Παρουσίαση – κριτική ενός ξενόγλωσσου ντοκιμαντέρ και μια τοποθέτηση του θέματος στα καθ’ ημάς
(συνέχεια από το Α΄Μέρος)
Το πόρισμα του France 3
Μετά την αμφιβολία που κυριάρχησε στο ντοκιμαντέρ έρχεται η ώρα της βεβαιότητας. Καθώς η εκπομπή «Η σκιά της αμφιβολίας» συνεχίζεται, αυτό που βεβαιώνεται είναι η ίδια η αμφιβολία. Είναι η ώρα των βιβλίων. Μετά από 50 λεπτά ντοκιμαντέρ ακολουθεί 20λεπτη συζήτηση στο στούντιο, με τον παρουσιαστή του ντοκιμαντέρ και τρεις καλεσμένους που αναφέρονται αντίστοιχα, σε τρία βιβλία πάνω στο ίδιο θέμα. Αναφερόμενοι στα βιβλία των François Collaveri,Charles de Flahaut, Roger Dachez οι καλεσμένοι εδραιώνουν την «αμφιβολία» του ντοκιμαντέρ. Ενώ στο ντοκιμαντέρ κυριαρχεί η αμφισημία και το νεφέλωμα, οι συγγραφείς και οι συντελεστές των βιβλίων ξεκαθαρίζουν τα πράγματα ως αυθεντίες του απόλυτου κύρους. Ενώ στο ντοκιμαντέρ ο παρουσιαστής δεν εκφράζει κανένα καταφατικό συμπέρασμα, στην συζήτηση (αφού επιδείξει κι αυτός ένα βιβλίο) είναι απόλυτος, όπως όταν αποφαίνεται για την απουσία σχέσης μεταξύ της μασονίας του 18ου αιώνα και των παλιότερων «επαγγελματικών συντεχνιών» των κτιστών του μεσαίωνα και της αρχαιότητας. Το αποτέλεσμα: Ήταν
μασόνος ο Ναπολέων; Μάλλον ναι: 33,3%, Όχι και μάλλον όχι: 66,6% αφού κανένα πιστοποιητικό μύησης δεν βρέθηκε.
Συμπεράσματα
Μασονία – Γαλλική Επανάσταση – Ναπολέων
 |
| Τα μασονικά σύμβολα στο σπαθί του Μαρκήσιου de Lafayette |
Ιστορική
ακρίβεια λοιπόν ή πολλά λόγια για το τίποτα από το κανάλι France 3;
Εξαρτάται τι ψάχνει κανείς. Ενδιαφέρει μια θεωρητική προσωπική ταυτότητα
ή η ταυτοποίηση της πολιτικής που εφαρμόστηκε; Αν το μοναδικό ερώτημα
που πρέπει να απαντηθεί είναι σχετικό με την αδιαμφισβήτητη μύηση του
Ναπολέοντα, τότε το ντοκιμαντέρ ακριβολογεί, όμως, αν επρόκειτο μόνον
γι’ αυτό, δεν χρειαζόταν να γίνει. Αν το μόνο που ερευνάται είναι μια
ληξιαρχική πράξη, τότε γιατί χρειάζεται η γνώση του περιβάλλοντος και
των πράξεων του Ναπολέοντα; Είναι σαν να τίθεται το ερώτημα «Ήταν
χριστιανός ο Ιησούς;» και να ενδιαφέρουν μόνον τα αρχεία του Ιωάννη του
Βαπτιστή. Αυτό που ενδιαφέρει είναι αν ο Ναπολέων εν γνώσει του
υλοποιούσε μια ατζέντα σχεδιασμένη εν κρυπτώ από πρόσωπα αφανή και ποια
ήταν αυτή η ατζέντα, επειδή ήταν λίγο απίθανο κάποιος ηγέτης ή σημαίνον
πρόσωπο της εποχής να μην ανήκει σε μια τουλάχιστον από τις ποικίλες
μυστικές οργανώσεις που δήλωνε ότι εργάζονταν για το καλό της
ανθρωπότητας. Και επειδή ο Ναπολέων ανήκει οργανικά στην Γαλλική
Επανάσταση, το θέμα περιλαμβάνει και άλλες πτυχές. Σε κανένα σημείο του
ντοκιμαντέρ δεν αναφέρεται η ταυτότητα της Γαλλικής Επανάστασης και η
σχέση του Ναπολέοντα μαζί της. Κατήργησε, επιβεβαίωσε, διεύρυνε την
Επανάσταση του 1789 ο Ναπολέων; Μήπως την έφερε στις εξ’ αρχής
επιδιωκόμενες διαστάσεις; Μήπως αποτελούσε ένα απαραίτητο, ενδιάμεσο
στάδιο; Τι άλλο μπορεί να συνέβη, με δεδομένο ότι για την λήξη της
επανάστασης του 1789 δεν υπάρχει ομοφωνία. Η λεγόμενη Γαλλική Επανάσταση
δεν έχει μια και μόνον ερμηνεία. Όταν λοιπόν δεν διευκρινίζεται ούτε η
Επανάσταση, ούτε η σχέση του Ναπολέοντα μ’ αυτήν, τότε το νοηματικό κενό
που προκύπτει, καθιστά ανούσια την τυπική έρευνα της απόκρυφης ζωής του
Ναπολέοντα.
Στην
συζήτηση διακρίνεται η προσπάθεια επιβεβαίωσης του τίτλου της εκπομπής
ως προκαθορισμένου στόχου. Σα να μην ερευνάται με κάθε δυνατό τρόπο η
αμφιβολία, αλλά σα να γίνεται προσπάθεια να εδραιωθεί. Εν μέσω
απίστευτης φλυαρίας, υποτιμητικής κάποιες φορές για την νοημοσύνη των
θεατών, γίνεται προσπάθεια να οριστεί η μασονία. Ξεχωρίζουμε από όσα
ακούστηκαν: Ήταν παράνομο το να ανήκεις σε μυστικές εταιρείες, όμως το
κράτος έκανε τα στραβά μάτια. Η κρατική εξουσία κατακτά την μασονία και
την χρησιμοποιεί, όχι το αντίθετο. Μέχρι και η «δημοκρατική» έναντι της
«βασιλικής» μασονίας επιστρατεύεται για να πειστεί ο θεατής ότι ο
τεκτονισμός δεν είναι ένας, άρα ουδείς δικαιούται να μιλά για ΤΗΝ
μασονία, που κάποιες φορές εκφράζει την κοινωνική πρόοδο (μασονία του
φιλελευθερισμού), κάποιες φορές τον πνευματισμό (μασονία της διανόησης)
και κάποιες άλλες τον ριζοσπαστισμό (μασονία της επανάστασης). Ενώ
κανείς δεν υποστηρίζει την αντίθετη άποψη, το κλίμα είναι προκαταβολικά
αμυντικό έναντι αυτής. Στην συζήτηση κυριαρχεί η διάθεσηυπεράσπισης της
μασονίας από τις υπερβολικές κατηγορίες που δέχεται. Ενώ κάποιος από
τους προσκεκλημένους αναφέρει το κλασικό βιβλίο του Barruel,
ενώ φευγαλέα αναφέρονται οι Ιακωβίνοι και οι Πεφωτισμένοι της Βαυαρίας,
το πνεύμα που κυριαρχεί είναι «ο καθένας λέει ό,τι θέλει για θέματα που
δεν αποδεικνύονται». Δεν λείπει και η λεπτή ειρωνεία έναντι των
«συνωμοσιολογικών σεναρίων». Όμως, όπως αρκετές φορές, έτσι κι εδώ,
γίνεται επίκληση της «συνωμοσιολογίας» για να μην συζητηθεί μια
πιθανότητα συνωμοσίας. Όπως συχνά, έτσι κι εδώ, η ανεύρεση συνωμοσιών
είναι επιλεκτική (βεβαιότητα υπάρχει μόνον για τον Malet και την
«Φιλαδέλφεια») και η «συνωμοσιολογία» αναδεικνύεται ως η λέξη κλειδί για
την αποφυγή μιας απάντησης στην εκδοχή που λογικά προκύπτει. Κι όπως
είπαμε, ουδείς διατυπώνει την συγκεκριμένη εκδοχή, οι προκαταβολικές
«απαντήσεις» απλώς αποτρέπουν την πιθανότητα εμφάνισής της.
Οι τρεις προσκεκλημένοι σε συνεργασία με τον συντονιστή αναγκαστικά κάνουν αυτό που απέφυγε το ντοκιμαντέρ: ορίζουν την μασονία. Πώς όμως; με μια συνοπτικότατη άτοπο απαγωγή, καταλήγουν ότι η μασονία και τα διάφορα παρακλάδια της σίγουρα δεν είναι κάτι από αυτά που της αποδίδονται, αλλά αυτά τα οποία η ίδια ισχυρίζεται. Δηλαδή δεν μιλούν οι πράξεις, αλλά η θεωρία. Δεν έχει σημασία τι κάνεις, αλλά τι δηλώνεις. Δεν διατυπώνεται η λογική απορία, δεν εξετάζεται η άλλη άποψη. Απλώς η μία άποψη, θέλοντας να αγνοήσει τις πολλαπλές ενδείξεις που τείνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, οχυρώνεται πίσω από την ζήτηση χειροπιαστών αποδείξεων, κάτι που αντιβαίνει με την Ιστορία και την μετατρέπει σε δικαστήριο. Ο ιστορικός δεν βγάζει τελεσίδικες αποφάσεις και δεν έχει ποτέ (δεν μπορεί να έχει) το πλήρες αποδεικτικό υλικό στα χέρια του για να διατυπώσει τις απόψεις του. Μετά την αμερόληπτη εξέταση όλων των τεκμηρίων που μπορεί να βρει, ερμηνεύει υποκειμενικά τα γεγονότα και δεν τα αποδεικνύει όπως ο μαθηματικός το πυθαγόρειο θεώρημα. Οι καλεσμένοι στην συζήτηση του ντοκιμαντέρ ορίζουν την μασονία με τους γνωστούς γενικόλογους προσδιορισμούς (λέσχες πνευματισμού, θρησκευτικότητας και φιλανθρωπίας, που θέλουν να μετασχηματίσουν τον κόσμο). Έτσι, η μασονία θεωρείται γνωστή και μη αμφισβητήσιμη, λες και είναι μια ανοιχτή λέσχη, προσβάσιμη σε όλους, χωρίς όρκους, μυστικότητα, εσωτερικά στεγανά, σημεία αναγνώρισης και βαρυσήμαντα σύμβολα. Λες και η μυστικότητα δεν χρήζει εξήγησης. Λες και η μυστικότητα και η εσωτερική δομή της μασονίας επιτρέπουν σε έναν μασόνο να είναι βέβαιος για τον σκοπό στον οποίο με όρκους αφιερώνει την ζωή του.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που οι δυο στους τρεις αποφαίνονται ότι δεν ήταν μασόνος ο Ναπολέων. Μάλιστα το ένα από τα δυο «όχι» στηρίζεται στην γνώμη του προλογίζοντος το βιβλίο του F. Collaveri, σύμφωνα με το ακόλουθο σκεπτικό: Η δημοσιογράφος Clementine Portier, αφού παρουσιάσει το βιβλίο του Collaveri -λέγοντας ότι το έγραψε πεπεισμένος για την μασονική ιδιότητα του Ναπολέοντα- εξηγεί ότι το έδωσε (ο συγγραφέας) σε μια «αυθεντία επί των αυτοκρατορικών θεμάτων« για να το προλογίσει. Η αυθεντία αυτή (Jean Tulard, παρών στο ντοκιμαντέρ) δήλωσε στην δημοσιογράφο ότι ο Ναπολέων ΔΕΝ ήταν μασόνος. Πώς μπορούσε η δημοσιογράφος μετά απ’ αυτό να ρίξει «ναι» στην «κάλπη» του France 3; Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ ουδείς εντοπίζει την αντίφαση που κορυφώνεται στο τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ: όλοι οι δημοκράτες τέκτονες ανέχθηκαν ως αρχηγό τους και κληρονομικό μονάρχη έναν «μη τέκτονα» (αν και «λυκόπουλο»), ο οποίος όμως καθόλου δεν έπεσε από μόνος του, τον κατέβασαν οι τέκτονες από την εξουσία μέσω συνωμοσίας. Δεν θα έπρεπε τότε να προσδιοριστούν οι συνωμοσίες που προκάλεσαν τις ήττες του Ναπολέοντα στο Τραφάλγκαρ, στην Ισπανία, στην Ρωσία, στην Λειψία;
Τι έλειπε από το ντοκιμαντέρ;
Άνθρακες ο θησαυρός για τους θεατές του καναλιού France 3; Προφανώς, αφού επελέγη η ανούσια τυπολατρία και παρά το θετικό γεγονός ότι μεμονωμένα στοιχεία -πέρα από τα τετριμμένα- τέθηκαν στο ευρύ κοινό ως ένα πλαίσιο ευρύτερο. Βέβαια, ο τεκτονισμός δεν είναι ένα απλό θέμα. Ακόμα κι αν το ντοκιμαντέρ επέλεγε να τον παρουσιάσει, θα έπρεπε να εξηγήσει κάτι που δεν είναι εύκολο, ακόμα και σε εκτενή ανάλυση· τον πραγματικό στόχο της υπερεθνικής του διάστασης, αφού δεν είναι λογικό να μετέχουν σ’ αυτόν άτομα που εκπροσωπούν τις δυο πρακτικά αντίθετες και παγίως συγκρουόμενες τάσεις. Ενώ ο τεκτονισμός θεωρητικά βρίσκεται υπεράνω θρησκειών και πολιτικής, ενώ προϋπόθεση για την ένταξη σ’ αυτόν ήταν η πίστη σε ανώτερη από τον άνθρωπο δύναμη (στον πλάστη του σύμπαντος και του ανθρώπου – σ’ αυτό διαφοροποιήθηκαν μόνον οι γαλλικές στοές του 20ου αιώνα), η μασονία διεισδύει στην πολιτική ακόμα και χωρίς επανάσταση (βλ. π.χ. Βολταίρο, Μπένθαμ, εγκυκλοπαιδιστές και πεφωτισμένη δεσποτεία), επιδιώκοντας τον περιορισμό της χριστιανικής πίστης, του μοναχισμού και των χριστιανικών Εκκλησιών, είτε έμμεσα, μέσω του μονάρχη, είτε άμεσα, με τον επηρεασμό της κοινωνίας. Ο επηρεασμός αυτός γίνεται με την διάδοση νέων, δικών της φιλοσοφικών τάσεων και νέων κανόνων ηθικής που καταργούν έμμεσα ή άμεσα τους κανόνες και τα ήθη του χριστιανισμού. Η αναδιάταξη των σχέσεων κράτους-εκκλησίας είναι το βασικό εργαλείο γι αυτό τον σκοπό, εξ ου και η έμφαση στον «Νόμο«, που με την Γαλλική Επανάσταση γίνεται πλέον καθαρά πολιτικός (μασονικός), ενώ παρουσιάζεται και ως αναμορφωμένος «χριστιανικός» κώδικας. Καίριες τελετές για την δόμηση της κοινωνίας (γάμος) που ανήκαν στην δικαιοδοσία της Εκκλησίας του Χριστού, περνούν στο αστικό δίκαιο (Εκκλησία του «Δήμου») που έχουν διαμορφώσει οι μασονικές στοές. Αυτό που τελικά έλειπε από το ντοκιμαντέρ, αυτό που υποστήριζε το θέμα, ήταν η στοιχειώδης διερεύνηση του κατά πόσον η μασονία άλλα λέει και άλλα κάνει, σε όλα τα επίπεδα.
Όμως το ξεκαθάρισμα δεν είναι απλό και η άλλη πλευρά έχει τα επιχειρήματά της. Το θεωρητικό πλαίσιο του τεκτονισμού εμφανίζεται πλήρως συμβατό με τον χριστιανισμό, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης. Επιδιώκει την ηθική τελείωση του ανθρώπου, την απελευθέρωση από κάθε δουλεία ή καταπίεση, την ισότητα, την δικαιοσύνη, έχει δράση φιλανθρωπική και δεν κάνει διάκριση φυλετική ή εθνική. Κάποια σύμβολα είναι κοινά μεταξύ τεκτονισμού και χριστιανισμού. Ακόμα και η βασική ορολογία του τεκτονισμού παραπέμπει στον συμβολισμό του Χριστού, στις σχέσεις Χριστού-μαθητών του και στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες (φως, αδελφότητα, φίλοι, σύντροφοι). Ίσως αυτό να είναι ένα πρώτο στάδιο εξήγησης της συνύπαρξης χριστιανών και αντιπάλων τους μέσα στις μασονικές στοές. Με δεδομένο ότι η ιστορία της μασονίας είναι δύσκολα ανιχνεύσιμη, θα πρέπει να εξετάσουμε και την πιθανότητα ενός ενδομασονικού πολέμου στον 18ο-19ο αιώνα, όπου μάχεται ο χριστιανισμός με τον αντίπαλό του. Εκατέρωθεν διεισδύσεις στις μυστικές οργανώσεις και προσπάθειες υπονόμευσης, υποκλοπής, εκτροπής των στόχων και επηρεασμού των μελών δεν μπορούν να αποκλειστούν. Με δεδομένο την αδιαμφισβήτητη σχέση ελευθεροτεκτονισμού και διαφωτισμού, το ίδιο ερώτημα ισχύει και στο θέμα «διαφωτισμός». Αν ο κύριος στόχος του διαφωτισμού ήταν η αποχριστιανοποίηση του κόσμου, τότε, πώς εξηγείται η ύπαρξη τόσο πολλών ιερωμένων στις τάξεις του;
Κλείνοντας τον σχολιασμό του ιστορικού ντοκιμαντέρ πρέπει να σημειώσουμε ότι το νεοφραγκικό κράτος που προβάλλεται επί δυο αιώνες ως «παγκόσμιο πρότυπο», απέφυγε να θίξει το παρελθόν του και την διαδρομή χάρη στην οποία του αποδίδεται αυτός ο χαρακτηρισμός. Άρα, αν εμείς, ως Έλληνες, το δούμε συγκριτικά (όπως μας έχουν συνηθίσει), δεν βρισκόμαστε σε μειονεκτική θέση. Ενώ λοιπόν το ντοκιμαντέρ έκανε ένα βήμα εμπρός, η ευκαιρία χάθηκε. Υπάρχουν δεκάδες καίρια θέματα που συνδέονται άμεσα με την τεκτονική ιδιότητα του Ναπολέοντα. Δεν θα μπορούσαν να διερευνηθούν μέσα στα 70 λεπτά (εξαιρετική σπατάλη για μια ληξιαρχική έρευνα), όμως ούτε ένα απ’ αυτά αναφέρθηκε ακόμα και επιγραμματικά. Για παράδειγμα:
Αν οι σημερινοί Φράγκοι πολίτες έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν την ιστορία τους, μήπως εμάς θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει εξίσου το θέμα; Τουλάχιστον το ίδιο, αν όχι περισσότερο, αφού η πεμπτουσία του 1821 και επίκαιρη είναι και διχάζει σήμερα με την ίδια ένταση που δίχασε, τόσο στο διάστημα 1770-1820, όσο και στο κρίσιμο 1823-25 και όπως χωρίς διακοπή, πάντα δίχαζε. Ιδιαίτερα όμως το θέμα «Γαλλική Επανάσταση-Ναπολέων» εμπλέκεται άμεσα στο 1821, όχι μόνον λόγω της Εταιρίας που ο Ξάνθος ισχυρίστηκε ότι εμπνεύστηκε το 1814, αλλά και για πολλούς άλλους λόγους, μερικούς από τους οποίους τους διατυπώνουμε μόνον υπό μορφή ερωτημάτων:
Το καραβάκι της ιστορίας
Οι τρεις προσκεκλημένοι σε συνεργασία με τον συντονιστή αναγκαστικά κάνουν αυτό που απέφυγε το ντοκιμαντέρ: ορίζουν την μασονία. Πώς όμως; με μια συνοπτικότατη άτοπο απαγωγή, καταλήγουν ότι η μασονία και τα διάφορα παρακλάδια της σίγουρα δεν είναι κάτι από αυτά που της αποδίδονται, αλλά αυτά τα οποία η ίδια ισχυρίζεται. Δηλαδή δεν μιλούν οι πράξεις, αλλά η θεωρία. Δεν έχει σημασία τι κάνεις, αλλά τι δηλώνεις. Δεν διατυπώνεται η λογική απορία, δεν εξετάζεται η άλλη άποψη. Απλώς η μία άποψη, θέλοντας να αγνοήσει τις πολλαπλές ενδείξεις που τείνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, οχυρώνεται πίσω από την ζήτηση χειροπιαστών αποδείξεων, κάτι που αντιβαίνει με την Ιστορία και την μετατρέπει σε δικαστήριο. Ο ιστορικός δεν βγάζει τελεσίδικες αποφάσεις και δεν έχει ποτέ (δεν μπορεί να έχει) το πλήρες αποδεικτικό υλικό στα χέρια του για να διατυπώσει τις απόψεις του. Μετά την αμερόληπτη εξέταση όλων των τεκμηρίων που μπορεί να βρει, ερμηνεύει υποκειμενικά τα γεγονότα και δεν τα αποδεικνύει όπως ο μαθηματικός το πυθαγόρειο θεώρημα. Οι καλεσμένοι στην συζήτηση του ντοκιμαντέρ ορίζουν την μασονία με τους γνωστούς γενικόλογους προσδιορισμούς (λέσχες πνευματισμού, θρησκευτικότητας και φιλανθρωπίας, που θέλουν να μετασχηματίσουν τον κόσμο). Έτσι, η μασονία θεωρείται γνωστή και μη αμφισβητήσιμη, λες και είναι μια ανοιχτή λέσχη, προσβάσιμη σε όλους, χωρίς όρκους, μυστικότητα, εσωτερικά στεγανά, σημεία αναγνώρισης και βαρυσήμαντα σύμβολα. Λες και η μυστικότητα δεν χρήζει εξήγησης. Λες και η μυστικότητα και η εσωτερική δομή της μασονίας επιτρέπουν σε έναν μασόνο να είναι βέβαιος για τον σκοπό στον οποίο με όρκους αφιερώνει την ζωή του.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που οι δυο στους τρεις αποφαίνονται ότι δεν ήταν μασόνος ο Ναπολέων. Μάλιστα το ένα από τα δυο «όχι» στηρίζεται στην γνώμη του προλογίζοντος το βιβλίο του F. Collaveri, σύμφωνα με το ακόλουθο σκεπτικό: Η δημοσιογράφος Clementine Portier, αφού παρουσιάσει το βιβλίο του Collaveri -λέγοντας ότι το έγραψε πεπεισμένος για την μασονική ιδιότητα του Ναπολέοντα- εξηγεί ότι το έδωσε (ο συγγραφέας) σε μια «αυθεντία επί των αυτοκρατορικών θεμάτων« για να το προλογίσει. Η αυθεντία αυτή (Jean Tulard, παρών στο ντοκιμαντέρ) δήλωσε στην δημοσιογράφο ότι ο Ναπολέων ΔΕΝ ήταν μασόνος. Πώς μπορούσε η δημοσιογράφος μετά απ’ αυτό να ρίξει «ναι» στην «κάλπη» του France 3; Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ ουδείς εντοπίζει την αντίφαση που κορυφώνεται στο τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ: όλοι οι δημοκράτες τέκτονες ανέχθηκαν ως αρχηγό τους και κληρονομικό μονάρχη έναν «μη τέκτονα» (αν και «λυκόπουλο»), ο οποίος όμως καθόλου δεν έπεσε από μόνος του, τον κατέβασαν οι τέκτονες από την εξουσία μέσω συνωμοσίας. Δεν θα έπρεπε τότε να προσδιοριστούν οι συνωμοσίες που προκάλεσαν τις ήττες του Ναπολέοντα στο Τραφάλγκαρ, στην Ισπανία, στην Ρωσία, στην Λειψία;
Τι έλειπε από το ντοκιμαντέρ;
Άνθρακες ο θησαυρός για τους θεατές του καναλιού France 3; Προφανώς, αφού επελέγη η ανούσια τυπολατρία και παρά το θετικό γεγονός ότι μεμονωμένα στοιχεία -πέρα από τα τετριμμένα- τέθηκαν στο ευρύ κοινό ως ένα πλαίσιο ευρύτερο. Βέβαια, ο τεκτονισμός δεν είναι ένα απλό θέμα. Ακόμα κι αν το ντοκιμαντέρ επέλεγε να τον παρουσιάσει, θα έπρεπε να εξηγήσει κάτι που δεν είναι εύκολο, ακόμα και σε εκτενή ανάλυση· τον πραγματικό στόχο της υπερεθνικής του διάστασης, αφού δεν είναι λογικό να μετέχουν σ’ αυτόν άτομα που εκπροσωπούν τις δυο πρακτικά αντίθετες και παγίως συγκρουόμενες τάσεις. Ενώ ο τεκτονισμός θεωρητικά βρίσκεται υπεράνω θρησκειών και πολιτικής, ενώ προϋπόθεση για την ένταξη σ’ αυτόν ήταν η πίστη σε ανώτερη από τον άνθρωπο δύναμη (στον πλάστη του σύμπαντος και του ανθρώπου – σ’ αυτό διαφοροποιήθηκαν μόνον οι γαλλικές στοές του 20ου αιώνα), η μασονία διεισδύει στην πολιτική ακόμα και χωρίς επανάσταση (βλ. π.χ. Βολταίρο, Μπένθαμ, εγκυκλοπαιδιστές και πεφωτισμένη δεσποτεία), επιδιώκοντας τον περιορισμό της χριστιανικής πίστης, του μοναχισμού και των χριστιανικών Εκκλησιών, είτε έμμεσα, μέσω του μονάρχη, είτε άμεσα, με τον επηρεασμό της κοινωνίας. Ο επηρεασμός αυτός γίνεται με την διάδοση νέων, δικών της φιλοσοφικών τάσεων και νέων κανόνων ηθικής που καταργούν έμμεσα ή άμεσα τους κανόνες και τα ήθη του χριστιανισμού. Η αναδιάταξη των σχέσεων κράτους-εκκλησίας είναι το βασικό εργαλείο γι αυτό τον σκοπό, εξ ου και η έμφαση στον «Νόμο«, που με την Γαλλική Επανάσταση γίνεται πλέον καθαρά πολιτικός (μασονικός), ενώ παρουσιάζεται και ως αναμορφωμένος «χριστιανικός» κώδικας. Καίριες τελετές για την δόμηση της κοινωνίας (γάμος) που ανήκαν στην δικαιοδοσία της Εκκλησίας του Χριστού, περνούν στο αστικό δίκαιο (Εκκλησία του «Δήμου») που έχουν διαμορφώσει οι μασονικές στοές. Αυτό που τελικά έλειπε από το ντοκιμαντέρ, αυτό που υποστήριζε το θέμα, ήταν η στοιχειώδης διερεύνηση του κατά πόσον η μασονία άλλα λέει και άλλα κάνει, σε όλα τα επίπεδα.
 |
| «Τα Συντάγματα των Ελευθεροτεκτόνων» του James Anderson (1723) Eπανεκδόθηκε από τον Benjamin Franklin στην Αμερική το 1734 |
Όμως το ξεκαθάρισμα δεν είναι απλό και η άλλη πλευρά έχει τα επιχειρήματά της. Το θεωρητικό πλαίσιο του τεκτονισμού εμφανίζεται πλήρως συμβατό με τον χριστιανισμό, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης. Επιδιώκει την ηθική τελείωση του ανθρώπου, την απελευθέρωση από κάθε δουλεία ή καταπίεση, την ισότητα, την δικαιοσύνη, έχει δράση φιλανθρωπική και δεν κάνει διάκριση φυλετική ή εθνική. Κάποια σύμβολα είναι κοινά μεταξύ τεκτονισμού και χριστιανισμού. Ακόμα και η βασική ορολογία του τεκτονισμού παραπέμπει στον συμβολισμό του Χριστού, στις σχέσεις Χριστού-μαθητών του και στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες (φως, αδελφότητα, φίλοι, σύντροφοι). Ίσως αυτό να είναι ένα πρώτο στάδιο εξήγησης της συνύπαρξης χριστιανών και αντιπάλων τους μέσα στις μασονικές στοές. Με δεδομένο ότι η ιστορία της μασονίας είναι δύσκολα ανιχνεύσιμη, θα πρέπει να εξετάσουμε και την πιθανότητα ενός ενδομασονικού πολέμου στον 18ο-19ο αιώνα, όπου μάχεται ο χριστιανισμός με τον αντίπαλό του. Εκατέρωθεν διεισδύσεις στις μυστικές οργανώσεις και προσπάθειες υπονόμευσης, υποκλοπής, εκτροπής των στόχων και επηρεασμού των μελών δεν μπορούν να αποκλειστούν. Με δεδομένο την αδιαμφισβήτητη σχέση ελευθεροτεκτονισμού και διαφωτισμού, το ίδιο ερώτημα ισχύει και στο θέμα «διαφωτισμός». Αν ο κύριος στόχος του διαφωτισμού ήταν η αποχριστιανοποίηση του κόσμου, τότε, πώς εξηγείται η ύπαρξη τόσο πολλών ιερωμένων στις τάξεις του;
Κλείνοντας τον σχολιασμό του ιστορικού ντοκιμαντέρ πρέπει να σημειώσουμε ότι το νεοφραγκικό κράτος που προβάλλεται επί δυο αιώνες ως «παγκόσμιο πρότυπο», απέφυγε να θίξει το παρελθόν του και την διαδρομή χάρη στην οποία του αποδίδεται αυτός ο χαρακτηρισμός. Άρα, αν εμείς, ως Έλληνες, το δούμε συγκριτικά (όπως μας έχουν συνηθίσει), δεν βρισκόμαστε σε μειονεκτική θέση. Ενώ λοιπόν το ντοκιμαντέρ έκανε ένα βήμα εμπρός, η ευκαιρία χάθηκε. Υπάρχουν δεκάδες καίρια θέματα που συνδέονται άμεσα με την τεκτονική ιδιότητα του Ναπολέοντα. Δεν θα μπορούσαν να διερευνηθούν μέσα στα 70 λεπτά (εξαιρετική σπατάλη για μια ληξιαρχική έρευνα), όμως ούτε ένα απ’ αυτά αναφέρθηκε ακόμα και επιγραμματικά. Για παράδειγμα:
- Ποιοι και για ποιους λόγους δημιούργησαν την Γαλλική Επανάσταση;
- Ποια ήταν η σχέση Ελευθερο-μασονίας με Ιησουίτες, Πεφωτισμένους της Βαυαρίας, Ιακωβίνους, Καρμπονάρους, με το Τάγμα της αυστηρής τήρησης, με τον Διαφωτισμό και με τον Χριστιανισμό;
- Από ποιον πήρε την εξουσία ο Ναπολέων και υπέρ ποίου την άσκησε;
- Ποια ήταν η σχέση Ναπολέοντα με τους Πάπες Πίο Στ’ και Πίο Ζ’;
- Ποιον ρόλο έπαιξε ο Πάπας Πίος Ζ’ στην στέψη του Ναπολέοντα; Γιατί δέχθηκε να τελέσει και θρησκευτικό γάμο με την Ιωσηφίνα λίγο πριν στεφθεί αυτοκράτορας ο Ναπολέων;
- Ποιας αυτοκρατορίας -ουσιαστικά- εστέφθη αυτοκράτωρ ο Ναπολέων;
- Γιατί μετά την ήττα στο Αούστερλιτς ο αυστριακός Φραγκίσκος Β’ αποποιήθηκε του τίτλου «Αυτοκράτωρ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» και εστέφθη (ως Φραγκίσκος Α’) «Αυτοκράτωρ της Αυστρίας»;
- Ποια σχέση είχε ο Ναπολεόντειος Κώδικας με τον Ρωμαϊκό νόμο της πρώτης Ρώμης και τον Σαλικό νόμο των Φράγκων;
- Πώς συμβιβαζόταν στο μετεπαναστατικό Φραγκικό κράτος το κοσμικό έθνος και το έθνος-κράτος με την πολυεθνική (χριστιανική;) αυτοκρατορία; Πώς συμβιβαζόταν η δημοκρατική νομιμοποίηση της εξουσίας με την κληρονομική αυτοκρατορική διαδοχή;
- Είχαν κάποια σχέση οι επιθετικοί προσδιορισμοί Μεγάλη Ανατολή – Μεγάλος Αετός – Μεγάλη Στρατιά – Μεγάλη Αυτοκρατορία – Μέγας Ναπολέων;
- Ποια ιδιότητα κυριαρχούσε όταν ένας μασόνος-κρατικός λειτουργός είχε να εκτελέσει μια εντολή ενός ανώτερου μη μασόνου-κρατικού λειτουργού, συγκρουόμενη προς την μασονική του ιδιότητα;
- Ο λόγος για τον οποίο ο Ναπολέων απεικονίζεται με το χέρι μέσα στο σακάκι του είναι κάποιος πόνος που ένιωθε στο στομάχι του;
- Ποιοι χρηματοδότησαν την Επανάσταση του 1789, τον Ναπολέοντα και τους αντιπάλους του;
Από τον Ναπολέοντα στο 1821 (Κι αν ήταν μασόνος ο Ναπολέων, τι μας νοιάζει;)
Αν οι σημερινοί Φράγκοι πολίτες έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν την ιστορία τους, μήπως εμάς θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει εξίσου το θέμα; Τουλάχιστον το ίδιο, αν όχι περισσότερο, αφού η πεμπτουσία του 1821 και επίκαιρη είναι και διχάζει σήμερα με την ίδια ένταση που δίχασε, τόσο στο διάστημα 1770-1820, όσο και στο κρίσιμο 1823-25 και όπως χωρίς διακοπή, πάντα δίχαζε. Ιδιαίτερα όμως το θέμα «Γαλλική Επανάσταση-Ναπολέων» εμπλέκεται άμεσα στο 1821, όχι μόνον λόγω της Εταιρίας που ο Ξάνθος ισχυρίστηκε ότι εμπνεύστηκε το 1814, αλλά και για πολλούς άλλους λόγους, μερικούς από τους οποίους τους διατυπώνουμε μόνον υπό μορφή ερωτημάτων:
- Ποια σχέση είχε ο Ναπολέων με τον Ρήγα Φεραίο και την Εταιρεία που τότε οργάνωνε την Επανάσταση;
- Ποια σημασία είχαν οι συνθήκες του Κάμπο Φόρμιο (1797), της Αμιένης (1802) και του Τιλσίτ (1807) για τα Επτάνησα και για το κράτος των Ιονίων νήσων που προέκυψε το 1800;
- Ποιος ήταν ο ρόλος των μασονικών στοών στα Επτάνησα, η σύνδεσή τους με την Μολδοβλαχία και την Μόσχα; Ποιον ρόλο είχε ο Διονύσιος Ρώμας, που βρέθηκε και στο Παρίσι το 1811 για τους εορτασμούς προς τιμήν του γιου του Ναπολέοντα;
- Ποια σημασία είχε η πτώση του Ναπολέοντα για την θεμελίωση νέου επαναστατικού πλαισίου στην πορεία προς το 1821;
- Γιατί ο Ξάνθος αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην «αδιαφορίαν ην οι χριστιανοί βασιλείς εις την εν Βιέννη σύνοδον, μετά την πτώσιν και αποπομπήν εις την νήσον Έλβαν του Ναπολέοντος, έδειξαν»;
- Ποια σύνδεση είχαν οι προθέσεις του Αλέξανδρου Υψηλάντη με τους στόχους της Γαλλικής Επανάστασης;
- Ποια ήταν η σχέση του φιλελληνικού κινήματος με την μασονία;
Από την μια πλευρά έχουμε ποικίλες, ατελείς πληροφορίες όπως: ο Ρήγας είχε επαφές με τους τέκτονες Bernadotte (πρέσβη τότε στην Βιέννη) και Sieyès (πατέρα της Γαλλικής Επανάστασης, χρημάτισε δεύτερος ύπατος για ένα μήνα, πριν τον διαδεχθεί ο Καμπασερές), ο Ναπολέων είχε επαφές με τον Σουλτάνο, τον Αλή Πασά, Κλέφτες και Μπέηδες
του Μωρηά, μάλιστα με αφορμή τους τελευταίους, προσπάθησε να εδραιώσει
την ελληνική του καταγωγή και να διαδώσει την πολιτισμική συνέχεια των
Ελλήνων απ’ ευθείας από τους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες του 5ου π.Χ.
αιώνα. Από την άλλη, υπάρχουν πολλές και ισχυρές ενδείξεις για την σχέση
αντιχριστιανικά διακείμενων μυστικών εταιρειών και επαναστάσεων· μια
σχέση που διαφαίνεται σε όλες τις επαναστάσεις του δυτικού κόσμου από τα
τέλη του 18ου αιώνα. Το 1821 ενέπιπτε όντως σ’ αυτόν τον κανόνα; Το
αμφίπλευρο σκηνικό εμφανίζεται και πάλι.
 |
| Ύμνος Εγκωμιαστικός προς τον Αρχιστράτηγον Μποναπάρτε – Χριστόφορος Περραιβός (1798) |
Εξετάζοντας τα λόγια των πρωταγωνιστών του 1821, βλέπουμε τον ύμνο του Περραιβού για τον Ναπολέοντα, την δήλωση του Κολοκοτρώνη για τον Ναπολέοντα, την αναφορά του Ξάνθου
στην δική του μασονική ιδιότητα, αλλά και στις εμφανίσεις του Περραιβού
στην Αγ. Πετρούπολη, τις αναφορές του Κολοκοτρώνη για την
Κωνσταντινούπολη, τον βασιλιά (Αυτοκράτορα) των Ελλήνων και την διαφορά
της Ελληνικής Επανάστασης από όλες όσες γίνονταν στην Ευρώπη, τις
αντιφάσεις και την αδυναμία του Ξάνθου να εξηγήσει και να αποδείξει τον
δικό του πρωταγωνιστικό ρόλο. Με περισσή βιασύνη σπεύδει ο Κοραής
μετά την μάχη του Αούστερλιτς να συστήσει στους Έλληνες να
εγκαταλείψουν άμεσα τους Ρώσους και να προσκολληθούν στους Γάλλους. Σε
ποιους απευθύνεται; Ένα από τα κεντρικά σημεία αυτού του εκπληκτικού κοραϊκού διαλόγου
απηχεί την τεράστια ανησυχία του Ναπολέοντα έναντι των «υποταγμένων»
στους Ρώσους Επτανήσων. Στην πολιτική αυτή του Ναπολέοντα, υλοποιημένη
από τον στρατηγό του Sébastiani που τον τοποθετεί πρέσβη στην
Κωνσταντινούπολη, οφείλεται και η σουλτανική εντολή καθαίρεσης των Κωνσταντίνου Υψηλάντη και Αλέξανδρου Μουρούζη από ηγεμόνες της Βλαχίας και Μολδαβίας. Στην ίδια πολιτική οφείλεται και η γαλλική -επί της ουσίας- επίθεση του Αλή Πασά,
στο κράτος με το «Βυζαντινό Σύνταγμα» που υπερασπίζονται ο Καποδίστριας
και ο Κατσαντώνης. Όλα αυτά στο διάστημα 1806-07. Στο ίδιο πλαίσιο
εντάσσεται και η σπουδή του Ναπολέοντα να επανακτήσει τα Επτάνησα από
τον τσάρο Αλέξανδρο, μετά την ήττα του τελευταίου το 1807 στην μάχη της
Φριδλάνδης (μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας). Η συνθήκη του Τιλσίτ
διέκοψε το προεπαναστατικό έργο που με την κάλυψη του τσάρου
υλοποιούσαν ο Κ. Υψηλάντης και ο Ι. Καποδίστριας. Κι αυτό καταχρηστικά
το ονομάζουμε «προεπαναστατικό», αφού η δημιουργία του πρώτου ελληνικού
κράτους μετά το 1453 ήταν γεγονός στα Επτάνησα το 1800. Και όπως είναι
αναμενόμενο, γεγονότα όπως οι πόλεμοι εναντίον του Σουλίου, ο αφορισμός
και διωγμός των Κλεφτών από την Πελοπόννησο, οι περιπτώσεις του Ζαχαριά,
του Νίκο-Τσάρα και του παπα-Θύμιου Βλαχάβα όμοιως εντάσσονται στο θέμα
της Επανάστασης που τελικά ξεκίνησε το 1821. Μιας Επανάστασης που δεν
είναι λάθος να την ονομάζουμε «Εθνική» με την προϋπόθεση ότι κατανοούμε
τον διεθνικό χαρακτήρα του ελληνισμού.
Πυκνά
και πολύπλοκα είναι τα γεγονότα που ξεκινούν 20 χρόνια πριν την Γαλλική
Επανάσταση, κορυφώνονται στην περίοδο ακμής του Ναπολέοντα (1804-07)
και επαναπροσδιορίζονται μετά την πτώση του. Παρούσες είναι πάντα και οι
μυστικές οργανώσεις, αναγκαίες για την διάχυση των ιδεών και την αύξηση
της επιρροής στους ανυποψίαστους ή αδρανείς πληθυσμούς. Με δεδομένη την
έλλειψη πληροφοριών για την «Εταιρεία του Ρήγα», θα πρέπει να
αναρωτηθούμε και αν κυριολεκτούν οι στίχοι του Θούριου: Ελάτε μ’ έναν ζήλον σε τούτον τον καιρόν, να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον σταυρόν. Ο Θούριος αποτελεί και έναν όρκο πάλης εναντίον της τυραννίας που δίνεται ενώπιον του Θεού: Ω βασιλεύ του Κόσμου, ορκίζομαι σε σε, στην γνώμην των τυράννων να μην ελθώ ποτέ.
Είναι δύσκολο να βρεθεί κείμενο του μασονικού διαφωτισμού που να μην
αναφέρεται στον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα (μηδέ του Αλέξανδρου
Υψηλάντη εξαιρουμένου, μάλιστα ο στενός του συνεργάτης Γεώργιος Λασσάνης
έγραψε και σχετικό θεατρικό έργο). Το μότο του τέκτονα Βενιαμίν
Φραγκλίνου Rebellion to Tyrants is Obedience to God (Η εξέγερση εναντίον των τυράννων είναι υπακοή στον Θεό) δείχνει ότι το σταθερά εμφανιζόμενο θέμα της τυραννοκτονίας
στην επαναστατική μασονία έχει βαθιές και κοινές ρίζες μεταξύ των
αντιμαχόμενων πλευρών, διαφοροποιείται όμως κι αυτό στην εφαρμογή κατά
180 μοίρες. Για παράδειγμα, το αν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης θα επικροτούσε
την δολοφονία (τυραννοκτονία)
του Καποδίστρια, είναι κάτι αδύνατο να το διαπιστώσουμε, μπορούμε όμως
να το υποθέσουμε βάσιμα, διερευνώντας τις δράσεις τους και την σχέση
Υψηλάντη-Καποδίστρια, μια σχέση που συνεχιζόταν από τους γονείς τους.
Επίσης, σημαντικό είναι και το εξής ερώτημα: Αν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης
μιλώντας το 1821 για φωτισμένους λαούς της Ευρώπης, για μίμηση των λαών της Ευρώπης στον πόλεμο υπέρ δικαιωμάτων και Ελευθερίας, παρουσίασε περιεχόμενο διακηρύξεων παρόμοιο με αυτό του Ναπολέοντα, αν δηλαδή κινήθηκε εναντίον της «Ιεράς Συμμαχίας«,
τότε γιατί η επίσημη ελληνική ιστορία (λάβρη ενανίον της Ι.Σ.) τον
καταχώνιασε σε μια «Εξέγερση» στην Μολδοβλαχία, αναιτιολόγητη και
ασύνδετη με την «Επανάσταση» στον ελλαδικό κορμό; Και αν η Γαλλία ήταν
όντως (και ως μέλος της Ιεράς Συμμαχίας) ενάντια στην Ελληνική
Επανάσταση, τότε πώς δικαιολογούνται τα στραβά μάτια που έκανε στο
λιμάνι της Μασσαλίας, απ’ όπου ελεύθερα διακινούνταν όπλα, πυρομαχικά
και ανθρώπινο δυναμικό υπέρ των επαναστατημένων;
Θα
πρέπει μέσα στις ποικίλες αυτοκρατορικές ζυμώσεις της εποχής να βάλουμε
και την εξής παράμετρο: γιατί στον κύκλο του διαφωτισμού (φιλόσοφοι,
ιστορικοί, περιηγητές) εκτός από την επιλεκτική εκθείαση του αρχαίου
ελληνικού πολιτισμού περιλαμβάνεται και η αρνητικά φορτισμένη
επανεμφάνιση της Χριστιανικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δηλαδή το
ψευδεπίγραφο «Βυζάντιο«; (σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό στα φράγκικα αποκαλείται «Bas Empire» δηλ. Ύστερη Αυτοκρατορία).
Θα πρέπει επίσης να δούμε πώς συμβιβάζει ο κύκλος των φιλελλήνων την
δήλωσή του για αλληλεγγύη στον χριστιανικό αγώνα των Γραικών με την
επίμονη υποστήριξη στην αναβίωση ενός αρχαίου ελληνικού πνεύματος που
επιθυμεί να περιορίσει το χριστιανικό. Θα πρέπει να διερευνήσουμε γιατί
τα δυο μεγάλα ρεύματα εισροής φιλελλήνων (1821, 1826) συνδέονται
οργανωτικά και λειτουργικά με τις τεκτονικές στοές και γιατί μόλις ήρθαν
στην Ελλάδα οι φιλέλληνες
ίδρυσαν νέες στοές, στις οποίες εντάχθηκαν και Έλληνες; Πού βρίσκονται
οι σχετικές πληροφορίες; Στην βιβλιοθήκη όπου το ντοκιμαντέρ ερευνούσε
τον αποκρυφισμό του Ναπολέοντα υπάρχουν και σημαντικά αρχεία σχετικά με
την εισροή φιλελλήνων στην Επανάσταση του 1821. Έχει διερευνηθεί και
αξιοποιηθεί από την επίσημη ελληνική Ιστορία το τμήμα μασονικών εγγράφων
της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας στο οποίο περιέχονται και στοιχεία
για την περίφημη στροφή της γαλλικής πολιτικής (1824-25) έναντι του
«ελληνικού ζητήματος»;
Επανερχόμενοι,
τέλος, στον παραλληλισμό με τον οποίον ξεκινήσαμε, ας θέσουμε ένα
τελευταίο ερώτημα: Εφόσον για τους συγκεκριμένους Φράγκους ιστορικούς
και ερευνητές η μη εύρεση ενός γραπτού ντοκουμέντου κατατάσσει τον
Ναπολέοντα στους «μη τέκτονες», τότε, αν δίναμε στο ίδιο επιτελείο τα
τεκμήρια βάσει των οποίων οι εδώ ιστορικοί διαπιστώνουν την ίδρυση μιας
Συνωμοτικής Εταιρείας στην Οδησσό το 1814, τι θα είχε άραγε να πει;
τΚτΙ
Το καραβάκι της ιστορίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου