Υπερασπίζοντας την μουσική country!

"Όταν έμαθα ότι το χτύπημα στο Λας Βέγκας ήταν σε φεστιβάλ μουσικής country ένιωσα ανακούφιση. Το να σκοτώνονται λευκοί από λευκούς δεν είναι τρομοκρατία ..." - Greg Morelli, εβραϊκής καταγωγής ιδιοκτήτης του εβραϊκού εστιατορίου Max’s Deli στο Σικάγο.Πάντα ήθελα να κάνω ένα άρθρο για την μουσική country. Να που δόθηκε (με τραγικό τρόπο) η ευκαιρία.

Γνωριμία με την country 

Η μουσική country (ή country and western) είναι ένα μουσικό είδος που γεννήθηκε στις νότιες πολιτείες της Αμερικής στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Οι περισσότεροι ιστορικοί αναφέρουν το 1927 σαν την “πραγματική” χρονιά, κατά την οποία η country μουσική γεννιέται με την ένταξη των Jimmie Rodgers (φώτο) και Carter Family στην οικογένεια της δισκογραφικής εταιρείας Victor Records. Country σημαίνει εξοχή, γιατί το είδος αυτό της μουσικής ξεκίνησε από τις αγροτικές περιοχές του Νότου. H country παρουσιάστηκε στην μουσική σκηνή ως «ένα φαινόμενο του Νότου» και αναγνωρίστηκε μάλιστα επισήμως από το Κογκρέσο (!) ως κοιτίδα της το Bristol του Tennessee. Έχει ρίζες από την μουσική folk («λαϊκή») - και ειδικά την λεγόμενη Appalachian folk - την λαϊκή δηλαδή μουσική των Αμερικανών της εργατικής τάξης, που ανάμιξαν λαϊκά τραγούδια, ιρλανδικά και κελτικά τραγούδια, παραδοσιακές αγγλικές μπαλάντες και καουμπόικα τραγούδια, καθώς και την μουσική blues.

Στην country μπορείς να ακούσεις τόσο μπαλάντες όσο και χορευτικές μελωδίες με γενικά απλές φόρμες και απλό στίχο, που συνοδεύονται κυρίως από έγχορδα όργανα όπως μπάντζο, ηλεκτρική και ακουστική κιθάρα, βιολί και φυσαρμόνικα.

Η country άρχισε να κερδίζει δημοτικότητα τη δεκαετία του '40, παίρνοντας σταδιακά την θέση της hillbilly μουσικής (μουσική των φτωχών Λευκών της αγροτιάς), αποτελώντας κατά κάποιο τρόπο την εξέλιξή της, καθώς και των ειδών honky tonk, bluegrass και western swing.

“White Man’s Music”

H μουσική country θεωρείται (με κάποια… δυσανασχέτηση) «μουσική των λευκών» (white man’s music), γιατί από την αρχή συνδέθηκε με τους Λευκούς Αμερικάνους και ειδικά τα κατώτερα στρώματα, τους εργάτες και τους αγρότες. Στο “White Man Singin' The Blues” ο μεγάλος Merle Haggard δεν θα διστάσει να πει την απαγορευμένη λέξη “white”, τραγουδώντας για τις στενοχώριες του δίπλα με ένα μαύρο που τον καταλαβαίνει γιατί και αυτός περνάει δύσκολα “Oh, we sing aside a rail-road track, for people have nothing to lose - I'm a son of a gambler who's luck never came and a white man singing the blues”.

Το 2009, στις Ηνωμένες Πολιτείες η μουσική country ήταν αυτή που είχε την μεγαλύτερη ακροαματικότητα από το ραδιόφωνο τις βραδινές ώρες. Και όλα αυτά παρά τις μεγάλες δημογραφικές αλλαγές των τελευταίων ετών και την μείωση του λευκού πληθυσμού.

Ονόματα, θέματα και στερεότυπα

Η Country έχει σήμα κατατεθέν το καουμπόικο καπέλο και είναι η μουσική που μιλάει για τον παλιό καλό παραδοσιακό αμερικάνικο τρόπο ζωής στην ύπαιθρο. Τα θέματά της είναι οι γυναίκες, η αγάπη, ο γάμος, η οικογένεια, ο χωρισμός, η μοναξιά, η σκληρή δουλειά, η φτώχεια, το ποτό, η παρανομία, τα όπλα και ο Θεός. 

