Το φιλόδοξο σχέδιο για τη ναυτική ενίσχυση της Τουρκίας

Καθώς η Τουρκία μετακινείται από την περιφερειακή πρωτοκαθεδρία σε έναν πιο εξέχοντα παγκόσμιο ρόλο, φροντίζει για την ενίσχυση των ναυτικών της δυνάμεων. Η Τουρκία στοχεύει να γίνει ένας από τους ισχυρότερους στόλους στην παγκόσμια αρένα, καθώς σχεδιάζει να θέσει σε υπηρεσία περισσότερα από 40 νέα υποβρύχια και μαχητικά επιφανείας μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2030. Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι καθώς η Άγκυρα προχωρά σε μια μαζική ναυτική ενίσχυση, πρέπει να θέσει προτεραιότητες σύμφωνα με τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία για αναδυόμενες απειλές και προκλήσεις.

Επί του παρόντος, το τουρκικό ναυτικό διαθέτει 16 φρεγάτες, 4 κορβέτες, 10 ναρκαλιευτικά, 20 περιπολικά σκάφη και 12 υποβρύχια. Προτεραιότητα αποτελεί ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων στόλων του, αλλά κυρίως των υποβρυχίων και των σκαφών επιφανείας, ενώ παράλληλα ενισχύει τη δύναμη με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Η Τουρκία σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τα υποβρύχια της κλάσης Reis που δρομολογήθηκαν πρόσφατα για το εθνικό της σχέδιο υποβρυχίων, γνωστό ως MILDEN, το οποίο θα ξεκινήσει στα τέλη της δεκαετίας του 2020. Μέχρι να τεθούν σε υπηρεσία τα έξι Reises και τα σχεδιαζόμενα οκτώ MILDEN στα τέλη της δεκαετίας του 2030 (και να αποσυρθούν τα παλαιότερα), η Τουρκία θα διαθέτει στόλο υποβρυχίων τουλάχιστον 20 μονάδων, γεγονός που θα βοηθήσει την Άγκυρα να διατηρήσει τη θέση της μεταξύ των 10 κορυφαίων δυνάμεων που κατέχουν υποβρύχια στον κόσμο από πλευράς μονάδων.

Σε συνδυασμό με το σύνολο των 25 περίπου σκαφών επιφανείας που θα ενταχθούν στο στόλο από τώρα έως τα τέλη της δεκαετίας του 2030 στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου πολεμικών πλοίων, γνωστού ως MILGEM, καθώς και με το ταχέως αναπτυσσόμενο απόθεμα μη επανδρωμένων ναυτικών και εναέριων αεροσκαφών, το τουρκικό ναυτικό ελπίζει να γίνει ο βασικός πυλώνας του περιφερειακού και παγκόσμιου γεωπολιτικού οράματος της Τουρκίας.

Και οι τρεις εν λόγω πλατφόρμες – τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα υποβρύχια και τα μαχητικά επιφανείας – συνοδεύονται από μοναδικές τεχνικές προκλήσεις και στρατηγικές επιπτώσεις.

Η ιδιότητα της Τουρκίας ως ανερχόμενης παγκόσμιας εμπορικής δύναμης καθιστά αναγκαία την προστασία κρίσιμων θαλάσσιων οδών στη Μεσόγειο Θάλασσα, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν, επειδή μεγάλο μέρος των ενεργειακών εισαγωγών της Τουρκίας από τον Περσικό Κόλπο και των ταχέως αναπτυσσόμενων εξαγωγών προς την Αφρική και την Ασία περνούν από αυτές τις περιοχές. Για τον λόγο αυτό η Τουρκία επικεντρώνεται τόσο πολύ στη διασφάλιση της σταθερότητας στη Σομαλία, όπου υποστηρίζει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στο Μογκαντίσου στις διαφορές της με την αποσχισθείσα περιοχή της Σομαλιλάνδης και τη γειτονική Αιθιοπία. Εξαιτίας αυτής της γεωπολιτικής προοπτικής η Τουρκία επιδιώκει επίσης καλύτερες σχέσεις με την Αίγυπτο και τη Λιβύη, όπου τώρα συνεργάζεται με το Κάιρο για τη διαχείριση των κλιμακούμενων εντάσεων.

Πώς λοιπόν η Τουρκία διατηρεί την ειρήνη και την ευημερία σε κοντινές και μακρινές θάλασσες;

Σύμφωνα με τον Μπλέντα Κούρνταρκαν, αναλυτή άμυνας και ασφάλειας και αναπληρωτή καθηγητή διεθνούς δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Galatasaray στην Κωνσταντινούπολη, η προτεραιότητα των ναυτικών αποκτήσεων της Τουρκίας θα πρέπει να είναι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα υποβρύχια.

«Χρειαζόμαστε μια προσέγγιση υψηλής και χαμηλής τεχνολογίας όπου θα χρησιμοποιούμε επιλεγμένα τεχνολογικά προηγμένα συστήματα μαζί με οικονομικά αποδοτικές πλατφόρμες σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Αυτό που έκαναν οι Ουκρανοί στον άλλοτε πανίσχυρο στόλο της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα δείχνει πώς πιο αδύναμες δυνάμεις μπορούν να κάνουν γρήγορα δουλειά με πολύ πιο ισχυρούς στόλους επιφανείας», δήλωσε στο Al-Monitor.

Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της Μόσχας τον Φεβρουάριο του 2022, χρησιμοποιώντας ένα μείγμα πυραύλων κρουζ και εναέριων και ναυτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, η Ουκρανία έχει βυθίσει πολλά ρωσικά πλοία, συμπεριλαμβανομένης της ναυαρχίδας του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας Moskva, τον Απρίλιο του 2022 και ακόμη και ένα υποβρύχιο σε ξηρά τον Σεπτέμβριο του 2023.

Ο Κούρνταρκαν λέει ότι η Ουκρανία προσφέρει ένα σημαντικό μάθημα για την Τουρκία: «Είναι δυνατόν να κρύψει κανείς πλοία επιφανείας στο Αιγαίο ανάμεσα στα πολλά νησιά και τις βραχονησίδες, αλλά αυτό στη Μεσόγειο μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολο από ό,τι στη Μαύρη Θάλασσα».

Η Τουρκία και η Ελλάδα συγκρούονται εδώ και καιρό για εδαφικές διαφορές. Η συντριπτική πλειοψηφία των νησιών του Αιγαίου ανήκει στην Ελλάδα, οπότε η Τουρκία φοβάται ότι η Αθήνα θα επεκτείνει μονομερώς τα χωρικά της ύδατα και τον εναέριο χώρο της για να εμποδίσει το θαλάσσιο εμπόριο της Άγκυρας και την πρόσβαση μέσω της Μεσογείου.

Διαφορές Ελλάδας-Τουρκίας στο Αιγαίο

Όπως είναι φυσικό, πολλά από τα τουρκικά ναυτικά συστήματα αναπτύσσονται με γνώμονα την Ελλάδα. Οι δύο χώρες βρίσκονται απέναντι από το Αιγαίο Πέλαγος, όπου η επιθυμία της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από 6 σε 12 μίλια ανοικτά των ακτών αποτελεί σημαντική πηγή ανησυχίας για την Τουρκία – όπως και το καθεστώς των μικρών ακατοίκητων νησίδων που βρίσκονται κοντά στις τουρκικές ακτές.

Τα υποβρύχια της κλάσης Reis, για παράδειγμα, θα διαθέτουν τις πρώτες μηχανές πρόωσης του τουρκικού ναυτικού με ανεξάρτητο από τον αέρα κινητήρα, όπως και τα MILDEN. Σε αντίθεση με τις συμβατικές ντιζελοηλεκτρικές μηχανές, οι οποίες πρέπει να αναδύονται συχνά για να φορτίζουν τις μπαταρίες τους, τα υποβρύχια με ανεξάρτητη από τον αέρα πρόωση μπορούν να παραμείνουν κάτω από το νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εντοπισμού.

Ο Μπλέντα Κούρνταρκαν, υποστηρίζει ότι τα υποβρύχια μαζί με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη πρέπει να αποτελέσουν το επίκεντρο του δόγματος «Γαλάζια Πατρίδα» της Τουρκίας. Με έμμεσο στόχο την Ελλάδα και τις μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις της επί των χωρικών υδάτων, του εναέριου χώρου και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, η «Γαλάζια Πατρίδα» είναι ένα εξίσου μαξιμαλιστικό όραμα που προωθεί η Άγκυρα και επεκτείνει την ΑΟΖ της Τουρκίας μέχρι τα θαλάσσια σύνορα της Λιβύης και της Αιγύπτου.

