χάρε Rishi (:σοφέ) Sunak, χάρε, χάρε: η δυτική πολιτική ολιγαρχία βουλιάζει στον βάλτο της αναποφασιστικότητας
“Είμαι το τυχερό παιχνίδι των απατεώνων και το μεγαλείο της μεγαλοπρέπειας. Είμαι η νίκη, η περιπέτεια και η δύναμη του ισχυρού”
Μαχαμπαράτα, Μπαγκαβάντ-Γκιτά (κεφ. δέκατο [Η δόξα του Απόλυτου], στ. 36)
ΛΙΓΟ πριν αρχίσει η καθοριστικής σημασίας μάχη του Κουρουξέτρα, στην πεδιάδα (ξέτρα) Κούρου, κοντά στο σημερινό Δελχί, ο Κρίσνα (σημαίνει “μελαμψός”), το Υπέρτατο Ον, το Υπέρτατο Πρόσωπο, η Αιτία των αιτιών, μία από τις ενσαρκώσεις (αβατάρα) του θεού Βίσνου, απαντά στις ερωτήσεις του Αρτζούνα (“Αργυρόχρωμος”), του αρχηγού της μίας παράταξης, των Πάνταβα, πριν πάρει τα ηνία του άρματος του Αρτζούνα. Η συνομιλία αυτή είναι ένα πολύ μικρό μέρος των 180.000 στίχων της Μαχαμπαράτα (οι στίχοι της Ιλιάδας είναι 15.963), και είναι γνωστή με το όνομα Μαγκαβάντ-Γκιτά (Θείο Τραγούδι, Θεϊκή Δοξολογία, Θεϊκός Ύμνος). Ο Άρτζουνα μεταξύ των πολλών άλλων ζητά να μάθει ποιος είναι ο Κρίσνα και πώς μπορεί να τον γνωρίσει. Μία από τις απαντήσεις που δίνει ο Κρίσνα είναι η προμετωπίδα του σημερινού κειμένου.
ΔΕΝ υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία ότι ο ινδουιστής πάμπλουτος πρωθυπουργός της Βρεταννίας Ρίσι (σημαίνει “σοφός”) Σούνακ γνωρίζει απέξω κι ανακατωτά την Μαγκαβάντ-Γκιτά κι έχει διαβάσει την Μαχαμπαράτα στα νιάτα του. Να σημειώσω ότι η Μαχαμπαράτα είναι για τους ινδουιστές ό,τι είναι για μας τους δυτικούς η Ιλιάδα: είναι πολύ εντυπωσιακό πόσα κοινά σημεία έχουν η ινδουιστική και η δυτική κυριαρχία, τα οποία και θα εξετάσουμε στο κοντινό μέλλον. Είμαι επίσης βέβαιος ότι μεταξύ των πολλών στίχων που τον εντυπωσίασαν τα μάλα είναι και ο στίχος που παρέθεσα. Θα τον παραθέσω άλλη μια φορά, διότι φωτογραφίζει έξοχα τον νέο σοφό πρωθυπουργό:
Είμαι το τυχερό παιχνίδι των απατεώνων και το μεγαλείο της μεγαλοπρέπειας. Είμαι η νίκη, η περιπέτεια και η δύναμη του ισχυρού.
ΤΟ πρότυπο του Ρίσι Σούνακ είναι ο Κρίσνα, η προσωποποίηση της ύψιστης και αξεπέραστης απάτης, της μεγαλοπρέπειας, της νίκης, της περιπέτειας και της δύναμης του ισχυρού. Και ο Ρίσι Σούνακ είναι όλα αυτά – τα λατρεύει και τα επιδιώκει από μικρό παιδί. Μεγάλωσε μέσα στην ινδουιστική κυριαρχική παράδοση, όπως και η σύζυγός του, κόρη δισεκατομμυριούχου Ινδού, ινδουιστή. Τα κομβικά σημεία αυτής της παράδοσης είναι ακριβώς ίδια με αυτά της αριστοκρατικής αρχαιοελληνικής κυριαρχικής παράδοσης: ισχύς, πλούτος, φήμη (δόξα, κλέος). Και οι δύο παραδόσεις διατείνονται ότι όλα προέρχονται από την ισχύ (άρα, και τον πλούτο) κι όλα κατατείνουν προς αυτήν (προς τη διατήρησή της και κυρίως την αύξησή της). Κατά συνέπεια, έχουν μεγάλο πρόβλημα με την αδυναμία, την αναποφασιστικότητα, το δίλημμα, την έλλειψη ισχύος. Στο δεύτερο κεφάλαιο της Μαγκαβάντ-Γκιτά, ο Κρίσνα ρωτάει μέμφοντας τον ‘Αρτζουνα (στ. 2): Ω Άρτζουνα, πώς μπόρεσε να σε κυριεύσει μια τέτοια αδυναμία; Ο Άρτζουνα λέει (στ. 7): Η αδυναμία μ’ έκανε να χάσω όλη τη ψυχραιμία μου· δεν διακρίνω πια ποιο είναι το καθήκον μου. Δείξε μου καθαρά το σωστό δρόμο. Τώρα είμαι μαθητής Σου και εγκαταλείπομαι σε Σένα· σε παρακαλώ, καθοδήγησέ με.
ΠΟΙΟ είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Άρτζουνα, ποια αναποφασιστικότητα βρίσκει μπροστά του; Ας ακούσουμε διαβάζοντας τα δικά του λόγια (στ. 6): Δεν ξέρω τι είναι καλύτερο: να τους νικήσω ή να νικηθώ; . . . ο θάνατός τους θα μας αφαιρούσε τη χαρά της ζωής. Οι αντίπαλοι είναι στενοί συγγενείς, πρώτα του ξαδέρφια, και μάχονται για τον θρόνο του απέραντου βασιλείου – τυπική περίπτωση ενδοοικογενειακών συγκρούσεων που ταλάνιζε τις ποιμενικές , και τις εξ αυτών προερχόμενες, κοινωνίες.
ΚΑΙ ο Κρίσνα σπεύδει ευθύς αμέσως να ανταποκριθεί στην έκκληση του Άρτζουνα και να τον καθοδηγήσει, να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τη θλίψη (στ. 8) που του προκαλεί το δίλημμα, η αναποφασιστικότητά του. Πριν εκθέσω τους στίχους, θα παραθέσω την καθοδήγηση του Υπερτάτου Όντος με δικά μου λόγια: καλά, μαλάκας είσαι; Θα τους σφάξουμε όλους. Ας διαβάσουμε τώρα και τις συμβουλές του Κρίσνα. Στίχοι 9-12: Ο Μακάριος Κύριος είπε: Παρ΄ όλο που λες συνετά λόγια, θλίβεσαι χωρίς αιτία. Ο σοφός (Rishi) άνθρωπος (Nara) δε λυπάται ούτε για τους ζωντανούς ούτε για τους νεκρούς. Δεν υπήρξε ποτέ η εποχή κατά την οποία δεν υπήρχαμε. Εγώ, εσύ και όλοι αυτοί οι βασιλιάδες· και κανείς από μας δε θα πάψει ποτέ να υπάρχει.
ΑΣ αφήσουμε τώρα τη Μαχαμπαράτα και τη Μαγκαβάντ-Γκιτά, τον Κρίσνα και τον Άρτζουνα, κι ας πάμε να συναντήσουμε τον ιστορικό Eric Hobsbawm. Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του Η εποχή των άκρων (μετ. Β. Καπετανγιάννης, εκδ. Θεμέλιο, πρώτη έκδοση στο Λονδίνο το 1994) διατυπώνει τη γνώμη του σχετικά με το ποιο θα είναι το κομβικό χαρακτηριστικό της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της νέας χιλιετίας. Γράφει (σελ. 730): Η κοινωνική διανομή και όχι η οικονομική ανάπτυξη θα κυριαρχήσει στην πολιτική της νέας χιλιετίας. (Ο μεταφραστής γράφει χιλιετηρίδας αλλά η χιλιετηρίδα είναι το χιλιοστό έτος της χιλιετίας). Και συνεχιζει: Η κατανομή των πόρων όχι διαμέσου του μηχανισμού της αγοράς ή τουλάχιστον ένας ωμός περιορισμός της κατανομής διαμέσου της αγοράς. . . Γράφει για διανομή και κατανομή, όχι για αναδιανομή. Δεν θα αναδιανείμουμε τον παραγόμενο κοινωνικό πλούτο, θα τον διανείμουμε στην κοινωνία. Με αυτόν τον τρόπο και όχι με τον μέχρι σήμερα ισχύοντα και επιδιωκόμενο, δηλαδή με την οικονομική μεγέθυνση, με την ανάπτυξη, με την διηνεκή αύξηση της παραγωγής του κοινωνικού πλούτου, της αύξησης του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος.
Την κατανομή των πόρων και την διανομή του πλούτου στην κοινωνία δεν μπορεί να τα κάνει η αγορά. Θα τα κάνει το κράτος και η πολιτική ηγεσία. Η παρατήρηση του Eric Hobsbawm επιβεβαιώνεται στις μέρες μας, 30 χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου, με τον καλύτερο τρόπο. Ο υλικός, και ο άυλος, εν μέρει προς το παρόν, κοινωνικός πλούτος παράγεται με ολοένα και λιγότερη μισθωτή εργασία, αυξάνεται ο αριθμός των αέργων, και το κράτος είναι αναγκασμένο να επεμβαίνει για να αντιμετωπίζει τις πολλές και ποικίλες αρρυθμίες και αστοχίες του κοινωνικού συστήματος. Αυτό θα έχει ως συνέπεια τον διαρκή παραγκωνισμό της αγοράς, την λήψη καινοφανών πρωτοβουλιών από το κράτος ώστε να αντιμετωπιστούν τα πολλά και οξυμένα οικονομικά, κοινωνικά, ενεργειακά, οικολογικά και πολιτισμικά προβλήματα. Στο σημείο αυτό θα θέσουμε το ερώτημα: έχει επίγνωση του προβλήματος η ευρωπαϊκή πολιτική ολιγαρχία, οι επαγγελματίες της πολιτικής όλων ανεξαιρέτως των ευρωπαϊκών κομμάτων; Γνωρίζει ότι, εάν δεν παραγκωνιστεί, δεν περιοριστεί η αγορά, οι ισχυροί δρώντες δηλαδή, τα προβλήματα θα οξύνονται, θα πολλαπλασιάζονται και η πολιτική κρίση θα παρατείνεται και θα παροξύνεται;
ΔΕΝ υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία, φίλες και φίλοι. Να θυμηθούμε μόνο πόσα συνέδρια γίνονται κάθε χρόνο σχετικά με διάφορα μακρο-οικονομικά προβλήματα και πόσα βιβλία και άρθρα με γνωστικό αντικείμενο την Μακροοικονομική εκδίδονται κάθε χρόνο – πάρα πολλά και γίνονται ολοένα και περισσότερα. Η ευρωπαϊκή πολιτική ολιγαρχία έχει επίγνωση του προβλήματος. Και βέβαια δε γίνεται να μην αναρωτηθούμε: Θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, θα προσανατολιστεί προς τον περιορισμό της αγοράς, προς την κατανομή των πόρων και την διανομή του κοινωνικού πλούτου με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες ή θα κάνει όσα θα της υποδεικνύουν οι ισχυροί δρώντες της αγοράς; Τι θα κάνει ο πάμπλουτος σοφός ινδουιστής πρωθυπουργός της Βρεταννίας Ρίσι Σούνακ;
ΘΑ κάνει, όπως και όλο το άλλο πολιτικό προσωπικό των ευρωπαϊκών κοινωνιών, ό,τι του υποδείξουν οι αγορές – οι οποίοι είναι άνθρωποι, δεν είναι αφαίρεση. Με αποτέλεσμα να αναπαράγονται και να οξύνονται τα κοινωνικά προβλήματα και να παρατείνεται η πολιτική κρίση – οι μέρες του Σοφού Σούνακ είναι μετρημένες. Η αναποφασιστικότητα της πολιτικής ολιγαρχίας ποτέ δεν ήταν τόσο σαφής όσο στις μέρες μας. Κι αυτή οδηγεί στην ήττα και στο αδιέξοδο. Κάποιος άλλος, κάποια άλλη θα τον αντικαταστήσει και έτσι θα περνάνε οι μήνες και τα χρόνια. Έως ότου φτάσουν τα πράγματα στα άκρα και: είτε θα υπάρξει κοινωνική ένταση και αναστάτωση, όξυνση του κοινωνικού πολέμου, είτε κριθεί αναγκαία για την αναπαραγωγή της κοινωνικής και πολιτικής τάξης η λήψη προληπτικών δραστικών μέτρων κοινωνικής διανομής και κατανομής των πόρων.
ΚΑΙ ο μελαμψός Κρίσνα και η πολιτική ολιγαρχία γνωρίζουν πολύ καλά ότι η αναποφασιστικότητα και η εξ αυτής προερχόμενη αδυναμία είναι ένας βάλτος – ουαί κι αλίμονο σε όποιον και όποια πέσει μέσα. Νομίζω ότι η ευρωπαϊκή πολιτική ολιγαρχία είναι βυθισμένη μέχρι τ΄ αρχίδια της. Θα δούμε εάν φτάσει μέχρι το λαιμό ή κάνει πίσω και βγει.
https://www.badarts.gr/
http://enaasteri.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου