του Παντελή Σαββίδη
Αμέσως μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς κατά πολιτών του Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου, ο επιφανής Αμερικανοεβραίος αναλυτής των New York Times, Τόμας Φρίντμαν πρότεινε στην ισραηλινή κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε αντίποινα. Να εκμεταλλευτεί το γεγονός που παρείχε στο Ισραήλ ηθικό πλεονέκτημα ώστε να απελευθερώσει τους ομήρους και να δώσει μια λύση στο πρόβλημα από θέση ισχύος.
Αυτή ήταν μια θέση πολλών εβραίων των ΗΠΑ αλλά και άλλων που δεν βλέπουν εχθρικά το Ισραήλ. Παραδόξως, όσοι την υποστήριξαν ή έκαναν κριτική στο Ισραήλ γιατί δεν την υιοθέτησε, χαρακτηρίστηκαν αντισιωνιστές.
Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει μια απόλυτη θέση στις εξελίξεις μετά την 7η Οκτωβρίου. Θέλει να εξαλείψει από προσώπου γης την Χαμάς αλλά αυτό δεν είναι δυνατόν.
Η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση διότι μετέρχεται τρομοκρατικών μεθόδων αλλά αυτήν την στιγμή είναι η πιο οργανωμένη και η πιο ισχυρή οργάνωση των Παλαιστινίων Και κατά το παρασκήνιο, υπήρξε προϊόν των υπηρεσιών του Ισραήλ στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει την ΟΑΠ όταν είχε δύναμη. Η Χαμάς δεν εξαλείφεται με στρατιωτικά μέσα. Μόνο πολιτικά μπορεί να περιοριστεί. Αλλά η πολιτική της εξαφάνιση προϋποθέτει μια εναλλακτική πολιτική λύση, που αυτήν την στιγμή δεν υπάρχει και μια επίλυση του παλαιστινιακού. Δεν μπορώ να καταλάβω πως άνθρωποι με τέτοια γνώση και πείρα του προβλήματος,όπως η ισραηλινή ηγεσία, δεν τον βλέπουν (;) η ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ να το δουν.
Παρά την στενή της συνεργασία με τις ΗΠΑ, η ισραηλινή ηγεσία έχει δύο βασικές διαφορές με την Ουάσιγκτον.
Η Ουάσιγκτον θέλει παλαιστινιακό κράτος. Το Ισραήλ επι της ουσίας δεν το θέλει. Επιδιώκει ένα είδος εξάρτησης, χωρίς σαφή κρατική οντότητα, των Παλαιστινίων από το Ισραήλ.
Η δεύτερη διαφορά τους είναι ότι οι ΗΠΑ δεν θέλουν την επέκταση των ισραηλινών οικισμών στη Δυτική Όχθη, κάτι που γίνεται και φέρει τις δύο χώρες συχνά σε δημόσια αντιπαράθεση.
Η αντιπαράθεση, όμως, δεν ξεπερνά τα όρια ανοχής.
Το επίδικο με την εξέλιξη του πολέμου στη Γάζα μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ είναι η πρόθεση του Ισραήλ να επιτεθεί στη Ράφα, όπου έχουν συσσωρευθεί 1,5 εκατομμύριο παλαιστίνιοι. Το Ισραήλ θέλει να επιτεθεί στη Ράφα διότι πιστεύει πως εκεί βρίσκεται η ηγεσία της Χαμάς την οποία αν εξοντώσει και καταστρέψει τις υποδομές της θα γλυτώσει από την τρομοκρατική οργάνωση. Κανείς, πλην της ισραηλινής ηγεσίας δεν το πιστεύει.
Οι Αμερικανοί ανησυχούν με τις συνέπειες μιας τέτοιας επίθεσης. Τι θα γίνουν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι οι οποίοι είναι εγκλωβισμένοι στην Ράφα; Σημειωτέων ότι η Ράφα συνορεύει με την Αίγυπτο και η Αίγυπτος έχει κλείσει τα σύνορα.
Προς βορρά δεν μπορούν να πάνε διότι έχει καταλάβει τις περιοχές το Ισραήλ. Προς νότο τα σύνορα είναι κλειστά, τι θα γίνουν οι άνθρωποι;
Οι Αμερικανοί ζήτησαν από το Ισραήλ να μην πραγματοποιήσει την επιχείρηση αν δεν εκκενώσει την περιοχή από τους αμάχους. Και, υποτίθεται πως βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο. Το Ισραήλ προετοιμάζεται για την επίθεση αλλά πως θα εκκενώσει την περιοχή; Που θα στείλει τους ανθρώπους τους οποίους κανένας δεν δέχεται;
Από τις διαπραγματεύσεις που γίνονται μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς με τη μεσολάβηση του Κατάρ και τώρα της Αιγύπτου, για την απελευθέρωση των ομήρων δεν προκύπτει, μέχρι στιγμής, τίποτε θετικό. Η βασική διαφορά είναι η παύση των εχθροπραξιών. Η Χαμάς ζητά μόνιμη κατάπαυση, το Ισραήλ θέλει προσωρινή διότι δεν έχει αποστεί από την θέση του για καταστροφή της Χαμάς και της ηγεσίας της.
Και εδώ έρχεται το άρθρο του Foreign Affairs το οποίο δημοσιεύουν σήμερα οι Ανιχνεύσεις λόγω της σημασίας του. ΕΔΩ
Το άρθρο συνέταξαν ο Dennis Ross και ο David Makovsky.
Έχει σημασία να σας υπενθυμίσω ποιος είναι ο Ρός. Μεταξύ άλλων, διετέλεσε απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, υπηρέτησε σε ανώτερες θέσεις εθνικής ασφάλειας στις κυβερνήσεις Ρήγκαν, Τζορτζ Μπους, Κλίντον και Ομπάμα.
Το άρθρο προτείνει μονομερή κατάπαυση του πυρός από το Ισραήλ για τέσσερις ή πέντε εβδομάδες, διότι οι συντάκτες του πιστεύουν πως θα ωφεληθεί το Ισραήλ.
Βασική επιδίωξη στο σκεπτικό τους είναι η δημιουργία ενός άξονα του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία αλλά ο άξονας αυτός δεν μπορεί να δημιουργηθεί όσο βομβαρδίζονται και σκοτώνονται οι Παλαιστίνιοι. Δεν μπορεί να προσέλθει σε μια τέτοια συνεργασία η Σαουδική Αραβία.
Άρα, το πυρ πρέπει να σταματήσει.
Οι συντάκτες θεωρούν ως κύρια απειλή και για το Ισραήλ και για τις ΗΠΑ στην περιοχή το Ιράν και πιστεύουν πως η στάση αραβικών χωρών, όπως η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υπέρ του Ισραήλ στην επίθεση που δέχθηκε από το Ιράν, δημιουργεί νέα δεδομένα που προηγουμένως δεν υπήρχαν.
Τα δεδομένα είναι η συνεργασία αραβικών χωρών με το Ισραήλ.
Βεβαίως, οι διαφορές των αραβικών χωρών που αναφέρθηκαν με το Ιράν είναι θεολογικές αλλά είναι και γεωπολιτικές.
Προτείνουν, λοιπόν, στο Ισραήλ να μην κάνει την επίθεση στη Ράφα, να σταματήσει, εστω προσωρινά τον πόλεμο για να μπορέσουν οι ΗΠΑ να συγκροτήσουν τον άξονα.
Υπενθυμίζουν, δε, πως και το 1991 κατά τον πρώτο πόλεμο του κόλπου οι ΗΠΑ ζήτησαν από το Ισραήλ να μην απαντήσει στους πυραύλους που εξαπέλυσε εναντίον του ο Σαντάμ Χουσείν, επιδιώκοντας να μετατρέψει τον πόλεμο σε αραβοϊσραηλινό και ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ Σαμίρ Αμίν άκουσε τους αμερικανούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο τότε Αμερικανός ΥΠΕΞ Τζέημς Μπέηκερ είχε προτείνει στο Ισραήλ να δώσει στους Αμερικανούς τους στόχους που ήθελε να χτυπηθούν και θα το έκανε ο αμερικανικός στρατός.
Ένα, επιπλέον, θετικό αποτέλεσμα από την μονομερή κατάπαυση του πυρός απο το Ισραήλ θα είναι, κατά τους συντάκτες του δημοσιεύματος, η αποκατάσταση των εντυπώσεων στην διεθνή κοινή γνώμη η οποία, σήμερα, είναι αρνητικά διατεθειμένη απέναντι στο Ισραήλ.
Ας δούμε, τώρα, και μερικά στοιχεία που ενδιαφέρουν την Ελλάδα.
Με δεδομένη την τριμερή συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, από την οποία το Ισραήλ πρέπει να είναι ικανοποιημένο στην τρέχουσα διαμάχη του, η επέκτασή της στον άξονα Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας θα ενίσχυε γεωπολιτικά και την Αθήνα. Οι αντίπαλοι, όμως, αυτού του άξονα είναι ορατοί: πως και μέχρι ποίου σημείου μπορεί η Ελλάδα να εκτραχύνει τις σχέσεις της με το Ιράν; Πως θα διαχειριστεί τις σχέσεις της με τους Παλαιστίνιους (όχι την Χαμάς αλλά τους ανθρώπους) έστω και αν διατηρεί σχέσεις με την ανύπαρκτη από άποψη επιρροής Παλαιστινιακή Αρχή; Η Ελλάδα έχει ένα πολιτιστικό αποτύπωμα στην περιοχή υψηλού συμβολισμού από την εποχή των ελληνιστικών χρόνων. Θέλει να το διατηρήσει και πως;
Η Τουρκία με την πολιτική της δείχνει ότι έχει περιορισμένη εμβέλεια στην περιοχή, διευκολύνει την αρνητική πρόσληψή της από την δύση αλλά, η Άγκυρα έχει αυτονομηθεί αρκετά, ώστε να μην ενδιαφέρεται ιδιαίτερα.
Εχει πετύχει να αντιτίθεται σε στρατηγικές επιδιώξεις των ΗΠΑ αλλά οι ΗΠΑ έχουν κολλήσει επάνω της. Πρέπει η Ουάσιγκτον να νοιώθει την ηδονή του βασανιζόμενου και την γοητεία που του ασκεί ο βασανιστής του.
Αν η βασική επιδίωξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι η προστασία της χώρας από την τουρκική απειλή και η διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, οι ΗΠΑ με τις θέσεις τους στα ελληνοτουρκικά δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές. Στο Ανατολικό Αιγαίο ζητούν συνεργασία και στα άλλα μέτωπα προτείνουν διάλογο και αλληλοκατανόηση.
Αφού δεν θα αλλάξει η αντιμετώπιση της απειλής, ούτε θα υπάρξει κάποια μεταβολή στην αμερικανική πολιτική απέναντι σε Ελλάδα-Τουρκία, μήπως η Αθήνα πρέπει να προσέξει λεπτές και ευαίσθητες παραμέτρους στην μεσανατολική της πολιτική;
Για να αντιληφθείτε την ψυχιατρική διάσταση και την ψυχολογική σχέση και των ΗΠΑ και του Ισραήλ απέναντι στην Τουρκία, να επισημάνουμε πως και η Ελλάδα αλλά, κυρίως, η Κύπρος βοηθούν σήμερα την δίπολο Ουάσιγκτον-Τέλ Αβίβ.
Αντιλαμβάνονται οι δύο χώρες πόσο δυσχερέστερα θα ήταν γι αυτές τα πράγματα αν η Τουρκία καταλάμβανε με την βοήθειά τους ολόκληρη την Κύπρο το 1974;
Ή, αν υπήρχε ένα κράτος στην Κύπρο σύμφωνα με το Σχέδιο Ανάν και τις προβλέψεις του για την λήψη αποφάσεων; Τίποτε από όσα θετικά εισπράττουν σήμερα από την Κύπρο δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν χωρίς την βούληση της Τουρκίας.
Κι, όμως, ακόμη και σήμερα την υποστηρίζουν. Έχοντας την ψευδαίσθηση ότι δεν θα τους φύγει. Αλλά η Τουρκία τους έφυγε.
Τέλος, η επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ έδειξε ότι μια συμμαχική συνεργασία μπορεί να βοηθήσει ένα μέλος της χωρίς να διακινδυνεύσει με δικές της ανθρώπινες απώλειες. Μεγάλο μέρος των drones και των κρούζ αναχαιτίστηκαν από τις ΗΠΑ και την Ιορδανία.
ΗΠΑ και Ισραήλ ας φροντίσουν για τα δέοντα μετά τον πόλεμο στη Γάζα, σε ό,τι αφορά το κυπριακό και την κρατική υπόστασή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου