Χαριστική βολή στη Διακήρυξη των Αθηνών και τη Μαδρίτη

Ισχύει πλέον η Συμφωνία της Μαδρίτης και η Διακήρυξη των Αθηνών;

Δημητρίου Δρόσου*

Στις 08/07/1997 υπεγράφη η Συμφωνία της Μαδρίτης. Σε αυτή βασίζεται το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας όπου έχει ανακοινώσει ότι η Τουρκία θα αξιοποιήσει τα δικαιώματά της που εκπορεύονται από διεθνείς συμφωνίες ώστε να αντιμετωπίσει τις «προκλήσεις» στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Προφανώς η ανακοίνωση δεν αναφέρεται στην UNCLOS 1982, αλλά στη Συμφωνία της Μαδρίτης μεταξύ Ντεμιρέλ και Σημίτη. Η εν λόγω συμφωνία αναγνωρίζει νόμιμα και ζωτικά συμφέροντα των δύο χωρών στο Αιγαίο. Επίσης έχει όρο για δέσμευση αποφυγής μονομερών ενεργειών ώστε να αποτραπούν συγκρούσεις οφειλόμενες σε παρεξήγηση. Για πρώτη φορά, δυστυχώς, η Ελλάδα αναγνώρισε ζωτικά δικαιώματα της Τουρκίας στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου.

Βλέπουμε κάποια παρόμοια χαρακτηριστικά όσον αφορά στη Διακήρυξη των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου 2023, σε συνάφεια με τη Συμφωνία της Μαδρίτης. Όπως αντλείται το κείμενο από την επίσημη ιστοσελίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης (https://www.primeminister.gr/2023/12/07/33191), μεταξύ άλλων αναφέρει:

« OP2. Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους».

Προφανώς λοιπόν και κατά συρροή των ανωτέρω, η Τουρκία θα θεωρήσει ότι η άσκηση του δικαιώματος επέκτασης της αιγιαλίτιδος ζώνης στα 12 ν.μ. από την Ελληνική πλευρά που προβλέπεται από την UNCLOS (ως μονομερές δικαίωμα) αντιβαίνει στις αναφερθείσες συμφωνίες – διακηρύξεις (Μαδρίτης και Αθηνών). Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι: Η Ελλάδα εμμέσως απεμπόλησε και έχασε το δικαίωμά της για επέκταση των χωρικών υδάτων της στα 12 ν.μ. στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο βάσει της Συμφωνίας της Μαδρίτης; Ισχύει ωστόσο η Συμφωνία της Μαδρίτης ή με Τουρκική ευθύνη ακυρώθηκε;

Επίσης υπενθυμίζεται ότι τελεί εν ισχύ ο ν.2321/1995 (ΦΕΚ 136 Α’ 23/06/1995), όπου ενσωμάτωσε την UNCLOS στο εθνικό εσωτερικό δίκαιο. Το δεύτερο ερώτημα που τίθεται είναι: Ισχύουν άλλα για τις διεθνείς σχέσεις (π.χ. τη μονομερή επέκταση των 12 ν.μ.,) όσον αφορά στο εθνικό εσωτερικό δίκαιο (ν.2321/1995) και άλλα στις διεθνείς συμφωνίες που υπογράφονται;

Βάσει των ανωτέρω προκύπτουν και άλλα ερωτήματα. Η Ελλάδα γιατί δεν επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα και δεν ανακηρύσσει ΑΟΖ στο Βόρειο και Νότιο Κρητικό Πέλαγος αλλά επίσης και στο Μυρτώο Πέλαγος; Μήπως θα υπάρξει αλληλοεπικάλυψη με το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο; Ακόμη και εάν υπάρξει όμως αλληλοεπικάλυψη, αυτό θα οφείλεται στις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας οι οποίες αποκλίνουν από τη Συμφωνία Μαδρίτης και τη Διακήρυξη Αθηνών, άρα η Τουρκία ήδη τις έχει παραβιάσει και τις κατέστησε άκυρες.

Επιπρόσθετες μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας, έχουν δώσει τη χαριστική βολή στη Μαδρίτη και κατέστησαν τη Διακήρυξη των Αθηνών κενής περιεχομένου.

Από το 1997 μέχρι και σήμερα η Τουρκία έχει προβεί αμέτρητες φορές σε μονομερείς προκλητικές ενέργειες σε βάρος της Ελλάδος. Επισημαίνουμε ορισμένες προκλήσεις συνοπτικά στη διάρκεια αυτών των 27 ετών: «Γαλάζια Πατρίδα», παράνομες έρευνες στην Ελληνική ΑΟΖ, υπερπτήσεις στα νησιά, παραβάσεις και παραβιάσεις του ΕΕΧ, τουρκικές ναυτικές προκλήσεις στο Αιγαίο, παράνομος εποικισμός Βαρωσίων, προκλήσεις στην Πράσινη Γραμμή, παρεμβάσεις στη Θράκη υπέρ υποτιθέμενης «τουρκικής» μειονότητας κατά παράβαση της Λωζάννης, αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης, μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος, μετατροπή της Μονής της Χώρας με τα ανεκτίμητα ψηφιδωτά, σε τζαμί, Turkaegean, πτήσεις από το Α/Δ της Τύμπου, επιθετική διάταξη μάχης δυνάμεων τουρκικού πυροβολικού στη Β. Κύπρο, αμφισβήτηση των Ελληνικών εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από τον 25ο μεσημβρινό στο κεντρικό Αρχιπέλαγος του Αιγαίου μέχρι τον 30ο, δηλώσεις κατά καιρούς Ελλήνων αξιωματούχων περί πυρκαγιών από ξένη Δύναμη και τις υπηρεσίες ασφαλείας της στα σύνορα κοντά στις μονάδες προκάλυψης, κ.α.

Η Τουρκία πρώτη παραβίασε τη Συμφωνία της Μαδρίτης η οποία έτσι και αλλιώς δεν ήταν επωφελής για την Ελλάδα. Επίσης έχουμε γράψει σε προγενέστερο άρθρο, τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία αποκλίνει από τη Διακήρυξη των Αθηνών. Η Ελλάδα πλέον με υπαιτιότητα της Τουρκίας δεν δεσμεύεται από τη Μαδρίτη και πρέπει να ασκήσει πλήρως τα εθνικά της κυριαρχικά δικαιώματα.

Η Τουρκία αντιλαμβάνεται μόνο τη συνιστώσα της ισχύος. Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να συνεχίσει τους εξοπλισμούς ώστε να εξασφαλίζει τα εθνικά της δικαιώματα και να έχει ειρήνη. Για να ανταπεξέλθει στο πεδίο αντιπαράθεσης του Αρχιπελάγους του Αιγαίου, απαιτείται πανίσχυρη Αεροπορία, Ναυτικό και Αεράμυνα με καινοτόμες λύσεις στο νέο περιβάλλον του πολέμου. Σημαντικός παράγοντας και τα οπλικά συστήματα που θα φέρουν. Με δεδομένη την ενίσχυση της ΠΑ τα τελευταία έτη (η οποία ενίσχυση πρέπει να είναι αέναη) και μέχρι την παραλαβή της πρώτης Belharra και την ένταξη στο πρόγραμμα Constellation-Class (και την αντίστοιχη πρώτη παραλαβή) απαιτούνται άμεσες λύσεις για το ΠΝ.

Υ.Γ.: Η Ελλάδα πριν την πώληση των F-16 στην Τουρκία θα μπορούσε να είχε θέσει ως δείγμα καλής θέλησης εκ μέρους της γείτονος χώρας θέματα που είναι εύκολα προς επίλυση: π.χ. την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης για την οποία έχει υπάρξει σχετικό ψήφισμα και από τις ΗΠΑ. Θα αποτελούσε ένα μέτρο μόνιμου χαρακτήρα, καθώς η αναστολή των υπερπτήσεων από τα νησιά έχει τα χαρακτηριστικά ως μέτρο προσωρινού χαρακτήρα.

*Υποπτέραρχος ε.α.–Αναλυτής (MBA, ΜΗSΑ, MPH, MSc in Finance, LLB, BSc)

Πηγή: https://i-epikaira.blogspot.com/2024/02/blog-post_0.html