Ο Σι Τζινπίνγκ μόλις πρόσφερε στον Παγκόσμιο Νότο μια έντονη εναλλακτική λύση σε δεκαετίες δυτικών επιταγών, πολέμου και οικονομικής πίεσης. Ο «ειρηνικός εκσυγχρονισμός» θα δημιουργήσει κυριαρχία, οικονομία και ανεξαρτησία για τα μαχόμενα κράτη του κόσμου
Η έκθεση εργασίας του Προέδρου Xi Jinping κατά την έναρξη του 20ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (CPC) την περασμένη Κυριακή στο Πεκίνο περιείχε όχι μόνο ένα σχέδιο για την ανάπτυξη του πολιτισμού-κράτους, αλλά και για ολόκληρο τον Παγκόσμιο Νότο.
Η ομιλία του Xi, διάρκειας 1 ώρας και 45 λεπτών, έδωσε στην πραγματικότητα μια συντομότερη έκδοση της πλήρους έκθεσης εργασίας – βλ. συνημμένο PDF – η οποία περιλαμβάνει περισσότερες λεπτομέρειες σε μια σειρά κοινωνικοπολιτικών θεμάτων.
Αυτό ήταν το αποκορύφωμα μιας πολύπλοκης συλλογικής προσπάθειας που συνεχίστηκε για μήνες. Όταν έλαβε το τελικό κείμενο, ο Xi το σχολίασε, το αναθεώρησε και το επεξεργάστηκε.
Με λίγα λόγια, το γενικό σχέδιο του CPC είναι διπλό: οριστικοποίηση του «σοσιαλιστικού εκσυγχρονισμού» από το 2020 έως το 2035. και να οικοδομήσουμε την Κίνα – μέσω ειρηνικού εκσυγχρονισμού – ως μια σύγχρονη σοσιαλιστική χώρα που είναι «ευημερούσα, ισχυρή, δημοκρατική, πολιτιστικά προηγμένη και αρμονική» μέχρι το 2049, σηματοδοτώντας την εκατονταετηρίδα από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ).
Η κεντρική ιδέα στην έκθεση εργασίας είναι ο ειρηνικός εκσυγχρονισμός – και πώς να τον επιτύχετε. Όπως συνόψισε ο Xi, «Περιέχει στοιχεία που είναι κοινά στις διαδικασίες εκσυγχρονισμού όλων των χωρών, αλλά χαρακτηρίζεται περισσότερο από χαρακτηριστικά που είναι μοναδικά στο κινεζικό πλαίσιο».
Πολύ σε αρμονία με την κινεζική κουλτούρα του Κομφουκιανού, ο «ειρηνικός εκσυγχρονισμός» περικλείει ένα πλήρες θεωρητικό σύστημα. Φυσικά, υπάρχουν πολλαπλοί γεωοικονομικοί δρόμοι που οδηγούν στον εκσυγχρονισμό – σύμφωνα με τις εθνικές συνθήκες κάθε συγκεκριμένης χώρας. Αλλά για τον Παγκόσμιο Νότο συνολικά, αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι ότι το κινεζικό παράδειγμα έρχεται σε πλήρη ρήξη με το δυτικό μονοπώλιο TINA («δεν υπάρχει εναλλακτική») στην πρακτική και τη θεωρία του εκσυγχρονισμού.
Για να μην αναφέρουμε ότι σπάει με το ιδεολογικό ζουρλομανδύα που επιβλήθηκε στον Παγκόσμιο Νότο από το αυτοπροσδιοριζόμενο «χρυσό δισεκατομμύριο» (εκ των οποίων τα πραγματικά «χρυσά» μόλις φτάνουν τα 10 εκατομμύρια). Αυτό που λέει η κινεζική ηγεσία είναι ότι το ιρανικό μοντέλο, το μοντέλο της Ουγκάντα ή το μοντέλο της Βολιβίας είναι εξίσου έγκυρα με το κινεζικό πείραμα: αυτό που έχει σημασία είναι να ακολουθήσει μια ανεξάρτητη πορεία προς την ανάπτυξη.