Εν μέσω του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη, τον Νοέμβριο του 2019, η Τουρκία υπέγραψε συνθήκη για τη θαλάσσια οριοθέτηση με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας με έδρα την Τρίπολη. Σε απάντηση, η Ελλάδα και η Αίγυπτος υπέγραψαν τη δική τους συμφωνία για την ΑΟΖ, αν και το καθεστώς και των δύο συνθηκών βρίσκεται σε εκκρεμότητα, δεδομένων των συνεχιζόμενων εντάσεων στη Λιβύη και της συνεχιζόμενης προσέγγισης Τουρκίας-Αιγύπτου.

Μη επανδρωμένα αεροσκάφη: άφθονα και φτηνά

Ο Ταϊφούν Οζμπέρκ, πρώην αξιωματικός του τουρκικού ναυτικού και αμυντικός αναλυτής, λέει ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην τουρκική ναυτική άμυνα και υποστηρίζει ότι η Τουρκία απολαμβάνει ένα μοναδικό «πλεονέκτημα πρωτοπόρου» επειδή μπήκε τόσο νωρίς στην κούρσα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

«Όσον αφορά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, είμαστε μεταξύ των τριών πρώτων στον κόσμο μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα – μόνο αυτές οι δύο μπορεί να είναι μπροστά μας», δήλωσε στο Al-Monitor.

«Επί του παρόντος, είμαστε ένας από τους λίγους που χρησιμοποιεί επανδρωμένα και μη επανδρωμένα συστήματα μαζί», επισήμανε ο Οζμπέρκ.

Αρκετές τουρκικές αμυντικές εταιρείες παράγουν συστήματα όπως τα Ulaq, Sancar και Salvo που μπορούν να εκτελέσουν διαφορετικούς τύπους αποστολών, από την προστασία του στόλου και τον ασύμμετρο πόλεμο μέχρι την αναγνώριση, την επιτήρηση και την αποναρκοθέτηση. Ένα σύστημα, το Marlin, τέθηκε σε υπηρεσία νωρίτερα φέτος.

Ο Κοζάν Σελτζούκ Ερκάν, ναυτικός μηχανικός, αμυντικός αναλυτής και συγγραφέας της ιστοσελίδας Defence Turk, πιστεύει ότι τα drones προσφέρουν ένα μοναδικό πλεονέκτημα έναντι τόσο των μαχητικών επιφανείας όσο και των υποβρυχίων, με τα υποβρύχια να αποδεικνύονται πολύ ακριβά για να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα τουρκικά ναυτικά σχέδια και τη μεγάλη στρατηγική.

Ο Ερκάν δήλωσε ότι ένα σημαντικό ζήτημα με την κλάση Reis και το σχέδιο MILDEN είναι ότι οι επιλογές εξαγωγής τους φαίνονται περιορισμένες. «Δεν υπάρχει αρκετά υψηλή ζήτηση στον κόσμο για υποβρύχια και το γεγονός ότι δεν μπορούμε να παράγουμε τα MILDEN σε κλίμακα ή να έχουμε μεγάλες δυνατότητες εξαγωγών θα αυξήσει το κόστος παραγωγής και συντήρησης ανά μονάδα», δήλωσε στο Al-Monitor.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κατασκευάσουμε υποβρύχια, αλλά η εστίαση σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη όπως το Marlin, το οποίο θα μπορούσε να εκτοξεύσει οκτώ πυραύλους σε εχθρικούς στόχους ταυτόχρονα, θα έφερνε επίσης εξαγωγικές παραγγελίες και θα βοηθούσε με πρόσθετα κεφάλαια για έρευνα και ανάπτυξη», πρόσθεσε.

Επεσήμανε επίσης την αναλωσιμότητα των ναυτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, το χαμηλό κόστος και τον χρόνο κατασκευής τους σε σύγκριση με τις πλατφόρμες MILGEM, όπως οι stealth κορβέτες κλάσης Ada, για την παραγωγή των οποίων απαιτούνται έως και τέσσερα χρόνια και εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.

Έκρηξη των διεθνών πωλήσεων

Η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας χρηματοδοτεί μεγάλο μέρος της καινοτομίας της μέσω διεθνών πωλήσεων, οι οποίες αποφέρουν επίσης μεγάλη διπλωματική υπεραξία και κύρος. Το πρώτο μεγάλο προϊόν του προγράμματος MILGEM, οι κορβέτες Ada, γνώρισαν μεγάλη επιτυχία σε αυτά τα μέτωπα.