Υπάρχουν αρκετά είδη country, όπως: old-time/hillbilly, outlaw country, gospel country, cajun, country blues, country pop, country punk, Tejano, white power country και άλλα. Μουσικοί «συγγενείς» της country είναι το Rockabilly και το Southern Rock.

   

Κορυφαία ονόματα στην country διαχρονικά είναι: Hank Williams, Jimmie Rodgers, Bill Monroe, Johnny Cash, Merle Haggard, Patsy Cline, Willie Nelson, Waylon Jennings, George Jones, Conway Twitty, Loretta Lynn, Dolly Parton, Eddy Arnold, Ernest Tubb, Jim Reeves, George Strait, Hank Snow, Johnny Paycheck, Don Gibson, Hank Williams Jr., Johnny Horton, Charlie Rich, Roy Acuff, Chet Atkins, Tanya Tucker, Faron Young, Alabama, Kenny Rogers, Dwight Yoakam, Don Williams, Emmylou Harris, Ricky Skaggs, Randy Travis, Brooks & Dunn, Tim McGraw, Toby Keith και άλλοι. 

Κάποιοι θεωρούν ότι η μοντέρνα country έχει κάποια «στερεότυπα» ως θέματα και ότι αν θέλεις να πεις ένα τραγούδι country πρέπει να συμπεριλάβεις "ένα φορτηγό, ένα κορίτσι, μπύρες ή γενικά αλκοόλ, φάρμα, λάσπη / σκόνη, αγροτικό περιβάλλον κυρίως ποτάμι, τζιν, μπότες και όπλα. Και αν εξαντλήσεις τα θέματα πρόσθεσε και αμερικάνικη σημαία και στρατιώτες".

Μουσική country και σημαία του Νότου (και το αμόκ εναντίον της)

Καθώς η μουσική country συνδέεται ιστορικά με το Νότο, η σημαία των Νοτίων (confederate ή rebel flag) είναι από πολλά χρόνια ένα σύμβολο που σχετίζεται μαζί της και δύσκολα μπορεί να δει κάποιος κάποια εκδήλωση με θέμα τη country χωρίς να δει την σημαία σε μπλουζάκια, πόρπες ζώνης, αυτοκόλλητα προφυλακτήρων και πολλά άλλα. Ορισμένοι καλλιτέχνες της country την έχουν εμφανίσει και στο διαφημιστικό τους υλικό. Ένα παράδειγμα είναι η θρυλική μπάντα Alabama που έχει συμπεριλάβει τη συνομόσπονδη σημαία στα εξώφυλλα των άλμπουμ και των singles τους, ενώ πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η Gretchen Wilson που την πρόβαλε σε γιγαντοοθόνη στην συναυλία της. 

Ο Hank Williams Jr., γιος του θρύλου της country Hank Williams (1923–1953), μιλάει με περηφάνια για τη Νότια σημαία στο τραγούδι “The South’s Gonna Rattle Again”, όπου λέει “You can bet I’ll brag on that rebel flag”, ενώ ο Blake Shelton στο τραγούδι "Kiss My Country Ass", ξεκινά με τον στίχο “Tearin’ down a dirt road / Rebel flag flying / Coon dog in the back...”

Με την πολιτική ορθότητα να απλώνεται σαν πανούκλα σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής των Αμερικάνων, η σημαία του Νότου βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα και η ευκαιρία για το ανελέητο πογκρόμ εναντίον της δόθηκε με την ένοπλη δολοφονική επίθεση σε εκκλησία μαύρων στο Charleston από έναν ψυχασθενή νεαρό λευκό που σε φωτογραφίες φαινόταν να χρησιμοποιεί την Νότια σημαία. Ως εκ τούτου η σημαία θεωρήθηκε «ρατσιστική», όσοι την είχαν «ρατσιστές» και έτσι άρχισε το ντελίριο της απαγόρευσής της (πρώτη η Amazon την απέσυρε) και ο στιγματισμός όσων τόλμησαν να εμφανίζονται με αυτήν (πρώτοι - πρώτοι οι θρυλικοί Dukes). Πολύ σύντομα οι ιεροεξεταστές της πολιτικής ορθότητας έστρεψαν τα πυρά τους στην «μουσική των λευκών», την country. Κάποιες ευαίσθητες πολιτικά ορθές μύτες μύρισαν «ρατσισμό», ενώ κάποιες άλλες (και) «σεξισμό» / «μισογυνισμό».

