η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί κάθε τους βήμα. Η συγκεκριμένη οπτική είχε αφενός μεν σκοπό να πείσει –όπως και με τη περίπτωση του λιμού στη Μαντάγια- πως όσοι πανηγύρισαν στους δρόμους για την απελευθέρωση του Χαλεπίου χορεύουν πάνω σε τάφους νεκρών παιδιών, ενώ οι αδιαμεσολάβητοι και «μετριοπαθείς» αντάρτες υπερασπίζονται ηρωικά αμάχους. Αφετέρου, δε, δικαιολογεί την ανάμειξη της Δύσης, παρουσιάζοντας την αλλαγή καθεστώτος σαν αναγκαία λύση.

Ένα παραμύθι χρειάζεται κακούς και καλούς. Στην περίπτωσή μας το δίδυμο Πούτιν-Άσαντ ταιριάζει γάντι στην περιγραφή. Σκληροί, με αντιαμερικανικό παρελθόν, κυρίαρχοι πολιτικά επί μακρόν και χωρίς δυνατή αντιπολίτευση στο εσωτερικό των χωρών τους, έξω από τις νόρμες των Δυτικών Δημοκρατιών με λίγα λόγια. Σε ρόλο ήρωα; Μα ποιος άλλος από την συριακή αντιπολίτευση, δημοκράτες ισλαμιστές για τη Δύση, δημοκρατική εναλλακτική και Κομμούνα του 21^ου αιώνα για τη ΔΕΑ, την ISO, τον Ashley Smith και λοιπούς αριστερούς του ιμπεριαλισμού, που θέλουν την επανάσταση καλοψημένη σαν κέικ, σε ακριβή θερμοκρασία και με σωστή δοσολογία αντίθεσης κεφαλαίου-εργασίας. Με την προϋπόθεση ασφαλώς ότι έχουμε να κάνουμε με λαούς που νικάνε-γενικώς και αορίστως-και πετυχημένα αιτήματα για ελευθερία και δημοκρατία [14] που δεν σκοντάφτουν πουθενά (η περίπτωση της Αιγύπτου ή της Λιβύης χαρακτηρίζονται απλά πισωγύρισμα ή κατά άλλους επανάσταση που απήχθη). Χρειάζεται θράσος να πετάς τη μπάλα στην εξέδρα, εκτοξεύοντας κατηγορίες για θεωρίες συνωμοσίας και διαταξικές συμμαχίες, όταν υπηρέτησες μέχρι πρόσφατα ένα σχέδιο αποτυχημένου λαϊκομετωπισμού. Μόνο που υπάρχουν θέματα που ξεπερνούν την ανοησία και τον παραγοντισμό ορισμένων.

Όσο για τον άτεχνο της υπόθεσης δεν είναι άλλος παρά οι επιφορτισμένοι με την καλλιτεχνική επιμέλεια της προπαγάνδας σκηνοθέτες και παραγωγοί. Έχουν ακόμη να μάθουν πολλά από την τέχνη του σύγχρονου Hollywood. Πριν είκοσι χρόνια θα αρκούσε να μάθουν από το «Wag the dog» για το πώς ένας πόλεμος, έστω εικονικός, λύνει μια κυβερνητική κρίση. Σήμερα, στην εποχή των social media και των απανταχού blogger, απαιτείται αναβάθμιση της εκπαίδευσης. Ας ρωτήσουν το επικοινωνιακό επιτελείο της Αυτοκρατορίας για φρέσκιες ιδέες.