Ο ρόλος της Τουρκίας στην αντιπαράθεση Ιράν-Πακιστάν

Του Κώστα Ράπτη

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν παρακολουθεί ενεργά την κρίση που έχει ξεσπάσει με την ανταλλαγή διασυνοριακών πληγμάτων μεταξύ Ιράν και Πακιστάν. Μιλώντας κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου την Πέμπτη με τον υπουργό Εξωτερικών της Ιορδανίας Αϊμάν Σαφάντι, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στο Αμμάν, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας έκανε γνωστό ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τους ομολόγους του Ιράν, Χοσέιν Αμιρμοχαμαντί και του Πακιστάν, Τζαλίλ Αμπάς Τζιλάνι, ενώ εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι δύο πλευρές δεν επιθυμούν κλιμάκωση και διατηρούν υπό τον έλεγχό τους την κατάσταση. Για τη δική του χώρα, τόνισε ότι θα συνεχίσει να κάνει ό,τι είναι αναγκαίο για την μείωση των εντάσεων μεταξύ του Ιράν και του Πακιστάν.

Ο Χακάν Φιντάν είχε πάντως αντιμετωπίσει με διακριτική σιωπή τα πυραυλικά πλήγματα που είχε εξαπολύσει στις αρχές της εβδομάδας το Ιράν στην συριακή επαρχία της Ίντλιμπ, με στόχο το Ισλαμικό Κόμμα Τουρκεστάν, και στο Αρμπίλ του Ιρακινού Κουρδιστάν, με επιφανέστερο θύμα τον Κούρδο μεγαλοεπιχειρηματία Πεσρό Ντεζαϊ (πρωταγωνιστή των εξαγωγών ιρακινού πετρελαίου στο Ισραήλ).

Να καταγγείλει την παραβίαση της κυριαρχίας του Ιράκ και της Συρίας από το Ιράν με αντιτρομοκρατικό πρόσχημα δεν θα ήταν εύκολο για τον Φιντάν – διότι ακριβώς το ίδιο πράττει υπερηφάνως η Τουρκία.

Μάλιστα ο Ταγίπ Ερντογάν προανήγγειλε και ανάληψη χερσαίων επιχειρήσεων σε συνέχεια των αεροπορικών πληγμάτων που ήδη εξαπολύονται εναντίον κουρδικών στόχων, μετά τον φόνο 12 Τούρκων στρατιωτών από μαχητές του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ. (Το Ιράν σταθερά καταγγέλλει τις επιχειρήσεις της Τουρκίας νοτίως των συνόρων της).

Ενημερώνοντας σχετικά την Τουρκική Εθνοσυνέλευση την εβδομάδα αυτή ο Φιντάν εξαπέλυσε μύδρους εναντίον όλων των μεγάλων διεθνών παικτών, από τις ΗΠΑ ως τη Ρωσία, για την ανοχή που επιδεικνύουν στην κουρδική "τρομοκρατία”, ωστόσο τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της αντιτρομοκρατικής συνεργασίας με το Ιράν, εφόσον και η Ισλαμική Δημοκρατία αντιμετωπίζει στο έδαφός της τη δράση παρακλαδιών του ΡΚΚ.

Από την άλλη πλευρά, θα ήταν πολύ άβολο να εξηγήσει τι ακριβώς πράττουν οι ισλαμιστές αντάρτες στην εκτός του ελέγχου της Δαμασκού επαρχία της Ίντλιμπ, που τελούν υπό καθεστώς οιονεί τουρκικής προστασίας.

Όπως και αν έχει, η Άγκυρα αξιολογεί ως πολύ σημαντικές τις σχέσεις της με την Τεχεράνη και το Ισλαμαμπάντ. Άλλωστε, τόσο το Πακιστάν όσο και το Ιράν αποτελούν (μαζί με την Μαλαισία) εταίρους της Τουρκίας στην "πρωτοβουλία κατά της ισλαμοφοβίας”.

Αλλά με το Ιράν, τα πράγματα είναι πάντοτε πολύ περίπλοκα. Ιστορικά, οι τουρκο-ιρανικές σχέσεις υπήρξαν ανταγωνιστικές, αν και τα σύνορα των δύο χωρών είναι από τα πιο σταθερά ανά τους αιώνες.

Οικονομικά, και οι δύο πλευρές προσβλέπουν σε επωφελείς συνεργασίες, ενίοτε "κάτω από το ραντάρ”, όπως κατέδειξε το σχήμα "χρυσός έναντι πετρελαίου”, με το οποίο η Ισλαμική Δημοκρατία παρέκαμπτε με τουρκική βοήθεια τις εναντίον της κυρώσεις.

Για την κεμαλιστική Τουρκία, το Ιράν αποτελεί πάντοτε το ζωντανό παράδειγμα των κινδύνων της θρησκευτικής "οπισθοδρόμησης”, ενώ για τους κυβερνώντες ισλαμιστές του Ερντογάν συνιστά εμπόδιο στην εξάπλωση της τουρκικής επιρροής στη Μέση Ανατολή. Ο "άξονας της αντίστασης”, ήτοι το δίκτυο συνεργασίας του Ιράν με οργανώσεις όπως η Χεζμπολλάχ και οι Χούθι ή με κυβερνήσεις όπως αυτή της Δαμασκού, διασταυρώνεται ενοχλητικά με τις προσπάθειες της Άγκυρας να διεισδύσει περαιτέρω στην περιοχή, "κλέβει” από τον Ερντογάν τη σημαία του υπέρμαχου της παλαιστινιακής υπόθεσης και βεβαίως δημιουργεί εστίες αποσταθεροποίησης.

Από την άλλη, η Άγκυρα πάντοτε προτιμά τη διμερή συνεννόηση από την παρεμβολή τρίτων. Είναι συνεπώς αναγκασμένη να διατηρεί ένα παραγωγικό modus vivendi με την Τεχεράνη, όχι μόνο γιατί τις φέρνει πιο κοντά η "κουρδική απειλή”.

Πηγή: capital.gr

Πηγή: https://i-epikaira.blogspot.com/2024/01/blog-post_545.html