Αφού τέσσερις από τις κορβέτες κλάσης Ada εντάχθηκαν στο τουρκικό ναυτικό, το Πακιστάν αγόρασε τέσσερα από τα πολεμικά πλοία (δύο από τα οποία έχουν κατασκευαστεί με άδεια στο Καράτσι), ενώ η Ουκρανία παρήγγειλε δύο, αν και θα ενταχθούν στο ουκρανικό ναυτικό μόνο όταν υπάρξει κατάπαυση του πυρός με τη Ρωσία, σύμφωνα με τη συμφωνία. Η Μαλαισία ανακοίνωσε τον Ιούνιο ότι θα αγοράσει τρεις από τις κορβέτες Ada, με δικαίωμα προαίρεσης να κάνει άλλη μια παραγγελία για πέντε.

Η Τουρκία ξεπέρασε ένα πολύ μεγαλύτερο εμπόδιο νωρίτερα φέτος με την παράδοση από την MILGEM της πρώτης φρεγάτας κλάσης Ι, TCG Istanbul, στο τουρκικό ναυτικό. Άλλες επτά αναμένεται να τεθούν σε υπηρεσία μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

«Η TCG Istanbul ήταν μια μεγάλη πρόκληση για εμάς επειδή κατασκευάσαμε το 90% του πλοίου μόνοι μας – δεν υπάρχουν πολλές χώρες που μπορούν να κατασκευάσουν πολεμικά πλοία με 90% εγχώρια συστήματα. Αναπτύξαμε και εγκαταστήσαμε πολλά από τα υποσυστήματα σε ένα πολεμικό πλοίο για πρώτη φορά», δήλωσε ο Οζμπέρκ.

Ο Οζμπέρκ ανέφερε επίσης διάφορα «φιλόδοξα αλλά όχι τόσο γνωστά νέα συστήματα», όπως το σύστημα διαχείρισης μάχης ADVENT που κατασκευάστηκε από έναν από τους κορυφαίους προγραμματιστές στρατιωτικού λογισμικού της Τουρκίας. «Κανείς δεν του δίνει σημασία, αλλά το ADVENT μπορεί να είναι ένα από τα πιο σημαντικά συστήματα επειδή επιτρέπει τις δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις. Επιτρέπει στο πλοίο στα ανοικτά της Αττάλειας να βλέπει ό,τι βλέπει το πλοίο στα ανοικτά των ακτών της Βόρειας Αφρικής».

Ο Οζμπέρκ συνέκρινε τη μάχη χωρίς δικτυοκεντρική προσέγγιση με το να ρίχνεις γροθιά με ανοιχτή γροθιά: «Το μόνο που θα κάνεις είναι να σπάσεις το δάχτυλό σου. Αλλά με τα δικτυοκεντρικά συστήματα, αποκτάς τη δυνατότητα να ρίξεις αυτό το χτύπημα νοκ-άουτ».

Ακόμη και με την άφθονη αυτοπεποίθησή του, ο Οζμπέρκ έθεσε μια προειδοποιητική νότα, λέγοντας ότι η Τουρκία θα πρέπει να εργαστεί ταχύτερα για την ανάπτυξη των επτά προγραμματισμένων αντιτορπιλικών αεράμυνας TF-2000 στο πλαίσιο του προγράμματος MILGEM.

Επί του παρόντος, τα δικά της εναέρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Τουρκίας μπορούν να εκτοξεύσουν πυραύλους από απόσταση 150 χιλιομέτρων (93 μίλια), αλλά οι τουρκικοί ναυτικοί αμυντικοί πύραυλοι έχουν εμβέλεια περίπου το ένα τρίτο αυτής. «Το TF-2000 είναι πολύ πιο επείγον από το σχεδιαζόμενο αεροπλανοφόρο μετά το TCG Anadolu», δήλωσε ο Οζμπέρκ, εξηγώντας ότι επειδή οποιαδήποτε τουρκική ναυτική δύναμη κρούσης στην ανοικτή θάλασσα θα αποδυναμωθεί εάν δεν έχει ισχυρή προστασία από εχθρικά αεροσκάφη και πυραύλους.

Πηγή: Al Monitor απόδοση militaire.gr

Πηγή: https://i-epikaira.blogspot.com/2024/09/al-monitor.html