Πώς να αναπτύξετε την τεχνολογική ανεξαρτησία
Το πρόσφατο ιστορικό αρχείο δείχνει πώς κάθε έθνος που προσπαθεί να αναπτυχθεί εκτός της Συναίνεσης της Ουάσιγκτον τρομοκρατείται σε μυριάδες επίπεδα υβριδικού πολέμου. Αυτό το έθνος γίνεται στόχος έγχρωμων επαναστάσεων, αλλαγής καθεστώτος, παράνομων κυρώσεων, οικονομικού αποκλεισμού, δολιοφθοράς του ΝΑΤΟ ή άμεσου βομβαρδισμού και/εισβολής.
Αυτό που προτείνει η Κίνα αντηχεί σε ολόκληρο τον Παγκόσμιο Νότο, επειδή το Πεκίνο είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος τουλάχιστον 140 εθνών, που μπορεί εύκολα να κατανοήσει έννοιες όπως η οικονομική ανάπτυξη υψηλής ποιότητας και η αυτοδυναμία στην επιστήμη και την τεχνολογία.
Η έκθεση τόνιζε την κατηγορηματική επιταγή για την Κίνα από εδώ και στο εξής: να επιταχύνει την τεχνολογική αυτοδυναμία καθώς ο Ηγεμόνας πρόκειται να μην εμποδίσει να εκτροχιάσει την κινεζική τεχνολογία, ειδικά στην κατασκευή ημιαγωγών .
Σε τι ποσό είναι ένα πακέτο κυρώσεων από την Κόλαση, ο Ηγεμόνας στοιχηματίζει στο να ακρωτηριάσει την προσπάθεια της Κίνας να επιταχύνει την τεχνολογική της ανεξαρτησία στους ημιαγωγούς και τον εξοπλισμό για την παραγωγή τους.
Έτσι, η Κίνα θα χρειαστεί να συμμετάσχει σε μια εθνική προσπάθεια για την παραγωγή ημιαγωγών. Αυτή η αναγκαιότητα θα βρίσκεται στον πυρήνα αυτού που η έκθεση εργασίας περιγράφει ως μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική, που υποκινείται από την τεράστια πρόκληση της επίτευξης τεχνολογικής αυτάρκειας. Ουσιαστικά η Κίνα θα προχωρήσει στην ενίσχυση του δημόσιου τομέα της οικονομίας, με τις κρατικές εταιρείες να αποτελούν τον πυρήνα για ένα εθνικό σύστημα ανάπτυξης τεχνολογικής καινοτομίας.
«Μικρά φρούρια με ψηλά τείχη»
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, η έκθεση εργασίας είναι πολύ ξεκάθαρη: η Κίνα είναι ενάντια σε κάθε μορφή μονομερούς, καθώς και εναντίον μπλοκ και αποκλειστικών ομάδων που στοχεύουν συγκεκριμένες χώρες. Το Πεκίνο αναφέρεται σε αυτά τα μπλοκ, όπως το ΝΑΤΟ και το AUKUS, ως «μικρά φρούρια με ψηλά τείχη».
Αυτή η προοπτική εγγράφεται στην έμφαση που δίνει το CPC σε μια άλλη κατηγορηματική επιταγή: τη μεταρρύθμιση του υπάρχοντος συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης, εξαιρετικά άδικο για τον Παγκόσμιο Νότο. Είναι πάντα σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Κίνα, ως κράτος-πολιτισμός, θεωρεί τον εαυτό της ταυτόχρονα ως σοσιαλιστική χώρα και ως το κορυφαίο αναπτυσσόμενο έθνος στον κόσμο.
Το πρόβλημα για άλλη μια φορά είναι η πίστη του Πεκίνου στη «διαφύλαξη του διεθνούς συστήματος με τον ΟΗΕ στον πυρήνα του». Οι περισσότεροι παίκτες του Παγκόσμιου Νότου γνωρίζουν πώς ο Ηγεμόνας υποβάλλει τον ΟΗΕ – και τον εκλογικό του μηχανισμό – σε κάθε είδους αδυσώπητη πίεση.
Είναι διαφωτιστικό να δίνουμε προσοχή στους πολύ λίγους δυτικούς που γνωρίζουν πραγματικά ένα ή δύο πράγματα για την Κίνα.
Ο Martin Jacques, μέχρι πρόσφατα ανώτερος συνεργάτης στο Τμήμα Πολιτικής και Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, και συγγραφέας του αναμφισβήτητα καλύτερου βιβλίου στα αγγλικά για την ανάπτυξη της Κίνας, εντυπωσιάζεται από το πώς συνέβη ο εκσυγχρονισμός της Κίνας σε ένα πλαίσιο που κυριαρχείται από τη Δύση: «Αυτό ήταν ο βασικός ρόλος του ΚΚΚ. Έπρεπε να προγραμματιστεί. Μπορούμε να δούμε πόσο εξαιρετικά επιτυχημένη ήταν».
Το συμπέρασμα είναι ότι σπάζοντας το δυτικοκεντρικό μοντέλο TINA, το Πεκίνο έχει συσσωρεύσει τα εργαλεία για να μπορέσει να βοηθήσει τα έθνη του Παγκόσμιου Νότου με τα δικά τους μοντέλα.
Ο Jeffrey Sachs, διευθυντής του Κέντρου Βιώσιμης Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Columbia, είναι ακόμη πιο αισιόδοξος: «Η Κίνα θα γίνει ηγέτης της καινοτομίας. Ελπίζω πολύ και υπολογίζω στην Κίνα να γίνει ηγέτης στην καινοτομία στη βιωσιμότητα». Αυτό θα έρχεται σε αντίθεση με ένα «δυσλειτουργικό» αμερικανικό μοντέλο που μετατρέπεται σε προστατευτισμό ακόμη και στις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις.
Ο Μιχαήλ Ντελιάγκιν, αντιπρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής της Ρωσικής Κρατικής Δούμας, κάνει ένα κρίσιμο σημείο, το οποίο βεβαίως σημειώθηκε από βασικούς παράγοντες του παγκόσμιου Νότου: το ΚΚΚ «μπόρεσε να προσαρμόσει δημιουργικά τον μαρξισμό του 19ου αιώνα και την εμπειρία του από τον 20ό αιώνα. νέες απαιτήσεις και να εφαρμόσουν αιώνιες αξίες με νέες μεθόδους. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό και χρήσιμο μάθημα για εμάς».
Και αυτή είναι η προστιθέμενη αξία ενός μοντέλου προσανατολισμένου προς το εθνικό συμφέρον και όχι τις αποκλειστικές πολιτικές του Παγκόσμιου Κεφαλαίου.
BRI ή μπούστο
Σε όλη την έκθεση εργασίας υπονοείται η σημασία της γενικής ιδέας της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής: η Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) και οι διάδρομοι εμπορίου/συνδεσιμότητας σε όλη την Ευρασία και την Αφρική.
Εναπόκειτο στον εκπρόσωπο του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Wang Wenbin να διευκρινίσει πού οδεύει το BRI:
«Το BRI ξεπερνά την ξεπερασμένη νοοτροπία των γεωπολιτικών παιχνιδιών και δημιούργησε ένα νέο μοντέλο διεθνούς συνεργασίας. Δεν είναι μια αποκλειστική ομάδα που αποκλείει άλλους συμμετέχοντες αλλά μια ανοιχτή και χωρίς αποκλεισμούς πλατφόρμα συνεργασίας. Δεν είναι μόνο η σόλο προσπάθεια της Κίνας, αλλά μια συμφωνία που ερμηνεύεται από όλες τις συμμετέχουσες χώρες».
Το BRI είναι ενσωματωμένο στην κινεζική έννοια του «ανοίγματος». Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι το BRI ξεκίνησε από τον Xi πριν από εννέα χρόνια - στην Κεντρική Ασία (Αστάνα) και στη συνέχεια στη Νοτιοανατολική Ασία (Τζακάρτα). Το Πεκίνο έχει κερδίσει από τα λάθη του και συνεχίζει να βελτιώνει το BRI σε συνεννόηση με εταίρους – από το Πακιστάν, τη Σρι Λάνκα και τη Μαλαισία έως πολλά αφρικανικά έθνη.
Δεν είναι περίεργο ότι μέχρι τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους, το εμπόριο της Κίνας με τις χώρες που συμμετείχαν στο BRI είχε φτάσει τα 12 τρισεκατομμύρια δολάρια και οι μη χρηματοοικονομικές άμεσες επενδύσεις σε αυτές τις χώρες ξεπέρασαν τα 140 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Wang σωστά επισημαίνει ότι μετά από επενδύσεις υποδομής του BRI, «Η Ανατολική Αφρική και η Καμπότζη έχουν αυτοκινητόδρομους, το Καζακστάν έχει [ξηρά] λιμάνια για εξαγωγές, οι Μαλδίβες έχουν την πρώτη τους γέφυρα διαθαλάσσης και το Λάος έχει γίνει μια συνδεδεμένη χώρα από μια στεριά».
Ακόμη και κάτω από σοβαρές προκλήσεις, από το μηδέν Covid έως τις διάφορες κυρώσεις και την κατάρρευση των αλυσίδων εφοδιασμού, ο αριθμός των τρένων ταχείας μεταφοράς φορτίου Κίνας-ΕΕ συνεχίζει να αυξάνεται. Ο σιδηρόδρομος Κίνας-Λάος και η γέφυρα Peljesac στην Κροατία είναι ανοιχτά για επιχειρήσεις. και οι εργασίες για τον σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας Τζακάρτα-Μπαντούνγκ και τον Σιδηρόδρομο Κίνας-Ταϊλάνδης βρίσκονται σε εξέλιξη.
Mackinder σε κρακ
Σε όλη την εξαιρετικά πυρακτωμένη παγκόσμια σκακιέρα, οι διεθνείς σχέσεις αναδιαμορφώνονται πλήρως.
Η Κίνα – και βασικοί ευρασιατικοί παίκτες στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), στο BRICS+ και στην υπό τη Ρωσία υπό την ηγεσία της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (EAEU) – προτείνουν όλοι ειρηνική ανάπτυξη.
Αντίθετα, ο Ηγεμόνας επιβάλλει μια χιονοστιβάδα κυρώσεων – όχι τυχαία οι τρεις πρώτοι αποδέκτες είναι οι ευρασιατικές δυνάμεις Ρωσία, Ιράν και Κίνα. θανατηφόροι πόλεμοι αντιπροσώπων (Ουκρανία)· και κάθε πιθανό σκέλος υβριδικού πολέμου για να αποτραπεί το τέλος της κυριαρχίας του, που διήρκεσε μόλις επτάμισι δεκαετίες, ένα χτύπημα σε ιστορικούς όρους.
Η τρέχουσα δυσλειτουργία –σωματική, πολιτική, οικονομική, γνωστική– φτάνει στο αποκορύφωμά της. Καθώς η Ευρώπη βυθίζεται στην άβυσσο της σε μεγάλο βαθμό αυτοπροκαλούμενης καταστροφής και του σκότους – ένας νεομεσαιωνισμός σε εγρήγορση – μια εσωτερικά ρημαγμένη Αυτοκρατορία καταφεύγει στη λεηλασία ακόμη και των πλούσιων «συμμάχων» της.
Λες και είμαστε όλοι μάρτυρες ενός σεναρίου Mackinder-on-crack.
Ο Χάλφορντ Μάκιντερ, φυσικά, ήταν ο Βρετανός γεωγράφος που ανέπτυξε τη «Θεωρία της Χάρτλαντ» της γεωπολιτικής, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου: «Ποιος κυβερνά την Ανατολική Ευρώπη διοικεί την Χάρτλαντ. Ποιος κυβερνά την Χάρτλαντ διοικεί το Παγκόσμιο Νησί. Αυτός που κυβερνά το Παγκόσμιο νησί κυβερνά τον κόσμο».
Η Ρωσία εκτείνεται σε 11 ζώνες ώρας και βρίσκεται στην κορυφή όσο το ένα τρίτο των φυσικών πόρων του κόσμου. Μια φυσική συμβίωση μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας μοιάζει με γεγονός. Αλλά η ολιγαρχία της ΕΕ το έσκασε.
Δεν είναι περίεργο που η κινεζική ηγεσία βλέπει τη διαδικασία με τρόμο, γιατί ένα από τα βασικά σχέδια της BRI είναι να διευκολύνει το απρόσκοπτο εμπόριο μεταξύ Κίνας και Ευρώπης. Καθώς ο διάδρομος συνδεσιμότητας της Ρωσίας έχει μπλοκαριστεί από κυρώσεις, η Κίνα θα προνομιάζει τους διαδρόμους μέσω της Δυτικής Ασίας.
Εν τω μεταξύ, η Ρωσία ολοκληρώνει την περιστροφή της προς τα ανατολικά. Οι τεράστιοι πόροι της Ρωσίας, σε συνδυασμό με την κατασκευαστική ικανότητα της Κίνας και της Ανατολικής Ασίας στο σύνολό τους, προβάλλουν μια σφαίρα εμπορίου/συνδεσιμότητας που υπερβαίνει ακόμη και το BRI. Αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο της ρωσικής ιδέας της Εταιρικής Σχέσης για την Ευρύτερη Ευρασία.
Σε μια άλλη από τις απρόβλεπτες ανατροπές της Ιστορίας, ο Mackinder πριν από έναν αιώνα μπορεί να είχε ουσιαστικά δίκιο για εκείνους που ελέγχουν το Heartland/το νησί του κόσμου που ελέγχουν τον κόσμο. Δεν φαίνεται ότι ο ελεγκτής θα είναι ο Ηγεμόνας και πολύ λιγότερο οι Ευρωπαίοι υποτελείς/σκλάβοι του.
Όταν οι Κινέζοι λένε ότι είναι εναντίον των μπλοκ, η Ευρασία και η Δύση είναι τα δύο μπλοκ. Αν και δεν βρίσκονται ακόμη επίσημα σε πόλεμο μεταξύ τους, στην πραγματικότητα βρίσκονται ήδη βαθιά στο έδαφος του Υβριδικού Πολέμου.
Η Ρωσία και το Ιράν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή – στρατιωτικά και όσον αφορά την απορρόφηση της συνεχούς πίεσης. Άλλοι σημαντικοί παίκτες του Παγκόσμιου Νότου, αθόρυβα, προσπαθούν είτε να κρατήσουν χαμηλό προφίλ είτε, ακόμη πιο αθόρυβα, να βοηθήσουν την Κίνα και τους άλλους να κάνουν τον πολυπολικό κόσμο να επικρατήσει οικονομικά.
Καθώς η Κίνα προτείνει ειρηνικό εκσυγχρονισμό, το κρυφό μήνυμα της έκθεσης εργασίας είναι ακόμη πιο έντονο. Ο Παγκόσμιος Νότος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σοβαρή επιλογή: να επιλέξει είτε την κυριαρχία – που ενσωματώνεται σε έναν πολυπολικό κόσμο, που εκσυγχρονίζεται ειρηνικά – είτε την απόλυτη υποτέλεια.
Πηγή
Πέπε Εσκομπάρ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου