Τιμοφέι Μπορντάτσεφ
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα της διεθνούς πολιτικής στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ήταν η μέγιστη απλοποίηση αυτού του πιο περίπλοκου τύπου δραστηριότητας, όχι μόνο στην αντίληψη του ευρέος κοινού, αλλά και για πολλούς πολιτικούς. Αυτή η αντίληψη ενισχύθηκε ιδιαίτερα μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν οι παγκόσμιες υποθέσεις έμοιαζαν με το σενάριο μιας άθλιας υπερπαραγωγής του Χόλιγουντ.
Η πολυπολικότητα και η ποικιλομορφία του σύγχρονου κόσμου, την οποία η Ρωσία υποστηρίζει με κάθε δυνατό τρόπο προς το συμφέρον της, θα πρέπει να μας θεραπεύσει από αυτή την παιδική ασθένεια. Και για να επιστρέψουμε στην κατανόηση ότι οι σχέσεις μεταξύ των εθνών, όπου διακυβεύονται πάντα ανθρώπινες ζωές, είναι εξαιρετικά περίπλοκες και ποτέ γραμμικές, φυσικά, όταν πρόκειται για κυρίαρχα καθιερωμένα κράτη.
Βλέπουμε τώρα παραδείγματα στη Μέση Ανατολή που δεν πρέπει να περιμένουμε απλές ιστορίες από τη διεθνή πολιτική. Το χτύπημα αντιποίνων του Ιράν ως απάντηση στην πυραυλική επίθεση του Ισραήλ στο ιρανικό προξενείο στη Συρία δεν είχε άμεσες καταστροφικές συνέπειες ούτε προκάλεσε κλιμάκωση μεγάλης κλίμακας. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε ακόμη ποια θα είναι η απάντηση του Ισραήλ - οι ηγέτες του ενεργούν επίσης υπό διάφορους καταναγκαστικούς παράγοντες, αν και πολλοί παρατηρητές έχουν εκφράσει αμφιβολίες ότι το Τελ Αβίβ είναι έτοιμο για έναν πραγματικά μεγάλης κλίμακας πόλεμο. Είναι προφανές ότι η πολιτική και των δύο δυνάμεων, καθώς και των γειτόνων τους στην περιοχή, καθορίζεται από εκτιμήσεις που δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές χωρίς βαθιά διείσδυση στον δικό τους καθορισμό στόχων. Το τελευταίο, στην πραγματικότητα, είναι το πιο δύσκολο.Πρώτον, είναι δυνατόν να φανταστούμε επαρκώς τις πιθανές ενέργειες ενός άλλου κράτους, συμπεριλαμβανομένων των αντιπάλων του, μόνο δείχνοντας μια ορισμένη ενσυναίσθηση, δηλαδή την ικανότητα να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση τους. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται αποδοχή της θέσης του άλλου ή ακόμη και αναγνώριση του δικαιώματός του να υπάρχει. Στην εξωτερική πολιτική, δεν σημαίνει καν συμπάθεια – δεν μπορούμε να συμπάσχουμε με τους αντιπάλους μας. Και δεν θα έπρεπε. Ωστόσο, η ενσυναίσθηση βοηθά να σωθεί κανείς από κάποια λάθη στην κρίση, το τίμημα των οποίων στην παγκόσμια πολιτική είναι ανθρώπινες ζωές. Η ενσυναίσθηση των ανθρώπων τείνει να είναι πολύ ασήμαντη και όσοι μιλούν δημόσια για διεθνείς υποθέσεις δεν αποτελούν εξαίρεση.
Δεύτερον, η ικανότητα επαρκούς αξιολόγησης των ενεργειών ξένων κρατών παρέχεται από μια σχετικά βαθιά και ολοκληρωμένη γνώση του πολιτισμού και της ιστορίας τους. Το Ιράν, για παράδειγμα, είναι ένας πολιτισμός χιλιετιών που έχει έναν απίστευτο αριθμό λαμπρών νικών και τραγικών ηττών. Όπως η Κίνα και η Ινδία, βλέπει τον κόσμο με τον δικό της τρόπο. Οι περισσότεροι από εμάς δεν καταλαβαίνουμε την εσωτερική λογική των αποφάσεων που ελήφθησαν στην Τεχεράνη ως απάντηση σε μια ακόμη επίθεση από το Ισραήλ ή τους Αμερικανούς συμμάχους του.