Φυσικά, μέσα στο παραλήρημά τους ξέχασαν ότι υπήρξαν και μαύροι (λίγοι έστω) καλλιτέχνες της country (με πιο μεγάλο όνομα τον Charli Pride) ή άλλοι που τραγούδησαν περιστασιακά country (ένας ήταν ο μεγάλος Ray Charles), καθώς και υπήρξαν μεγάλα ονόματα της country όπως ο Johnny Cash, ο Willie Nelson και ο Kris Kristofferson που θεωρείται ότι υποστήριζαν κάπως πιο… liberal κοινωνικές ατζέντες..

Δυστυχώς στον ορυμαγδό της πολιτικής ορθότητας σπουδαίοι καλλιτέχνες λύγισαν. Σε συνέντευξή του το 2002, ο Charlie Daniels εξήγησε τις μεταβαλλόμενες απόψεις του σχετικά με την σημαία που στις θρυλικές συναυλίες του πίσω στην δεκαετία του ‘70 την ανέμιζαν με καμάρι οπαδοί του όταν τραγουδούσε μανιασμένα “be proud you're a rebel cause… The South's Gonna Do It Again”! «Δεν έχω τίποτα εναντίον της σημαίας της Συνομοσπονδίας. Για μένα, σημαίνει μόνο ένα τμήμα της χώρας, αλλά…. επειδή για κάποιο κομμάτι της κοινωνίας σημαίνει κάτι άλλο, δεν κρατώ μια σημαία της Συνομοσπονδίας. Δεν την χρησιμοποιώ στη σκηνή ή κάπου αλλού...».

Έτσι, με εξαίρεση ενός πολύ μικρού αριθμού «κακών» στίχων και λυρικών αναφορών, οι περισσότεροι που ασχολούνται με την country έχουν αποστασιοποιηθεί από καιρό από τη σημαία του Νότου.

Red-Pillers love country

Η μουσική country για κάποιους «μοντέρνους» αστούς και κοσμοπολίτες άντρες (καθώς και τους beta males ή τους λεγόμενους cuckolds) μπορεί να ακούγεται "απαράδεκτη", "βαρετή" ή "old-school", γιατί πράγματι μιλάει για πράγματα που αγγίζουν τους παλιομοδίτες παραδοσιακούς alpha males και τους λεγόμενους red-pillers (νεολογισμός από το «κόκκινο χάπι» της ταινίας Matrix που σε έκανε «να δεις την αλήθεια». Ένας Red-Piller είναι ειδικότερα κάποιος άνδρας που πιστεύει ότι οι γυναίκες είναι στην πραγματικότητα σήμερα στoν δυτικό κόσμο οι προνομιούχες ομάδες και όχι οι άνδρες και αγωνίζεται - κόντρα στο ρεύμα - να κρατήσει τον παραδοσιακό του ρόλο ως άνδρας). 

Μερικά από τα red pill θέματα της country είναι: η πάλη με πειρασμούς (απιστία, εύκολο σεξ, ποτά, ναρκωτικά κ.λπ.), αντιμετώπιση δύσκολων καιρών, γνώση του πότε πρέπει να αγωνιστείς και πότε όχι, παλεύοντας με τη μοναξιά, την απώλεια του πατέρα (ή άλλου συγγενή) και πολλά άλλα.

Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Ξεκινώντας από τα «ιερά» ονόματα της country, είναι το “To Beat The Devil” του Kris Kristofferson (πειρασμός και αγώνας μέσα από κακουχίες), το “Help Me Make It Through The Night” του ίδιου (μοναξιά – το τραγούδησε και ο Elvis), το “Solitary Man” (μοναξιά, δυσκολία να βρεις μια καλή γυναίκα), το “Folsom Prison Blues” (η ζωή μέσα στην φυλακή) και το “I Hung My Head” (σκοτώνοντας έναν άντρα χωρίς λόγο!) του γίγαντα Johnny Cash, ενός από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες όλων των εποχών, που ενσωμάτωσε στοιχεία rock n roll, rockabilly, blues, folk και gospel. Ο Cash, ένας άντρας μιας άλλης εποχής, έχασε νωρίς τον αδελφό του και βοήθησε να σκάψει τον τάφο του, συνελήφθη επτά φορές, αγάπησε τους φυλακισμένους και δεν φοβήθηκε να τραγουδήσει στις πιο σκληρές φυλακές των ΗΠΑ, υπηρέτησε στην Πολεμική Αεροπορία, έγραψε πολλά χριστιανικά και πατριωτικά τραγούδια και φορούσε πάντα μαύρα! 

Ο Kenny Rogers τραγούδησε το “Coward of the County” (μήνυμα στον γιο να μην ακολουθήσει τα βήματά του), το “Lucille” (γυναίκα που αφήνει τον άντρα της με ευθύνες σε άσχημη ώρα) και ο Willie Nelson, ένας βετεράνος της country, που είναι γνωστός για τη διάδοση του είδους "outlaw country ", ο οποίος αν και φαίνεται πιο liberal με τα μακριά μαλλιά, το μαντήλι στο κεφάλι, τη χρήση της μαριχουάνας και τον ακτιβισμό του για τα βιοκαύσιμα, εξακολουθεί να παραμένει αρκετά συντηρητικός στα τραγούδια του, τα οποία αντανακλούν κυρίως τις προηγούμενες “cowboy” εποχές, τραγούδησε το “My Heroes Have Always Been Cowboys” (ύμνος στους καουμπόηδες και τον τρόπο ζωής τους) και το “Mammas Don’t Let Your Babies Grow Up To Be Cowboys” (προειδοποίηση προς τις μητέρες, αλλά και ενθάρρυνση στους άνδρες). 

Από τους πιο καινούργιους, ο George Strait, ο αποκαλούμενος “King of Country” , άλλος ένας alpha male cowboy τραγουδιστής, τραγούδησε το “All My Exes Live In Texas” (το καταλάβαμε το νόημα), το “Troubadour” (για το ότι μεγαλώνουμε), το “Cowboys Like Us” (ύμνος στην καουμπόικη ζωή) και το “Murder On Music Row” (ωδή στον αργό θάνατο της παραδοσιακής μουσικής και στην άνοδος της εκφυλισμένης σύγχρονης μουσικής). 

Κάποια άλλα παρόμοιας νοοτροπίας, αλλά κάπως χιουμοριστικού ύφους, είναι το “As Good As I Once Was” (μεγάλωσα αλλά αντέχω ακόμα) του Toby Keith και το “Ladies Love Country Boys” (τα αγροτόπαιδα do it better) του Trace Adkins και το λίγο παλαιότερο αλλά all time classic “A Country Boy Can Survive” (μόνο αυτοί που ζουν την σκληρή ζωή της επαρχίας θα αντέξουν) του Hank Williams Jr. 

Υπάρχει και η γυναικεία πλευρά με την Gretchen Wilson να τραγουδάει το “Redneck Woman” (2004) - μια ωδή στις "βλάχες" κοπέλες της Αμερικής, που τα πάνε μια χαρά χωρίς να είναι "σινιέ" και ένα χρόνο μετά, να λέει με νόημα το “Politically Uncorrect”.

Η country στον κινηματογράφο

Πολλές ταινίες έχουν ως θέμα την μουσική country και την ζωή των ανθρώπων της. Σημειώνω μερικές: το “Urban Cowboy” (1980), με τον John Travolta (τότε στις μεγάλες δόξες του) και την Debra Winger. Η ταινία, που βγήκε τον καιρό που ο πυρετός της disco έσβηνε, αποτυπώνει την ζωή του Bud που αφήνει το σπίτι του σε μια μικρή πόλη του Texas και γνωρίζει την ζωή των μεγάλων honky-tonks κέντρων διασκέδασης του Houston. Επικό το soundtrack. 

Το “Coal Miner's Daughter” (1980) με την Sissy Spacek στην αυτοβιογραφία της Loretta Lynn. Η Spacek κέρδισε το όσκαρ καλύτερης ηθοποιού. 

Το “Honkytonk Man” (1982) με τον μεγάλο Clint Eastwood. Η ιστορία του χαρακτήρα που υποδύεται ο Eastwood, Red Stovall, βασίζεται χαλαρά στη ζωή του Jimmie Rodgers. 

Το “Tender Mercies” (1983). Συγκλονιστικός ο Robert Duvall στο δράμα αυτό ως ένας άλλοτε διάσημος τραγουδιστής της country που τώρα είναι μόνος, απένταρος και μεθυσμένος. Ο Ντυβάλ κέρδισε το όσκαρ καλύτερου ανδρικού ρόλου. Το “Songwriter” (1984) μια κωμωδία με τους θρύλους της country Willie Nelson και Kris Kristofferson και τίποτα παραπάνω. Το “Sweet Dreams” (1985), με την Jessica Lange στον ρόλο της θρύλου της country Patsy Cline. ​Μαζί της ο Ed Harris. Η Lange ήταν υποψήφια για όσκαρ καλύτερης ηθοποιού. 

Το “Hope Floats” (1998) ένα ρομάντζο, με την Sandra Bullock, να υποδύεται μία απατημένη νοικοκυρά που οποία φεύγει από το κρύο Σικάγο για να επιστρέψει στην πατρίδα της στο Τέξας και να γνωρίσει εκεί τον έρωτα στον παλιό της συμμαθητή και καουμπόι Justin. 

Το “Walk the Line” (2005) με τον Joaquin Phoenix να υποδύεται τον μεγάλο Johnny Cash, όχι τόσο επιτυχημένα. Μαζί του η εξαιρετική Reese Witherspoon στο ρόλο της June Carter. Τέλος, το “Country Strong” (2010) με την Gwyneth Paltrow να υποδύεται μια τραγουδίστρια της country που προσπαθεί να αποτοξινωθεί και να γλυτώσει από τον κατήφορο που έχει πάρει και να επιστρέψει στο προσκήνιο.  Ο τραγουδιστής της country Tim McGraw συμπρωταγωνιστεί ως σύζυγός της. Η ταινία προτάθηκε για όσκαρ καλύτερου τραγουδιού.

Ελλάδα και country!

Ναι, υπάρχουν και Έλληνες και ελληνικά συγκροτήματα που παίζουν country. Εντάξει, δεν είναι πολλά. Το πιο αξιόλογο είναι οι Straw Hats Band. (Άλλα ονόματα: Νίκος Ξυνός & The wanted men, Georgia Poutous Appalachian Cobra Worshipers κ.α.). Τα τελευταία χρόνια διοργανώνεται το «Moonshine Festival» με άφθονη ελληνική country μουσική, μαθήματα χορού, ιππασίας, μηχανικό ταύρο-ροντέο και άλλα από εραστές της western καουμπόικης ζωής. Το φεστιβάλ διοργανώνει η ομάδα «Greek Cowboys and Country Girls».

Η σημερινή κατάσταση στην country

Αν και υπάρχουν ακόμα αξιοπρεπείς καλλιτέχνες της country, άνδρες και γυναίκες, η αλήθεια είναι ότι η σύγχρονη μουσική country δημιουργεί απογοήτευση και πολλές φορές απέχθεια. Σήμερα ακούμε τραγούδια υποτίθεται country να είναι τίγκα στους ήχους pop, rap ακόμα και hip hop (!) με πανομοιότυπους στίχους (μπύρες, μπότες κλπ) και με πασάλειμμα προφορά country! Ο Toby Keith, με παράπονο λέει ότι όταν παίζει σε 20χρονους τραγούδια country, του λένε, “Eι, αυτό δεν μοιάζει με αυτά που παίζουν σήμερα στο ραδιόφωνο”. Κάποτε η country σήμαινε κάτι. Όταν ο Hank Williams έβγαζε τραγούδια και ερμήνευε την country, τραγουδούσε από την καρδιά. Τα λόγια που έβγαιναν από το στόμα του είχαν νόημα. Το ίδιο ισχύει και για τους μεγάλους θρύλους της country, που τον ακολούθησαν, όπως ο Johnny Cash, ο Waylon Jennings, ο George Jones, o Merle Ηaggard και ούτω καθεξής. Αυτοί οι τύποι αυτό που τραγουδούσαν ήταν κάτι πραγματικό. 

Σας αφήνω με ένα υπέροχο τραγούδι από τον Tim Mc Graw (μαζί του η Faith Hill), που αναπολεί την ζωή στην επαρχία και τα παλιά χρόνια, πριν ο κόσμος τρελαθεί.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