Τα σενάρια για αγωγό φυσικού αερίου Ισραήλ – Τουρκίας και ο EastMed

Φώτης Κόλλιας

Μπορεί η πρέσβειρα του Ισραήλ στην Άγκυρα, Irit Lillian, να δήλωσε προ ημερών πως η κυβέρνησή της «παραμένει προσηλωμένη στις δεσμεύσεις που έχει λάβει για τον αγωγό EastMed», αλλά στον τουρκικό Τύπο, και όχι μόνο, πυκνώνουν τα ρεπορτάζ και οι αναλύσεις για σχέδιο αγωγού φυσικού αερίου Ισραήλ – Τουρκίας. Πρόκειται για σχέδιο που αποδυναμώνει ακόμα περισσότερο την προοπτική υλοποίησης του αγωγού φυσικού αερίου Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας, του EastMed.

Τα σενάρια είχαν φουντώσει και λόγω της επίσκεψης του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπ. Νετανιάχου, στην Άγκυρα στα τέλη Ιουλίου, η οποία τελικά αναβλήθηκε. Εδώ και καιρό συντηρείται από διάφορους κύκλους στην Αθήνα η φημολογία σύμφωνα με την οποία στο ευρύτερο σχέδιο βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, που φαίνεται πως προωθεί η κυβέρνηση, περιλαμβάνεται και φόρμουλα ένταξης της Τουρκίας στο σχέδιο του EastMed, χωρίς να εξηγείται, πάντως, πώς θα γίνει κάτι τέτοιο.

Τα «εξαπτέρυγα» του Ταγίπ Ερντογάν στη γείτονα πανηγυρίζουν, πάντως, πως η στρατηγική του Τούρκου προέδρου για προσέγγιση Ισραήλ και Αιγύπτου αποδίδει ήδη καρπούς. Οι ίδιοι θεωρούν πως πλέον έχει έρθει πιο κοντά το σχέδιο για τον αγωγό Ισραήλ – Τουρκίας. Το Τελ Αβίβ αναζητεί τρόπους ενίσχυσης των εξαγωγών φυσικού αερίου που δεν μπορούν να καλυφθούν από τις λύσεις που επεξεργάζεται σήμερα, όπως ο EastMed και ο πλωτός τερματικός σταθμός υγροποίησης (FLNG), ώστε στη συνέχεια το υγροποιημένο αέριο (LNG) να οδεύει προς τις διεθνείς αγορές.

«Πιο ώριμη λύση ο EastMed», για γεωπολιτικούς λόγους

Μια ανάλυση που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες από το ισραηλινό Abraham Accords Peace Institute, που υπογράφουν οι γνωστοί και στην Αθήνα έμπειροι σύμβουλοι στον τομέα φυσικού αερίου Gina Cohen και Alexander Kislov, αναφέρει πως «ένας αγωγός από τα κοιτάσματα του Ισραήλ προς την Τουρκία είναι ο συντομότερος δρόμος προς την Ευρώπη».

Όμως, τα δύο έμπειρα στελέχη της αγοράς προσθέτουν πως μια τέτοια λύση «απαιτεί πολιτική σταθερότητα, που δεν χαρακτηρίζει τις σχέσεις των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια, παρά το ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον της Τουρκίας για το ισραηλινό φυσικό αέριο». Επιπλέον, «αυτό το σενάριο μεταφράζεται σε πολιτική σύγκρουση με Ελλάδα και Κύπρο, καθώς και την Ευρώπη, η οποία είναι απίθανο να επιθυμεί την υποκατάσταση της εξάρτησης από τη Ρωσία με μια νέα και ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση από την Τουρκία ως κόμβου φυσικού αερίου, ειδικά όταν η Μόσχα προσπαθεί να στρέψει ολοένα και μεγαλύτερες εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Τουρκίας». Η Άγκυρα, πάντως, έχει δηλώσει επισήμως πως επιδιώκει και αυτή τον περιορισμό της εξάρτησης από τη Ρωσία, η οποία κάλυψε πέρυσι σχεδόν το 40% των αναγκών της γειτονικής χώρας σε φυσικό αέριο.

Η Gina Cohen και ο Alexander Kislov θεωρούν πως οι πλέον υποσχόμενες μεσοπρόθεσμες λύσεις για τις εξαγωγές του ισραηλινού φυσικού αερίου είναι ο αγωγός EastMed ή η κατασκευή του πλωτού τερματικού σταθμού υγροποίησης. Θεωρούν πως «αυτά τα δύο έργα έχουν τους χαμηλότερους γεωπολιτικούς κινδύνους…», αλλά ταυτόχρονα πρέπει να εξεταστεί και η οικονομική βιωσιμότητά τους. Ειδικά σε μια περίοδο που υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τον περιορισμό εξάρτησης της ΕΕ από τα ορυκτά καύσιμα και την «πράσινη» μετάβαση, εξαιτίας της οποίας τίθεται εν αμφιβόλω η χρηματοδότηση μεγάλων επενδύσεων στο φυσικό αέριο.

Η κοινοπραξία της ΔΕΠΑ με την ιταλική Edison, που προωθεί το σχέδιο του αγωγού EastMed, ενδέχεται να λάβει τελική επενδυτική απόφαση (FID) μέσα στους επόμενους μήνες, όπως αφήνεται να εννοηθεί στον τελευταίο απολογισμό της ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων.

Το χαμηλό κόστος του αγωγού προς Τουρκία

Όσοι θεωρούν πως το σενάριο ενός αγωγού Ισραήλ – Τουρκίας έρχεται πιο κοντά βασίζονται κυρίως στα οικονομικά δεδομένα, που είναι σαφώς υπέρ αυτού του σχεδίου. Μια πρόσφατη ανάλυση από το Center on Global Energy Policy του αμερικανικού πανεπιστημίου Columbia υποστήριζε πως η κατασκευή ενός αγωγού από τα ισραηλινά κοιτάσματα μέχρι την Τουρκία, ετήσιας δυναμικότητας 10 δισ. κυβικών μέτρων (bcm), θα κόστιζε 2,2 δισ. δολάρια, έναντι περίπου 6,2 δισ. δολάριων, που θα κοστίσει ο EastMed με αντίστοιχη δυναμικότητα. Όμως το κόστος μεταφοράς ενός MMBtu φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας υπολογίζεται σε μόλις 0,9 δολάρια ΗΠΑ, έναντι 2,2 δολαρίων μέσω του EastMed. Ο αγωγός μέσω Τουρκίας έχει πολύ χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση και με άλλα σενάρια, όπως το FLNG (5,6 δολάρια ανά MMBtu), με δυναμικότητα 2,5 bcm ετησίως, ή η κατασκευή μεγάλου επίγειου σταθμού υγροποίησης (4,5 δολάρια ανά MMBtu), με ετήσια δυναμικότητα 10 bcm.

Το παιχνίδι με τα κοιτάσματα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο θα κορυφωθεί τους επόμενους μήνες. Το Ισραήλ, με συνολικά αποθέματα φυσικού αερίου κοντά στα 1.000 bcm, θα αναζητήσει τρόπους για την αύξηση των εξαγωγών του. Ειδικά όταν η Αίγυπτος δεν θεωρείται ο πλέον αξιόπιστος δρόμος για τις εξαγωγές, κυρίως επειδή οι ανάγκες της αυξάνονται συνεχώς και η δική της παραγωγή φυσικού αερίου μειώνεται.

Στα ισραηλινά κοιτάσματα έρχονται να προστεθούν τα περίπου 400 bcm που μπορεί να προσφέρει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Κύπρος μέσω των δικών της κοιτασμάτων. Ειδικά για την Κύπρο, πρόσφατα είχαμε και μια θετική εξέλιξη με βάση τις δηλώσεις του επικεφαλής της αμερικανικής Chevron, Mike Wirth. Οι Chevron και Shell εκμεταλλεύονται το κυπριακό κοίτασμα «Αφροδίτη», με τον M. Wirth να δηλώνει προ ημερών πως αν εγκριθεί άμεσα από την κυπριακή κυβέρνηση το σχέδιο μεταφοράς του αερίου της «Αφροδίτης», με αγωγό σε τερματικό σταθμό υγροποίησης της Αιγύπτου, πριν από τα τέλη του χρόνου θα αρχίσει ο σχεδιασμός του έργου.

Πηγή: powergame.gr

Πηγή: https://i-epikaira.blogspot.com/2023/08/eastmed.html