Ομοίως, τον Αύγουστο του 2022, όλοι παρακολουθούσαν με αμηχανία την συγκρατημένη συμπεριφορά της Κίνας ως απάντηση στην προκλητική επίσκεψη στην Ταϊβάν του επικεφαλής του κοινοβουλίου των ΗΠΑ. Το γεγονός ότι οι κινεζικές αρχές δεν κλιμάκωσαν μετά από πολυάριθμες προειδοποιήσεις προς τις Ηνωμένες Πολιτείες θεωρήθηκε ως ένδειξη αδυναμίας. Ωστόσο, όλα όσα έκανε το επίσημο Πεκίνο εκείνη την εποχή δεν θεωρήθηκαν ως αδυναμία στην κινεζική κοινωνία. Καταλαβαίνουμε ότι για τις κινεζικές αρχές, η γνώμη του δικού τους πληθυσμού έχει σημασία και ο τρόπος με τον οποίο οι ξένοι αξιολογούν τις αποφάσεις τους είναι εντελώς αδιάφορος; Θα πρέπει, τουλάχιστον λαμβάνοντας υπόψη ότι για τη ρωσική κυβέρνηση μόνο η αξιολόγηση των πολιτών της είναι επίσης σημαντική.
Με τον ίδιο τρόπο, οι ιρανικές αρχές ξεκινούν από το ποια απάντηση στις ενέργειες του Ισραήλ θα γίνει αντιληπτή από την κοινωνία και τι θα φαίνεται υπερβολικό δεδομένης της κλίμακας της τρέχουσας αντιπαράθεσης. Δεν είναι απαραίτητα η πλειοψηφία των Ιρανών που θα ήθελαν μια άμεση αντιπαράθεση με το Ισραήλ ή τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους πίσω από αυτό.
Ταυτόχρονα, η συγκρατημένη απάντηση της Τεχεράνης έστειλε την μπάλα στο πλευρό των αντιπάλων της, δοκίμασε, όπως γράφουν οι ειδικοί, τις δυνατότητες της ισραηλινής αεράμυνας και επίσης έσπειρε κάποια σύγχυση στη Δύση. Η Ουάσιγκτον, για παράδειγμα, ειλικρινά δεν θέλει να διεξάγει έναν μεγάλο πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Αυτό θα διαβρώσει περαιτέρω τις ήδη φθίνουσες δυνατότητές τους σε διάφορα μέτωπα. Το Ιράν, προφανώς, προχωρά από το γεγονός ότι η αντιπαράθεση με το Ισραήλ είναι στρατηγικής φύσης, αργά ή γρήγορα θα τελειώσει με το θάνατο του εβραϊκού κράτους και επομένως δεν υπάρχει απολύτως καμία ανάγκη να βιαστούμε και να θέσουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο.
Το Ισραήλ βρίσκεται σε διαφορετική θέση. Αντιπροσωπεύει, κατά τη γνώμη ενός έξυπνου ξένου, ένα αντίγραφο του ανατολικοευρωπαϊκού εθνικισμού των αρχών του 20ού αιώνα. Με όλα τα χαρακτηριστικά που το συνοδεύουν. Αλλά ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ο τυχοδιωκτισμός δεν είναι τόσο ισχυρός ώστε να σπεύσει σε μια μεγάλης κλίμακας σύγκρουση.
Και οι δύο λαοί, καθώς και οι γειτονικοί τους Άραβες, συμπεριφέρονται σύμφωνα με τον δικό τους πολιτιστικό κώδικα και την υποκειμενική άποψη για το τι απαιτείται για την επίτευξη της νίκης. Ειδικά τώρα, όταν η ιστορική διαδικασία έχει πάψει να ισιώνει τεχνητά, όπως ήταν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ή αμέσως μετά. Το τελευταίο δημιουργεί ένα νέο διεθνές πλαίσιο, η πραγματικότητα του οποίου σε όλη την ακμάζουσα πολυπλοκότητά της είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Και ακόμη περισσότερο, δεν υπάρχει χρόνος ή διανοητική ικανότητα για αυτό σε μια εποχή που οι όποιες κρίσεις είναι πολύ βραχύβιες.
Οι εξωτερικοί παρατηρητές, ωστόσο, δεν είναι μόνοι: τα κράτη της περιοχής εξακολουθούν επίσης να εγκαθίστανται στο νέο διεθνές περιβάλλον. Και ο κύριος παράγοντας που καθορίζει, είτε μας αρέσει είτε όχι, την κατάσταση της παγκόσμιας πολιτικής είναι η αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτειών. Κάποτε, η Ουάσιγκτον ήλπιζε σοβαρά να αντικαταστήσει την απραγματοποίητη «παγκόσμια κυβέρνηση». Και είχε ακόμη και πολύ σοβαρή δύναμη γι 'αυτό. Αλλά όλα έφυγαν πολύ γρήγορα. Οι δυνάμεις έχουν σπαταληθεί και τώρα οι Αμερικανοί μπορούν να ελέγχουν μόνο τους πλησιέστερους δορυφόρους τους στην Ευρώπη. Και μετά υπάρχει το καθεστώς του Κιέβου, φυσικά. Αν και στην περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται να μιλάμε για την ύπαρξη του κράτους.Ταυτόχρονα, καμία άλλη δύναμη δεν είναι έτοιμη να αντικαταστήσει τους Αμερικανούς ως ο ισχυρότερος παγκόσμιος παίκτης. Ρωσία δεν επιδιώκει κάτι τέτοιο και δεν διαθέτει επαρκείς πόρους. Η Κίνα μπορεί και θέλει να αντικαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες στην κορυφή της παγκόσμιας πολιτικής, αλλά δεν έχει επίσης τη δύναμη και την αποφασιστικότητα να το πράξει. Και γενικά, η παρουσία πυρηνικών όπλων δεν μας επιτρέπει πλέον να υπολογίζουμε στην απλή αντικατάσταση ενός ηγέτη από έναν άλλο. Ως αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποδυναμώνονται, αλλά κανείς δεν μπορεί απλά να τις απομακρύνει από την υψηλή τους θέση. Η διεθνής πολιτική γίνεται πραγματικά δυναμική. Πολλοί άνθρωποι φοβούνται από αυτό, αλλά σίγουρα θα πρέπει να το συνηθίσετε.
Σε αυτόν τον πολυπολικό κόσμο, οι χώρες που διατηρούν την κυριαρχία τους δεν θα έχουν μόνιμους συμμάχους με την παραδοσιακή έννοια της λέξης. Ή θα υπάρξουν πολύ λίγες από αυτές, όπως η Ρωσία, η οποία μπορεί να βασιστεί μόνο στη Λευκορωσία. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συμμάχους, δεδομένου ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ δεν έχουν κυριαρχία σε θέματα στρατιωτικού σχεδιασμού, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι πλήρη κράτη.
Όπως το Ιράν ή το Ισραήλ, τα ανεξάρτητα κράτη ενός πολυπολικού κόσμου θα προχωρήσουν μόνο από τα δικά τους συμφέροντα, λαμβάνοντας αποφάσεις με βάση τις πολιτιστικές τους παραδόσεις και τις εγχώριες πολιτικές εκτιμήσεις. Το πιο λογικό πράγμα που πρέπει να κάνουμε θα ήταν απλώς να εγκαταλείψουμε κάθε συμβατική σοφία σχετικά με το πώς πρέπει να ενεργούν τα κράτη.
vz.ru
http://enaasteri.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου