Καποδίστριας ο Μέγας

«μέγας τῷ ὄντι οὗτος ἁνὴρ

ὃς ἂν μεγάλα δύνηται

γνώμῃ διαπράξασθαι μᾶλλον ἢ ῥώμῃ.»

γράφει ο Ιωάννης Δ. Παπακωνσταντίνου



Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ Έλληνας ηγέτης παγκοσμίου διαμετρήματος και αναγνωρισιμότητος (Εxh. 2-5) στη νεώτερη ιστορία τής Ελλάδος, ο μοναδικός πραγματικός ΕΘΝΑΡΧΗΣ 1 από τήν Άλωση τής Κωνσταντινουπόλεως μέχρι σήμερα, απετέλεσε μια εμβληματική προσωπικότητα στη μεταναπολεόντειο Ευρώπη, ως:

(1) Αρχιτέκτων τής ουδετερότητος και τού προτύπου ομοσπονδιακού κράτους τής Ελβετίας.2

(2) Συντελεστής τής πολιτικής ενότητος και γεωγραφικής ακεραιότητος τής Γαλλίας στη μεταναπολεόντιο περίοδο—κατά τών επιδιώξεων τής νικητρίας Πρωσσίας προς διαμελισμό/ομοσπονδιοποίηση3 τής ηττημένης Γαλλίας—και αμύντωρ τής γεωγραφικής ακεραιότητος Πολωνίας4 μετά τήν συντριβή τού Ναπολέοντος.

(3) Συναρχιτέκτων στο Συνέδριο τής Βιέννης (1815) τής μεταναπολεοντείου διευρωπαϊκής τάξεως,5 που διεσφάλισε τήν ειρήνη στην Ευρώπη επί 100 χρόνια (1815-1914).

(4) Συνυπουργός Εξωτερικών τής Ρωσσίας («Γραμματεύς τού Τσάρου επί τών Εξωτερικών») κατά τήν εξαετή περίοδο 1816-1822.

(5) Προασπιστής και διασώστης τού Οικουμενικού Ελληνισμού, διά τού (συνταχθέντος διά χειρός του) Ρωσικού τελεσιγράφου πολέμου κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τό 1821,6 τό οποίο αφενός απέτρεψε τήν Σουλτανική εξουσία από γενοκτονιακά εγκλήματα κατά τών Ελλήνων τής Μικράς Ασίας, τής Θράκης και τής Κωνσταντινουπόλεως, τότε και έκτοτε επί έναν αιώνα (1822-1919), και αφετέρου προσδιόρισε και επέβαλε έκτοτε, στην παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή, τήν αρχή και ηθικό δικαίωμα παρεμβατικότητος τών Μεγάλων Δυνάμεων κατ' επίκληση ανθρωπιστικών και μόνον λόγων.

(6) Αμύντωρ τών δυτικών συνόρων τής εμπολέμου Ελλάδος στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας, δεδομένου ότι δια περίτεχνων διπλωματικών χειρισμών του στο Συνέδριο τής Ιεράς Συμμαχίας στο Leibach (1821), όπως επίσης και κατά τήν προσυνεδριακή προετοιμασία τού Συνεδρίου της στη Verona (1822), και ειδικά διά τού Ρωσικού τελεσιγράφου (1821),6 απέτρεψε και εξουδετέρωσε οριστικά τήν απειλή στρατιωτικής επέμβασης (δήθεν ανθρωπιστικής) τών Μεγάλων Δυνάμεων προς βιαία κατάπνιξη τής εξέγερσης τών χριστιανών ραγιάδων και αποκατάσταση τής δήθεν «θεόθεν ἐξουσίας» τού Σουλτάνου στον ελλαδικό χώρο τό 1821-1822.

(7) Άτυπος ηγέτης τού εθνοσωτηρίου για τούς Έλληνες (και εθνογονικού για άλλους λαούς) Φιλελληνισμού τό 1822-1827, ενός παγκοσμίου κινήματος, από τήν Αμερική μέχρι τήν Ινδία, που μεταξύ άλλων σφυρηλάτησε τήν ρηξικέλευθη «αρχή τών εθνοτήτων» στις συνειδήσεις τών λαών τής Ευρώπης και τού Κόσμου, και ανέδειξε τήν Ελλάδα ως πρότυπο (paradigm) για τήν απελευθέρωση όλων τών λαών και εθνών που στενάζουν κάτω από αυτοκρατορικό ή αποικιοκρατικό ζυγό.7

(8) Απελευθερωτής τής Ελλάδος, αφού κατόρθωσε, ως εθναρχών πολέμαρχος, να απελευθερώσει όχι μόνον τήν Πελοπόννησο διά διπλωματικών χειρισμών και στρατιωτικών μέσων, αλλά και τήν Στερεά Ελλάδα διά ιδίων στρατιωτικών και ναυτικών δυνάμεων τού Ελληνικού έθνους τό 1828-1830,8 ματαιώνοντας τά γεωστρατηγικά σχέδια τής Αγγλίας προς δραστικό περιορισμό τής Ελληνικής Επικρατείας μόνον στην Πελοπόννησο και τίς Κυκλάδες. Ο Καποδίστριας ολοκλήρωσε τό απελευθερωτικό του έργο στις 14 Σεπτεμβρίου 1831, οπότε οι Μεγάλες Δυνάμεις εξαναγκάσθηκαν—από τούς διπλωματικούς χειρισμούς και τίς στρατιωτικές ενέργειες τού Καποδίστρια—να συναινέσουν επί τέλους στο Λονδίνο για τήν προς βορράν επέκταση τής Ελληνικής Επικρατείας στην οριογραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού, μόλις δύο εβδομάδες πριν τήν στυγερή δολοφονία του από εντοπίους ξενοκίνητους ΠΡΟΔΟΤΕΣ (27 Σεπτεμβρίου 1831).


Ο ανδριάντας του Καποδίστρια στην Αγ. Πετρούπολη (Ρωσία)


(9) Θεμελιωτής-αρχιτέκτων τού Ελληνικού Κράτους τό 1828-1831, εν δυνάμει αναδεικνυομένου προτύπου για τήν εποχή του κράτους προνοίας, παιδείας,9 ισονομίας και ισοπολιτείας, και μάλιστα εν μέσω πολέμου, οικονομικής απορίας, διεθνών διπλωματικών διαβουλεύσεων, και ξενοκίνητων (προδοτικών) ή και εγκληματικών (φονοκτονικών) μηχανορραφιών από εντοπίους μνηστήρες τής εξουσίας τού νεοφυούς ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους.

(10) «Άγιος τής πολιτικής»,10 με υποδειγματική εντιμότητα σε απόλυτο βαθμό—ο Καποδίστριας πρωτοεισήγαγε και πρωτοεφήρμοσε τίς αρχές τής πλήρους διαφάνειας και καταλογισμού στη διαχείριση τών δημοσίων οικονομικών τής Ελλάδος—και με αυτοθυσιαστική διάθεση εμπράκτου προσφοράς στο έθνος: Όχι μόνον δεν απεδέχθη να μισθοδοτείται από τό Δημόσιο Ταμείο τής εμπολέμου Ελλάδος, αλλά και διέθεσε υπέρ τού χειμαζομένου Ελληνικού λαού τό σύνολο τής περιουσίας του. Επί πλέον, μία από τίς αρετές τού Καποδίστρια ήταν η βαθιά αίσθηση χριστιανικής επιεικίας έναντι τών πολιτικών του αντιπάλων, ακόμη και όταν αυτοί (Μαυροκορδάτος, Κουντουριώται, Μαυρομιχαλαίοι, κ.τ.λ.) διέπρατταν πράξεις ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ κατά τής εμπολέμου Ελλάδος: Ουδέποτε ο Καποδίστριας παρέπεμψε σε δίκη τούς εν λόγω ξενοκίνητους ΠΡΟΔΟΤΕΣ προς παραδειγματική τιμωρία (εκτέλεση). Ούτε καν όταν ανατίναξαν τόν Πολεμικό Στόλο τής Ελλάδος11 στον Πόρο τό 1831...

(11) Γεωστρατηγική ιδιοφυία, αφού με περίτεχνους διπλωματικούς χειρισμούς τό 1827-1828, συνετέλεσε τότε στη ραγδαία και μαζική κλιμάκωση τού Αγώνα τής Παλιγγενεσίας σε μείζονα τριηπειρωτική περιφερειακή σύρραξη, με εμπλοκή στρατευμάτων και στόλων τών Μεγάλων Δυνάμεων στο πλευρό τών προμαχούντων Ἑλλήνων, προς «αντιρρόπηση» τής συνδυασμένης εκστρατείας Αφρικανικών, Ασιατικών και Οθωμανοευρωπαϊκων στρατευμάτων κατά τής Ελλάδος, χωρίς επ' ουδενί να διασαλευθή ή απειληθή η διευρωπαϊκή μεταναπολεόντειος ειρήνη.

(12) Κορυφαίος διπλωμάτης στον Κόσμο, αφού εξηνάγκασε τίς ευρωπαϊκές Μεγάλες Δυνάμεις να αναγνωρίσουν τήν απελευθερωθείσα Ελλάδα ως ανεξάρτητη χώρα τό 1830, και όχι ως αυτόνομη Οθωμανική ηγεμονία (suzerainty), φόρου υποτελή στον Σουλτάνο, όπως εμηχανεύοντο, ήδη από τό 1822, μέχρι και τό 1829. Προς αυτόν τόν σκοπό μάλιστα, τήν ανεξαρτησία τής Ελλάδος, κατόρθωσε να μεταστρέψει τελικά (από τό 1829) ακόμη και τόν δαιμόνιο διπλωματικό και ιδεολογικό του αντίπαλο, τόν Καγκελάριο Μέττερνιχ τής Αυστριακής Αυτοκρατορίας, ο οποίος συνόψισε επιγραμματικά τήν παγκόσμια βαρύτητα τής προσωπικότητος τού Καποδίστρια ως εξής: “Δύο παρατάξεις αντιπαρατίθενται η μία κατά τής άλλης σε όλο τόν Κόσμο: οι Καποδίστριες και οι Μέττερνιχ.” 12

Καποδιστριακή Δημοκρατία

Πέρα όλων εκείνων τών εξωπραγματικών επιτευγμάτων, ο Καποδίστριας ήταν ένας λαοπρόβλητος ηγέτης και πραγματικός δημοκράτης, επαγγελόμενος και αγωνιζόμενος για μια πραγματική (και όχι προσχηματική) δημοκρατία, για ένα φιλολαϊκό (και όχι ολιγαρχικό) Σύνταγμα τών Ελλήνων. Ενδεικτικά:

(α) Γ΄ Εθνοσυνέλευση. Ο Καποδίστριας ανέλαβε τά ηνία τής εμπολέμου και εν πολλοίς κατεχομένης Ελλάδος, ως «Κυβερνήτης», παμψηφεί από τήν Γ΄ Εθνοσυνέλευση τών Ελλήνων στην Τροιζήνα, σύμφωνα με ρητές διατάξεις τού Συντάγματος τής Τροιζήνος τό 1827 (άρθρα 102-125), και ειδικά διά τού ΣΤ΄ ψηφίσματός της.

(β) Κοινοβουλευτική αναστολή τού Συντάγματος. Ο Καποδίστριας ανέστειλε μεν προσωρινώς τήν ισχύ τού Συντάγματος τής Τροιζήνος λόγω χαοτικής7 εμπολέμου καταστάσεως (ήτοι «καταστάσεως πολιορκίας» όπως εξ άλλου προβλέπει και τό άρθρο 48 τού σημερινού Συντάγματος τής Ελλάδος), όχι όμως αυταρχικώς ή δικτατορικώς δι' ιδίων αυτού πράξεων—όχι δηλαδή με αντισυνταγματικές «πράξεις νομοθετικού περιεχομένου», όπως επισυμβαίνει στην «μνημονιακή» Ελλάδα από τό 2010—αλλά διά τής από 18-1-1828 αποφάσεως τής Βουλής τών Ελλήνων, όπως και δια τής προηγηθείσης από 12-1-1828 συναφούς αποφάσεως τής Αντικυβερνητικής Επιτροπής, ήτοι με πλήρη συναίνεση τών εκπροσώπων τού εμπολέμου έθνους.13

(γ) Δ΄ Εθνοσυνέλευση. Ο Καποδίστριας διεξήγαγε εκλογές προς ανάδειξη τών (236) πληρεξουσίων αντιπροσώπων τού έθνους στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση τών Ελλήνων στο Άργος (11 Ιουλίου - 6 Αυγούστου 1829). Οι πληρεξούσιοι εξελέγησαν με ΑΜΕΣΗ ψηφοφορία, για πρώτη φορά στην Ιστορία τής Νεωτέρας Ελλάδος, και κατά τήν συντριπτική τους πλειοψηφία διέκειντο ευμενώς ή και ενθουσιωδώς υπέρ τής εθνοαπελευθερωτικής διακυβέρνησης τής χώρας από τόν Καποδίστρια.



Ο τ. ΑΓΕΝ Αντιναύαρχος Κοσμάς Κοσμίδης αποδίδει τιμές ενώπιον του αγάλματος του Καποδίστρια στο Koper (Σλοβενία).

(δ) Βασιλευομένη Δημοκρατία. Όπως προκύπτει από τήν εκτενή αλληλογραφία του, ο Καποδίστριας κατήγαγε μεγάλο αγώνα ώστε ο μελλοντικός βασιλεύς τών Ελλήνων—όπως προσδιόριζε και επέτασσε τό περί ανεξαρτησίας τής Ελλάδος Πρωτόκολλο που συνυπέγραψαν οι Μεγάλες Δυνάμεις στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1830—να πληροί μεταξύ άλλων δύο βασικές προϋποθέσεις: (α) να υποβληθή η εκλογή τού βασιλέως εις τήν ψήφον τού έθνους, και (β) ο βασιλεύς να άρχει βάσει τού Νόμου (όχι «ελέω Θεού»), ήτοι σε πλαίσιο ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ νομιμότητος, με καταστατικό χάρτη (Σύνταγμα) τής Πολιτείας συντεταγμένο από τήν Εθνοσυνέλευση τών Ελλήνων.

(ε) Αρχαιοελληνικά δημοκρατικά πρότυπα. Ο Καποδίστριας αγωνίσθηκε να εγκαθιδρύσει στην Ελλάδα ένα πρωτοποριακό πολιτικό σύστημα πραγματικής (και όχι προσχηματικής) δημοκρατίας, σύμφωνα με αρχαιοελληνικά πρότυπα, ήτοι με παλλαϊκή συμμετοχή και άμεση ψηφοφορία σε κάθε εκλογική διαδικασία (ανεξάρτητα από τήν περιουσιακή κατάσταση εκάστου εκλογέως), υπό τήν διοργανωτική ευθύνη και επιτήρηση τοπικών δημογεροντιών, εκλεγομένων δημοκρατικά από τούς πολίτες σε κάθε κοινότητα, περιθωριοποιώντας ούτως πολιτικά τούς πάσης φύσεως πλιατσικολόγους μνηστήρες τής εξουσίας (κοτσαμπάσηδες, φαναριώτες πολιτικάντιδες, κ.ο.κ.)—που κατ' επανάληψη δεν ορρωδούσαν προ ουδενός, συχνάκις διαπράττοντες ακόμη και ξενοκίνητα εγκλήματα ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ, προκειμένου να επιπέσουν ως ύαινες επί τού Δημοσίου Ταμείου και τών εθνικών γαιών τής καθημαγμένης εμπολέμου Ελλάδος.

(στ) Οικονομική Δημοκρατία. Ως φιλολαϊκός ηγέτης, ο Καποδίστριας θεωρούσε ότι η πολιτική δημοκρατία θα ήταν προσχηματική εάν δεν είχε ως στέρεο υπόβαθρο και λειτουργικό πλαίσιο τήν οικονομική δικαιοσύνη. Προς τούτο, ο Καποδίστριας μεθόδευε έναν ριζικό και ευρύτατο αναδασμό τής γης τό 1832, με τεράστια χρηματοδότηση (600.000 Αγγλικών λιρών), υπέρ τών ακλήρων και πτωχών πολιτών (χωρικών). Δυστυχώς, η δολοφονία του από εντοπίους ξενοκίνητους ΠΡΟΔΟΤΕΣ τό 1831 ματαίωσε, για οκτώ και πλέον δεκαετίες, εκείνο τό Καποδιστριακό σχέδιο (πρωτοποριακό για τήν εποχή του), με καταστροφικές συνέπειες όσον αφορά αφενός στην ευημερία γενεών Ελλήνων μετέπειτα, και αφετέρου στη οικονομική εξάρτηση και πολιτική ξενοκρατία τής Ελλάδος έκτοτε.

Ακαταμάχητα όπλα τού Καποδίστρια

Αυτά τά απίστευτα επιτεύγματα,14 ο Καποδίστριας τά κατόρθωσε όχι δια τής υλικής του δυνάμεως, όχι δηλαδή με (ανύπαρκτα) μυθώδη πλούτη, ούτε με στρατεύματα που τού κληροδότησε ο πατέρας του, όπως π.χ. τίς Μακεδονικές Φάλαγγες που ο Φίλιππος κατέλιπε στον Μέγα Αλέξανδρο. Τα κατόρθωσε μόνο διά τού λόγου, τής πειθούς, τού οραματισμού, και τού ιδεαλισμού του, σε συνάρτηση με τήν ακεραιότητα και εντιμότητά του.15 Αυτά και μόνον αυτά ήσαν τά ακαταμάχητα όπλα του κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έναντι τών Μεγάλων Δυνάμεων. Επομένως, σύμφωνα με τόν Ξενοφώντα,16 ο Καποδίστριας ήταν Μέγας.17

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΠΗΓΕΣ

1 Στην ιστορία τής Νεωτέρας Ελλάδος, ο Καποδίστριας ήταν ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΕΘΝΑΡΧΗΣ—πραγματικός (και όχι προσχηματικός κατά πολιτικο-προπαγανδιστικό ευφημισμό)—διότι (1) απέλαυε τής παλλαϊκής αποδοχής και εθνοενωτικής συσπείρωσης τής συντριπτικής πλειονότητος, σχεδόν ολότητος, τού Ελληνικού λαού υπό τήν εθνοαπελευθερωτική του ηγεσία (πλην μιας ξενοκίνητης, προδοτικής και δολοφονικής «δράκας ανθρωπαρίων μεταλλοθέων»), (2) κατόρθωσε να επεκτείνει δραστικά, και μάλλιστα να εξαπλασιάσει τήν ελεύθερη ελληνική επικράτεια που παρέλαβε ως Κυβερνήτης τό 1828, απελευθερώνοντας τήν δυτική Πελοπόννησο, τήν Στερεά Ελλάδα και τίς Κυκλάδες δια διπλωματικών χειρισμών και στρατιωτικών επιχειρήσεων, χωρίς όμως τό εθνοαπελευθερωτικό του έργο να συντελεσθεί αναλώμασι τής Οικουμενικής διάστασης τού Ελληνισμού: Όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις συναπεδέχθησαν τήν προς βορράν επέκταση τής Ελληνικής Επικρατείας στην οριογραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού, στις 14 Σεπτεμβρίου 1831, μόλις δύο εβδομάδες πριν τήν δολοφονία του, ο Οικουμενικός Ελληνισμός συνέχιζε να διαλάμπει, όπως πάντα, στην Κωνσταντινούπολη, τήν Σμύρνη, τήν Καππαδοκία, τόν Πόντο, τήν Οδησσό, τήν Μαριούπολη, τήν Αντιόχεια, τήν Αλεξάνδρεια...

Σε αντίθεση δε με τούς Έλληνες από τήν εποχή τού καταστροφικού Εθνικού Διχασμού μέχρι σήμερα, τό εθνοαπελευθερωτικό πρότυπο τού Καποδίστρια, τό εφήρμοσαν με μεγάλη επιτυχία μετά από ένα και πλέον αιώνα οι Εβραίοι, όταν συνεκρότησαν τό πανίσχυρο και πραγματικά ανεξάρτητο έθνος-κράτος τού Ισραήλ, χωρίς όμως να απωλέσουν ή απομειώσουν τήν οικουμενική διάσταση τού εβραϊκού έθνους.

2 Περί τής θεμελιώδους συμβολής τού Καποδίστρια στο διαχρονικό πολιτειακό/γεωπολιτικό φαινόμενο τής Ελβετίας, ιδέ άρθρο τού πρέσβεως τής Ελβετίας στην Ελλάδα Lorenzo Amberg (2011) εδώ:

https://www.kapodistrias.info/arthra/i-elvetia-xoris-ton-kapodistria-den-tha-itan-afto-pou-einai

3 John Hussey, Waterloo: The Campaign of 1815 (Greenhill Books: S. Yorkshire) vol I., pp. 201-203 εδώ:

https://books.google.gr/books?id=hM0nDwAAQBAJ&pg=PA203&lpg=PA203&dq=dismember+france+1815&s

4 «[…] of all those with an interest in our [Switzerland's] success, nobody acquitted himself with more consequence, goodwill and intelligence, and to greater effect, than Count Capo d’Istria. I met him 92 times and always found him true to himself, a most excellent guide, a most excellent adviser, and tirelessly patient, though what was happening in Switzerland frequently gave him just cause to give up in disgust. And the far more consequential negotiations over Poland and Saxony, which had been largely entrusted to him, could have given him an excuse to be indifferent to the interests of little Geneva.»

[Lucien Cramer, Correspondance diplomatique de Pictet de Rochemont et de François d’Ivernois (Paris, Vienne, Turine 1814-1816, 2 vol. Genève-Paris 1914) vol. I, ch. XXIII, εδώ:

https://www.eda.admin.ch/countries/greece/en/home/switzerland-and/ioannis-kapodistrias.html].

5 Harold Nicholson, The Congress of Vienna: A Study in Allied Unity, 1812-1822 (Grove Press: New York, 1946) pp. 131, 229, 238, 262, εδώ:

https://books.google.gr/books?id=ZTC3IWC_py8C&pg=PP3&dq=The+vienna+congress,+Capo+d%27+Istria,+holy+alliance&



Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελβετίας και της Ρωσίας, Michelline Calmy-Ray (αριστερά) και Sergei Lavrov (δεξιά) αντιστοίχως, αμέσως μετά την από κοινού αποκάλυψή τους της μπρούτζινης προτομής του Καποδίστρια επί μαρμαρίνου βάσεως (μέσον) —φιλοτεχνηθείσα από τον Ρώσο γλύπτη Vladimir Surovtsev—στη Λωζάννη (Ελβετία).

6 John D. Pappas, «Το Φιλελληνικό Τελεσίγραφο Πολέμου τής Ρωσίας κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τό 1821: τό γεωπολιτικό κοσμοϊστορικό επίτευγμα τού Καποδίστρια» (Θέματα Ελληνικής Ιστορίας, Mάιος 2016):

—ΣΥΝΤΕΤΜΗΜΕΝΗ έκδοση (184 σελίδες), εδώ.

—ΠΛΗΡΗΣ έκδοση (328 σελίδες), εδώ.

—BOOK PREVIEW (12 σελίδες), εδώ.

7 «Ο τιτάνιος εθνοαπελευθερωτικός αγώνας τών Ελλήνων απετέλεσε πρότυπο (paradigm) για τήν απελευθέρωση δεκάδων εθνών σε παγκόσμιο επίπεδο στη Μεταναπολεόντειο εποχή, διότι οι εμπόλεμοι Έλληνες ξαναέγραψαν τότε τό διεθνές δίκαιο με τήν ρηξικέλευθη αρχή τών εθνοτήτων (1830), σύμφωνα με τήν οποία κάθε έθνος, ανεξαρτήτως πληθυσμιακού μεγέθους, έχει αναφαίρετο δικαίωμα να συγκροτήσει ανεξάρτητο κράτος στο έδαφος όπου διαβιοί. Κατά συνέπεια οι Έλληνες συνέβαλαν, όσον ουδείς άλλος πληθυσμιακά μικρός λαός, στη διαμόρφωση τού πολιτικού χάρτη τής Ευρώπης και στην ιδεαλιστική αποσταθεροποίηση και γεωστρατηγική κατάρρευση όλων τών αποικιακών αυτοκρατοριών: Ενδεικτικά, αφού η μικρή Ελλάδα απελευθερώθηκε στον 19ο αιώνα, ήταν αδιανόητο πλέον να μην απελευθερωθεί η μεγάλη Ινδία στον 20ό αιώνα.»

[John D. Pappas και Χρήστος Α. Ασημακόπουλος, «Χαοτική Δυναμική τού 1821: Ο Πόλεμος τής Ελληνικής Ανεξαρτησίας από μια δυναμική αναλυτική προοπτική» (Θέματα Ελληνικής Ιστορίας, Μάρτιος, 2014), σ. 7, εδώ: https://www.academia.edu/37670714/Χαοτική_Δυναμική_τού_1821]

8 Ως κύρια ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ πηγή για τήν κατανόηση τού ηρακλείου εθνοαπελευθερωτικού έργου τού Καποδίστρια, ως πολεμαρχούντος Εθνάρχου τών Ελλήνων τό 1827-1831, συνιστάται τό τετράτομο μνημειώδες έργο με τίτλο «ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ Ι. Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ» (εκ 1.670 σελίδων συνολικά), εκδοθέν αρχικά στη Γαλλική από τόν Ε. Α. Βρετάν, εκ τών γραμματέων τού Κυβερνήτου, και μετέπειτα στην Ελληνική από τόν Πέτρο Δ. Στεφανίτση, Λευκάδιο ιατρό (Αθήνα: 1841). Αυτό τό έργο έχει πρόσφατα ψηφιοποιηθεί σε τέσσερα αρχεία (pdf), αντίστοιχα ανά τόμο, από τό Ίδρυμα της Βουλής τών Ελλήνων για τόν Κοινοβουλευτισμό και τήν Δημοκρατία, τά οποία είναι προσβάσιμα και δωρεάν αποκτήσιμα (downloadable) στις παρακάτω διαδικτυακές διευθύνσεις:

Τόμος Α΄:

http://foundation.parliament.gr/VoulhFoundation/VoulhFoundationPortal/images/site_content/voulhFoundation/file/Books/Tomos_1_webready.pdf

Τόμος Β΄:

http://foundation.parliament.gr/VoulhFoundation/VoulhFoundationPortal/images/site_content/voulhFoundation/file/Books/Tomos_2_webready.pdf

Τόμος Γ΄:

http://foundation.parliament.gr/VoulhFoundation/VoulhFoundationPortal/images/site_content/voulhFoundation/file/Books/Tomos_3_webready.pdf

Τόμος Δ΄:

http://foundation.parliament.gr/VoulhFoundation/VoulhFoundationPortal/images/site_content/voulhFoundation/file/Books/Tomos_4_webready.pdf

9 John D. Pappas, «Περί Παιδείας Παρακαταθήκη Ιωάννου Καποδίστρια: Κείμενα Ι. Καποδίστρια 1806-1831 περί Ιδιογενούς Παιδαγωγίας τών Ελλήνων» (Θέματα Ελληνικής Ιστορίας, Μάρτιος, 2014):

—ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟ εδώ: http://www.istorikathemata.com/2018/05/TheKapodistrianLecacyonEducation.html

—ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟ εδώ: https://www.academia.edu/36536290/The_Kapodistrian_Legacy_on_Education

10 Ιωάννης Σ. Κορνηλάκης, Ιωάννης Καποδίστριας, ο Άγιος τής Πολιτικής (ΕΛΑΙΑ: Αθήνα 2011), εδώ:

https://www.politeianet.gr/books/9789609966108-kornilakis-s-ioannis-elaia-ioannis-kapodistrias-o-agios-tis-politikis-periechei-cd-172416

11 Η τρομακτική (αυτο)καταστροφή τού Πολεμικού Στόλου τής Ελλάδος στον Πόρο το 1831, κατέδειξε τήν ουσία τής Καποδιστριακής ρύσεως ότι “ὁ φιλήκοος τῶν ξένων εἶναι προδότης”. Τότε, στις 1 Αυγούστου 1831, ο φαναριώτης Μαυροκορδάτος από κοινού με τούς πλοιοκτήτες Κουντουριώτες, χρησιμοποίησαν τόν Ανδρέα Μιαούλη, ως θλιβερό υποχείριό τους, για να επιτελέσουν σε μία ημέρα αυτό που δεν είχε κατορθώσει επί μία δεκαετία ο «πολυάρμενος» τριηπειρωτικός στόλος τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας—εξοπλισμένος με φρεγάτες, δίκροτα και τρίκροτα—ήτοι τήν καταστροφή τού Ελληνικού Στόλου: Κατ΄ εκείνη την αποφράδα ημέρα, οι εν λόγω ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΕΣ ως προς τις μεθόδους και ΠΡΟΔΟΤΕΣ ως προς τήν “φιληκοΐα” τους σε υποχθόνια ανθελληνικά κελεύσματα ξένων (Άγγλων και Γάλλων), πυρπόλησαν και κατέστρεψαν τήν εις Η.Π.Α. ναυπηγηθείσα φρεγάτα «Ελλάς», ναυαρχίδα τού Ελληνικού Στόλου, και τίς κορβέττες «Ύδρα» και «Σπέτσες». Επομένως, δι' εκείνου τού ξενοκίνητου πραξικοπήματος, οι Μαυροκορδάτος και Κουντουριώτες, ως ηθικοί αυτουργοί πράξεων ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ κατά τού έθνους, ήτοι εξ αντικειμένου ΠΡΟΔΟΤΕΣ (ἔργῳ και νόμῳ), κατέστησαν εξ ίσου ΠΡΟΔΟΤΗ, και μάλιστα σε εγκληματικό ρόλο φυσικού αυτουργού, τόν πρωτοστατήσαντα θαλασσομάχο τού Αγώνα τής Παλιγγενεσίας, τόν μέχρι τότε θρυλικό Ναύαρχο Μιαούλη αλλά δυστυχώς έκτοτε “αἰώνια καταδικασμένο” στη συλλογική μνήμη τών Ελλήνων, όπως έγραψε τότε ο Καποδίστριας, πλήρης θλίψεως για τήν προδοτική εκτροπή και τήν αντεθνική κατάντια ενός ήρωα τού 1821, ήτοι για εκείνη τήν Ὕβριν τό 1831, τήν οποία μόνο ένας από τούς Μεγάλους Τραγικούς τής κλασικής Ελλάδος θα μπορούσε ίσως να αποτυπώσει...

12 “Τwo factions are opposing each other all over the world: the Capo d' Istrias and the Metternichs.”

[Kissinger, Henry A., 1957. A World Restored; Metternich, Castlereagh and the problems of peace 1812-1822 (Houghton Mifflin: Boston, MA), σ. 292, εδώ: https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015012330695;view=1up;seq=312]

13 Τά σχετικά ψηφίσματα τής Αντικυβερνητικής Επιτροπής και τής Βουλής τήν Ελλήνων περί αναστολής τού Συντάγματος τής Τροιζήνος από τόν Ιανουάριο τού 1828, παρατίθενται σε άρθρο τού Νικολάου Καρζή, με τίτλο «Απάντηση στην Επιτροπή 2021 και στον κ. Χατζή» ((ΑΡΔΗΝ, 7-5-2020), εδώ: https://ardin-rixi.gr/archives/219897

14 Όλα εκείνα, τά μεγάλα, που οι Έλληνες τά κατόρθωσαν επί εθναρχίας Καποδίστρια εντός τετραετίας (1827-1831), μπορούν ίσως στοιχειωδώς να αξιολογηθούν κατ' αντιπαραβολή προς τόν επί έναν σχεδόν αιώνα αλυσιτελή εθνοαπελευθερωτικό αγώνα τών Κούρδων, από τό 1925 μέχρι σήμερα, δεδομένου μάλιστα ότι ο διαχρονικός εχθρός και τών δύο λαών είναι κοινός: Η Τουρκία. Σε σημαντικό βαθμό οι Κούρδοι, άνδρες και γυναίκες, δεν υπολείπονται τών Ελλήνων σε ηρωϊσμό και πάθος για τήν ελευθερία και τήν εθνική τους ολοκλήρωση. Η ειδοποιός διαφορά όμως τού Εθνοαπελευθερωτικού Αγώνα τών Κούρδων από τόν Αγώνα τής Παλιγγενεσίας τών Ελλήνων, είναι μεταξύ άλλων ότι οι Κούρδοι δεν έχουν κατορθώσει εισέτι να αναδείξουν έναν δικό τους «Καποδίστρια», ήτοι έναν διορατικό και ευφυή εθνάρχη-πολέμαρχο που θα τούς καθοδηγήσει ανάμεσα από τίς συμπληγάδες τών διεθνών συμφερόντων και τών γεωστρατηγικών σκοπιμοτήτων τών Μεγάλων Δυνάμεων.

15 Στην παγκόσμια ιστορία, ο Καποδίστριας έχει ένα κοινό χαρακτηριστικό με τόν Mahatma Ghandi, αφού και οι δύο εκείνοι ηγέτες κατόρθωσαν να κατισχύσουν επί αυτοκρατοριών, κυριολεκτικά να τίς “κάνουν να γονατίσουν” (“bring them to their knees”), με ακαταμάχητα όπλα τήν ακεραιότητά τους ως ανθρώπων και τόν λόγο, τήν πειθώ, τό όραμα, και τόν ιδεαλισμό τους ως εθναρχούντων ηγετών.

16 «τούτους δὴ δικαίως ἄν τις καλοίη μεγαλογνώμονας, ᾧ ἂν ταῦτα γιγνώσκοντες πολλοὶ ἕπωνται, καὶ μεγάλῃ χειρὶ εἰκότως οὗτος λέγοιτο πορεύεσθαι οὗ ἂν τῇ γνώμῃ πολλαὶ χεῖρες ὑπηρετεῖν ἐθέλωσι, καὶ μέγας τῷ ὄντι οὗτος ἁνὴρ ὃς ἂν μεγάλα δύνηται γνώμῃ διαπράξασθαι μᾶλλον ἢ ῥώμῃ.» [Χενοφών, Οικονομικά 21.8, εδώ]

17 Στην παγκόσμια ιστοριογραφία, μόνον ένας ηγέτης επωνομάσθηκε και καθιερώθηκε ως Μέγας, σε όλα τά μήκη και πλάτη τής γής: ο Μέγας Αλέξανδρος. Σε πολλές όμως εθνικές ιστοριογραφίες, αρκετοί άλλοι ηγέτες ή πολέμαρχοι φέρουν αυτήν τήν εξέχουσα επωνυμία, όπως οι Αλφρέδος ο Μέγας (Αγγλία), Μέγας Ναπολέων (Γαλλία), Φρειδερίκος ο Μέγας (Γερμανία), Μέγας Πέτρος και Μεγάλη Αικατερίνη (Ρωσσία), Μέγας Κωνσταντίνος και Μέγας Θεοδόσιος (Βυζάντιο), κ.τ.λ., χωρίς όμως αυτός ο χαρακτηρισμός να είναι ευρύτερα αποδεκτός έξω από τά ειδικά όρια τής εκάστοτε συναφούς (εθνικής) ιστοριογραφίας. Σε κάθε περίπτωση όμως, στο πλαίσιο τουλάχιστον τής μεταβυζαντινής (εθνικής) ιστοριογραφίας τής Ελλάδος, ο Καποδίστριας είναι ο μοναδικός ηγέτης-εθνάρχης που έργω και λόγω συνεκέντρωνε όλα εκείνα τά χαρακτηριστικά—απελευθέρωση χώρας (1827-1830), επέκταση τής επικρατείας της (1831), συγκρότηση κράτους (1828-1831), προάσπιστη Οικουμενικού Ελληνισμού (1821-1919), πάνδημος αποδοχή και πανεθνική συσπείρωση (1821-1831), διαχρονική εκπαιδευτική, πολιτισμική, οικονομική και πολιτειακή παρακαταθήκη (1801-σήμερα), όπως επίσης και αυτοθυσιαστική αυταπάρνηση και μαρτυρικό τέλος (1831) στον βωμό τής ελευθερίας τών Ελλήνων και τής μεγαλοσύνης τού έθνους—που διέπουν έναν Μεγάλο Έλληνα.

Το παρόν άρθρο είναι σε αρχείο pdf εδώ.

Σημείωση Φιλίστωρος: Είναι ήδη γνωστό ότι όλες οι απόψεις των συγγραφέων δεν συμπίπτουν αναγκαστικά με τις απόψεις της ομάδας σύνταξης. Μιας και ο ισχυρισμός είναι βαρύτατος, οφείλουμε να αποσαφηνίσουμε ρητά ότι η τοποθέτηση του συγγραφέα στην υποσημείωση 11 ότι οι Κουντουριώτες και ο Μαυροκορδάτος ήταν προδότες δεν συμφωνεί με τις απόψεις της ομάδας σύνταξης. Μετά από σκέψη, επιτρέπουμε τη δημοσίευσή της μάλλον ακραίας αυτής άποψης, στο πλαίσιο της πάγιας τακτικής μας να μην λογοκρίνουμε τους συγγραφείς που δημοσιεύουν στο ιστολόγιο.


https://www.istorikathemata.com/2020/05/blog-post_12.html