O βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ΄ για τα έθνη, τους ξένους και τις επιμειξίες

O Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος, γιος του αυτοκράτορα Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού, ήταν αυτοκράτορας της βυζαντινής αυτοκρατορίας τον δέκατο αιώνα (905-959 μ.Χ.). Ήταν μέλος της Μακεδονικής δυναστείας, μιας δυναστείας με πολύ ικανούς αυτοκράτορες που σταθεροποίησαν και επέκτειναν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, δίνοντάς της νέα ώθηση μετά από τρεις αιώνες συρρίκνωσης των συνόρων της μετά τις κατακτήσεις του Ιουστινιανού. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ήταν ο τέταρτος αυτοκράτορας της Μακεδονικής δυναστείας και λόγω του γεγονότος ότι πέρασε ένα μεγάλο μέρος της βασιλείας του ως συν-αυτοκράτορας, δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρός στην εκτελεστική εξουσία. Ήταν ωστόσο, ένας πολύ εξειδικευμένος διαχειριστής της και συχνά αναφέρεται ως «o λόγιος αυτοκράτορας», καθώς συνέλεξε και έγγραψε βιβλία, ενίσχυσε τις τέχνες, νοιάστηκε πολύ για την παιδεία του λαού και δη για την ανώτατη, έδινε μάλιστα και επίδομα στους φτωχούς φοιτητές και διέσωσε πολλά έργα του αρχαίου ελληνικού λόγου. Μια από τις μεγαλύτερες κληρονομιές του είναι το βιβλίο του “De Administrando Imperio” («Περί της Διοίκησης της Αυτοκρατορίας»), που γράφτηκε με την πρόθεση να δώσει στον γιο του Ρωμανό έναν οδηγό για το πώς να διοικήσει την αυτοκρατορία, τόσο όσον αφορά το εσωτερικό όσο και το εξωτερικό. Μετά από ένα μεγάλο τμήμα που περιγράφει την ιστορία πολλών από τα έθνη γύρω από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ο Κωνσταντίνος Ζ΄ επισημάνει την κακή κατάληξη και την κηλιδωμένη κληρονομιά αυτών των αυτοκρατόρων που παραβίασαν τους κοσμικούς  και τους θρησκευτικούς νόμους και έθιμα στις σχέσεις τους με τους ξένους.

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Ζ΄, υπήρχαν τρία θανάσιμα αμαρτήματα που ένας βυζαντινός αυτοκράτορας μπορούσε να διαπράξει σε σχέση με τους ξένους λαούς.

1. να υπεξαιρέσει τα άμφια και τα κοσμήματα του Πατριάρχη, όπως με το να τα δώσει ως πολεμικές παραχωρήσεις ή να τα χρησιμοποιήσει για λόγους κοσμικούς για να εντυπωσιάσει τους αλλοδαπούς,

2. να δώσει το μυστικό του ελληνικού υγρού πυρός ή να επιτρέψει να κατασκευαστεί σε οποιαδήποτε πόλη που δεν είναι Χριστιανική,

3. να παντρευτεί ή να δώσει τον γιο του ή την κόρη του να παντρευτεί έναν αλλοδαπό, εκτός από τους Φράγκους, ιδιαίτερα ειδωλολάτρες του βορά ή μουσουλμάνους της ανατολής

Σε κάποιο σημείο, ο Κωνσταντίνος Ζ΄ μιλά για έναν αυτοκράτορα που παραβίασε τους νόμους αυτούς και πώς του ήρθε ένα κακό τέλος και κηλίδωσε την κληρονομιά του. Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον είναι ότι συνδέει το 3 με το 1. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ υποστηρίζει ότι ο Λέων IV παντρεύτηκε μια Χαζάρα, ενώ κοσμικές πηγές λένε ότι ο πατέρας του παντρεύτηκε μια Χαζάρα, καθιστώντας τον Λέοντα Δ΄ μισό-Χαζάρο. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η επιρροή των Χαζάρων οδήγησε τον Λέοντα Δ΄  να άρπαξε ένα από τα κοσμήματα του Πατριάρχη από την Αγία Σοφία χωρίς άδεια και να το θέσει στο μέτωπό του σαν στέμμα, και τότε χτυπήθηκε από μια ασθένεια που τον σκότωσε τελικά. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ είναι σαφής: Η μίξη με ξένο οδηγεί σε θρησκευτική αμαρτία. Σημειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση η πριγκίπισσα των Χαζάρων ειπώθηκε ότι είχε βαφτιστεί ορθόδοξη, αλλά αυτό δεν άλλαξε τίποτα. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ το θεωρούσε αυτό "επαρκή προειδοποίηση για να συγκρατήσει όποιον που είναι διατεθειμένος να μιμηθεί τις κακές πράξεις του."

Για να συνοψίσει την αρχή αυτή, ο Κωνσταντίνος Ζ΄ γράφει:

«Επειδή κάθε έθνος έχει διαφορετικά έθιμα και αποκλίνοντες νόμους και θεσμούς, οφείλει να εδραιώσει εκείνα τα πράγματα που είναι κατάλληλα για αυτό, και θα πρέπει να γίνονται και να ενεργούνται μέσα στο ίδιο έθνος οι σύνδεσμοι για την συντήρηση της ζωής του. Γιατί ακριβώς όπως κάθε ζώο με την δική του ράτσα ζευγαρώνει, γι’ αυτό είναι σωστό κάθε έθνος να παντρεύεται και να συνοικεί όχι με εκείνους από άλλες φυλές και γλώσσες, αλλά από την ίδια φυλή και γλώσσα. Γιατί εκ τούτου προκύπτει φυσικά η αρμονία της σκέψης (ομοφρονία) και η επικοινωνία μεταξύ τους και η φιλική συναναστροφή και η συμβίωση. Αλλά τα ξένα έθιμα και οι διαφορετικοί νόμοι είναι πιθανό, αντιθέτως, να προκαλέσουν έχθρες και έριδες και μίση και διαφωνίες, οι οποίες τείνουν να μην γεννήσουν φιλία και σύνδεση, αλλά έχθρα και διαίρεση».

«Έκαστον γαρ έθνος διάφορα έχον έθη και διαλλάττοντας νόμους τε και θεσμούς οφείλει τα οικεία κρατύνειν και από του αυτού έθνους τας προς ανάκρασιν βίου κοινωνίας ποιείσθαι και ενεργείν. Ώσπερ γαρ έκαστον ζώον μετά των ομογενών τας μίξεις εργάζεται, ούτω και έκαστον έθνος ουκ εξ αλλοφύλων και αλλογλώσσων, αλλ’ εκ των ομογενών τε και ομοφώνων τα συνοικέσια των γάμων ποιείσθαι καθέστηκεν δίκαιον».

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΙΟΝ ΑΥΤΟΥ ΡΩΜΑΝΟΝ, 13–29

«Εάν ποτέ κανένα έθνος απ’ τα άπιστα τούτα και άτιμα βόρεια φύλα ζητήσει να συμπεθεριάσει με τον βασιλέα των Ρωμαίων και ή να κάμουν νύφη την θυγατέρα του ή να δώσουν δικιά τους θυγατέρα για να γίνει γυναίκα του βασιλέως ή του διαδόχου, πρέπει με τέτοια λόγια συ και τούτη την παράλογη αξίωσή τους να αποκρούσεις, λέγοντας ότι: «Και γι’ αυτή την υπόθεση παραγγελία και διαταγή φοβερή και ξεκάθαρη του μεγάλου και αγίου Κωνσταντίνου έχει γραφή στην ιερή τράπεζα της οικουμενικής των Χριστιανών εκκλησίας της Αγίας Σοφίας, να μη συμπεθεριάσει ποτέ ο βασιλεύς των Ρωμαίων με έθνος που διατηρεί διαφορετικά και ξένα έθιμα από τον Ρωμαϊκό χαρακτήρα και μάλιστα με αλλόπιστο και αβάπτιστο, παρά μόνο με τους Φράγκους, διότι μονάχα αυτούς εξαίρεσε ο μέγας εκείνος άνδρας, ο άγιος Κωνσταντίνος, γιατί κι αυτός από την γέννησή του βαστούσε από κείνα τα μέρη, εξ αιτίας του ότι υπήρχε μεγάλη συγγένεια και επιμιξία ανάμεσα στους Φράγκους και στους Ρωμαίους. Και γιατί προέτρεψε μόνο μ’ αυτούς να κάνουν ανταλλαγές γάμων οι βασιλείς των Ρωμαίων; Εξ αιτίας της προγονικής λαμπρότητος και ευγενείας των μερών και φυλών εκείνων. Με οποιοδήποτε δε άλλο έθνος να μη μπορούν να κάμουν τούτο, αλλά κείνος που θα τολμούσε να το κάμει να κρίνεται άγνωστος στις Χριστιανικές τάξεις και να παραδίδεται στο ανάθεμα, σαν παραβάτης των πατρικών εντολών και βασιλικών θεσμών».

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή (κι εδώ)