Σκέψεις για τις Μαύρες Εκατονταρχίες

The Mad Monarchist / ΚΟ

Η περίοδος που περιλάμβανε τα τελευταία χρόνια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας αποτέλεσε αντικείμενο έντονης εστίασης από ιστορικούς σε όλο τον κόσμο και υπήρξε προσπάθεια να συκοφαντηθεί και να προσβληθεί η μοναρχία του Οίκου των Ρομανόφ και όσων την υποστήριζαν. Αποτέλεσμα είναι, να είναι πλέον «συνηθισμένο» στους ανθρώπους να θεωρούν δεδομένο ότι η ρωσική αυτοκρατορία ήταν ένα «κακό» καθεστώς και ότι όλοι όσοι την υποστήριζαν ήταν «κακοί» και απεναντίας όλοι όσοι αντιτάχθηκαν σε αυτήν ήταν «ήρωες». Φυσικά, σπάνια αναφέρεται το γεγονός ότι οι περισσότεροι Ρώσοι διατήρησαν την πίστη τους στον Τσάρο και ότι κανένα από τα επαναστατικά καθεστώτα που διαδέχτηκε τη μοναρχία δεν προήλθε από τη δημοκρατικά εκφρασμένη βούληση του λαού τον οποίον πάντα οι επαναστάτες υποστήριζαν ότι υπερασπίζονταν. Ωστόσο, έτσι έχουν τα πράγματα και μια ομάδα που είναι ιδιαίτερα συκοφαντημένη, λόγω του γεγονότος ότι λίγοι ήταν τόσο ζηλωτές στην υποστήριξή τους στη ρωσική αυτοκρατορική μοναρχία, ήταν η ομάδα εκείνων των ανθρώπων που έμειναν γνωστοί ως οι Μαύρες Εκατονταρχίες (ρωσικά: Чёрная сотня, черносотенцы - Τσορνάγια σότνια, τσερνοσοτένσι). Ως συνήθως, ενώ οι Μαύρες Εκατονταρχίες έχουν δαιμονοποιηθεί συστηματικά, ταυτόχρονα οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν το τι ήταν οι Μαύρες Εκατονταρχίες, γιατί δημιουργήθηκαν και γιατί έκαναν τα πράγματα που έκαναν.

Πρώτον, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι ποτέ δεν υπήρχε μία και μόνο οργάνωση γνωστή ως "Μαύρες Εκατονταρχίες". Το όνομα αποδόθηκε σε διάφορες χωριστές οργανώσεις διαφόρων ειδών που όλες είχαν τις ίδιες βασικές απόψεις. Δεν υπήρχε κανένα επίσημο σημείο εκκίνησης για όλες αυτές, κανένα ενιαίο πρόγραμμα ούτε και κεντρικές εκστρατείες που να διέπουν τις ενέργειές τους. Το κοινό στις Μαύρες Εκατονταρχίες ήταν 1) ότι ήταν αντιδραστικοί στην αυξανόμενη επαναστατική δραστηριότητα στην ύστερη αυτοκρατορική Ρωσία και 2) ότι ήταν συντηρητικοί στο ότι προσπάθησαν να διατηρήσουν τη Ρωσική Αυτοκρατορία όπως ακριβώς υπήρξε και για αυτό τόσοι πολλοί τότε και ιδιαίτερα τώρα αντιτάσσονται στις Μαύρες Εκατονταρχίες. Διότι η ρωσική αυτοκρατορία δεν ευθυγραμμίστηκε με την επικρατούσα φιλελεύθερη άποψη του κόσμου και είναι μια απόλυτα ορθόδοξη χριστιανική απόλυτη μοναρχία. 

Οι Μαύρες Εκατονταρχίες έβλεπαν την αναταραχή, την προδοσία και τη βία που γινόταν ολοένα και πιο κοινή στη Ρωσία, τις εθνικές οπισθοδρομήσεις που είχε υποστεί η χώρα και, ως εκ τούτου, διψούσαν να επιστρέψουν στο παράδειγμα της Ρωσίας υπό την εξουσία του Τσάρου Νικολάου Α΄. Προσπάθησαν να είναι οι υπερασπιστές των τριών πυλώνων που αποτελούσαν το σύνθημα του Τσάρου Νικολάου Α ', «Ορθοδοξία – Αυτοκρατορία - Εθνικότητα». Αυτά υπερασπίστηκαν και για αυτά πολέμησαν.

Σε αντίθεση με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι, τα περισσότερα από αυτά που έκαναν οι Μαύρες Εκατονταρχίες για να προωθήσουν τον σκοπό τους ήταν ειρηνικά. Διεξήγαγαν ειδικές συναντήσεις προσευχής και εκκλησιαστικές λειτουργίες, διοργάνωναν διαλέξεις για να εκπαιδεύσουν το κοινό σχετικά με την ιερή φύση της μοναρχίας, τον κεντρικό ρόλο της Εκκλησίας και τους κινδύνους που έθεταν οι επαναστάτες. Διεξήγαγαν πορείες και διαδηλώσεις για να δείξουν την πίστη τους στον Τσάρο τους και εναντιώνονταν σε διαδηλώσεις που διεξήγαγε το επαναστατικό πλήθος. Αυτό είναι κάτι που αγνοείται πάντοτε, αλλά το γεγονός είναι ότι η κύρια δραστηριότητα των Μαύρων Εκατονταρχιών ήταν εντελώς μη βίαιη και συνίστατο στην προσευχή υπέρ του Τσάρου και υπέρ της πατρίδας τους και στην εκπαίδευση του λαού για την σημασία της πίστης, της νομιμοφροσύνης και της ορθόδοξης μοναρχίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπήρχαν στις τάξεις των Μαύρων Εκατονταρχιών και εκείνοι που το προχώρησαν και πιο πέρα και δεν ήταν λίγοι. Αυτό είναι το κομμάτι για το οποίο αρέσει στους περισσότερους ιστορικούς να μιλάνε. Οποιοσδήποτε έχει διαβάσει κάτι για αυτή την περίοδο της ρωσικής ιστορίας θα έχει ακούσει βεβαίως για ένα σωρό δολοφονίες, βίαιες διαδηλώσεις και πογκρόμ, στα  οποία εμπλέκονται οι Μαύρες Εκατονταρχίες. Και ότι επίσης σπεύδουν να επισημάνουν την υποστήριξη προς τις Μαύρες Εκατονταρχίες εκ μέρους της Αυτοκρατορικής Οικογένειας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τέτοιες εκδηλώσεις έλαβαν χώρα, ωστόσο, το πλαίσιο αυτών των βίαιων πράξεων αγνοείται πάντοτε πλήρως. Οι λειτουργίες της Εκκλησίας, οι πατριωτικές διαδηλώσεις, οι εκδόσεις εφημερίδων και οι εκπαιδευτικές εκστρατείες αγνοούνται εξ ολοκλήρου και όλο το επίκεντρο πέφτει σε δολοφονίες, βίαιες διαδηλώσεις και ιδιαίτερα στα πογκρόμ. Ωστόσο, αυτά ήταν και πάλι ενέργειες που έγιναν ως απάντηση στη βία, στις πράξεις προδοσίας και στις δολοφονίες στις οποίες προέβαιναν οι επαναστάτες. Εάν αντιληφθεί κανείς την απελπισμένη κατάσταση στην οποία βρισκόταν η Ρωσία, δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι θα υπάρξουν και εκείνοι που θα αποφασίσουν να πάρουν θέση και να απαντήσουν πολεμώντας. Από την άποψη της επιβολής του νόμου, η κυβέρνηση δεν μπορούσε να κάνει πολλά. Άλλωστε υπήρξε επαναστατική διείσδυση στην αστυνομία και ακόμη και αν δεν υπήρχαν προδότες ή διαφθορά στην αστυνομία, για μια αυτοκρατορία τόσο μεγάλη όσο η Ρωσία με τόσο τεράστιο πληθυσμό δεν υπήρχαν πολλά που μπορούσαν να κάνουν. Οι αρχές δεν μπορούσαν να είναι παντού ανά πάσα στιγμή και οι επαναστάτες ήταν πολύ έμπειροι στο να καλύπτουν ο ένας τον άλλον και να χειραγωγούν το νομικό σύστημα προς όφελός τους. Οι Μαύρες Εκατονταρχίες παρακινήθηκαν να δράσουν από τους κινδύνους που έπλητταν τη χώρα τους και δεν δέχθηκαν το να κάθονται χωρίς να κάνουν τίποτα όταν η πατρίδα τους, ο Τσάρος και η πίστη τους δέχονταν επίθεση.

Πολλοί πολιτικοί, για παράδειγμα, οι οποίοι είχαν αποδειχθεί εχθροί της μοναρχίας, δολοφονήθηκαν από στοιχεία των Μαύρων Εκατονταρχιών. Ανεξάρτητα από το τι πιστεύει κανείς για τέτοιες ενέργειες, το γεγονός είναι ότι ο αριθμός αυτών των δολοφονιών είναι μικρότερος σε σύγκριση με τον αριθμό των δολοφονιών που πραγματοποίησαν οι επαναστάτες και τα κίνητρά τους ήταν εντελώς διαφορετικά. Οι πράξεις βίας που διαπράχθηκαν από τους επαναστάτες έγιναν σε μια προσπάθεια να εκτροχιάσουν τη νόμιμη ρωσική κυβέρνηση, να ματαιώσουν πράξεις για τη βελτίωση της χώρας και να προκαλέσουν χάος και αναταραχή. Οι πράξεις βίας που διαπράχθηκαν από τις Μαύρες Εκατονταρχίες έγιναν σε μια προσπάθεια να καταστρέψουν προδοτικά στοιχεία (που δεν απέκρυψαν την προδοσία τους, αλλά στην πραγματικότητα δοξάστηκαν ως προδότες) και για να προστατεύσουν τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Όταν βρήκαν επαναστάτες ή ανθρώπους που υποστήριζαν την προδοσία ή όποιον απειλούσε τη ρωσική μοναρχία, την Ορθοδοξία ή την ενότητα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, αναλάμβαναν δράση. Οι επαναστάτες δεν τηρούσαν κανέναν κανόνα, κι έτσι οι Μαύρες Εκατονταρχίες δεν έβλεπαν τον λόγο να το κάνουν εκείνοι. Εάν οι επαναστάτες ήταν έτοιμοι να σκοτώσουν για να καταστρέψουν τη Ρωσική Αυτοκρατορία, οι Μαύρες Εκατονταρχίες ήταν πρόθυμες να σκοτώσουν για να την προστατεύσουν.

Ένα άλλο σημείο που συχνά παραβλέπεται είναι ότι, ενώ κάποιες ομάδες Μαύρων Εκατονταρχιών κράτησαν μέχρι τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, οι περισσότερες σχηματίστηκαν γύρω στο 1905 και είχαν πάψει να υπάρχουν μέχρι το 1907. Την εποχή εκείνη έγιναν πολλές πράξεις επαναστατικής βίας και πολιτικών δολοφονιών από εκείνους που προσπαθούσαν να ρίξουν τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Κατά τη διάρκεια του Ρωσο-Ιαπωνικού πολέμου, η αυξημένη πίεση στις εθνικές υποδομές προκάλεσε απεργίες, ταραχές και διαμαρτυρίες, με πιο γνωστή την «ματωμένη Κυριακή». 

Οι εχθροί μέσα στη Ρωσία ήταν πολύ δραστήριοι και ξένα στοιχεία από έξω επιτίθεντο επίσης, με την Ιαπωνία να χρηματοδοτεί τους αντιφρονούντες που εργάζονταν για να υπονομεύσουν και να μειώσουν τη μοναρχία. Οι ενέργειες των Μαύρων Εκατονταρχιών, εν ολίγοις, δεν προέκυψαν χωρίς λόγο, αλλά αντιδρούσαν σε πολύ πραγματικές και υπαρκτές απειλές κατά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Ορθοδόξου μοναρχίας που ήταν το θεμέλιο της. Μεταξύ των επαναστατών εναντίον των οποίων οι Μαύρες Εκατονταρχίες έλαβαν δράση, ένα εξέχον στοιχείο ήταν οι Εβραίοι και για αυτό οι Μαύρες Εκατονταρχίες συνδέθηκαν τόσο πολύ με τον αντισημιτισμό (κάτι που συνεχίζεται ακόμα σήμερα). Αυτό πρέπει να εξεταστεί.

Υπήρξε, χωρίς αμφιβολία, άφθονος αντισημιτισμός στις τάξεις των Μαύρων Εκατονταρχιών. Οι Εβραίοι θεωρήθηκαν ως ένας εκ των πρωταρχικών εχθρών, αν όχι ο πρωταρχικός εχθρός όλων όσων υπεστήριζαν οι Μαύρες Εκατονταρχίες. Δεν υπάρχει καμία άρνηση για αυτό και είναι προφανώς λάθος να διώκουμε κάποιον αθώος που δεν ευθύνεται για κάποιο έγκλημα. Αυτό είναι κάτι ευρέως αποδεκτό. Εξίσου σημαντικό είναι να καταλάβουμε από πού προήλθε αυτή η εχθρότητα και γιατί δεν ήταν τόσο περίεργο. 

Σίγουρα υπήρχαν πολλοί Εβραίοι που διώκονταν άδικα, αλλά κανείς δεν αρνείται το γεγονός ότι ο εβραϊκός πληθυσμός υπερεκπροσωπήθηκε πολύ στις τάξεις των επαναστατικών αναταραχών. Ένας δυσανάλογος αριθμός επαναστατών που σχεδίαζαν πράξεις τρομοκρατίας για να πλήξουν τη μοναρχία ήταν, στην πραγματικότητα, Εβραίοι. Με βάση αυτή την πραγματικότητα, είναι τουλάχιστον κατανοητό για ποιο λόγο οι υπερασπιστές της ρωσικής μοναρχίας συχνά υιοθέτησαν μια αντισημιτική νοοτροπία. Ο φόβος και η καχυποψία τους απέναντι στους Εβραίους δεν ήταν κάτι εντελώς αδικαιολόγητο. Πολλοί Εβραίοι, μέσα και έξω από τη Ρωσία, ήταν εχθροί της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και δεν ήταν μυστικό αυτό. Κατά τη διάρκεια του ρωσο-ιαπωνικού πολέμου, η ιαπωνική πολεμική προσπάθεια χρηματοδοτήθηκε από έναν εξέχοντα Γερμανο-Αμερικανό Εβραίο με το όνομα Jacob Schiff (Ιακώβ Σίφ -φώτο πάνω), ο οποίος δάνεισε στην Ιαπωνία τεράστια χρηματικά ποσά, με κίνητρο τη αντίθεσή του στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν οι Εβραίοι στη Ρωσία και έλπιζε ότι μια νίκη των Ιαπώνων θα κατέστρεφε τη Ρωσική Αυτοκρατορία.

Φυσικά, θεωρώντας εχθρούς μια μειονοτική ομάδα διαφορετικής φυλής και διαφορετικής θρησκείας, μερικοί από τους οποίους είχαν δεσμούς με ξένες δυνάμεις και υποστήριζαν αντιρωσικά στοιχεία στο εσωτερικό της χώρας και εχθρούς της Ρωσίας στο εξωτερικό, δεν είναι περίεργο ότι πολλοί στις Μαύρες Εκατονταρχίες έγιναν αντισημίτες και οδηγήθηκαν στα άκρα. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο. Φαίνεται συχνά ότι ο κόσμος δεν είναι σε θέση να χειρίζεται τους Εβραίους το ίδιο με οποιονδήποτε άλλον λαό, αλλά ασχολείται με αυτούς με έναν ακραίο τρόπο, κατηγορώντας τους για όλα τα προβλήματα στον κόσμο την μία ημέρα και στη συνέχεια την επόμενη μέρα δεν επιτρέπει σε κανέναν να τους επικρίνει. Ακόμη και όταν ομάδες όπως οι Μαύρες Εκατονταρχίες είχαν λόγους να υποπτεύονται τους Εβραίους, πολύ συχνά αυτό έφτανε σε παράλογες διαστάσεις, έτσι ώστε δημιουργήθηκε ένας μπαμπούλας, κάτι που μπορούμε να δούμε ανάμεσα σε πολλούς σήμερα, αυτό που έχω ονομάσει "Ο μαγικός Εβραίος". Αυτό συμβαίνει όταν ο αντισημιτισμός λαμβάνεται σε τέτοιες διαστάσεις ώστε οι άνθρωποι αποδίδουν υπεράνθρωπες ιδιότητες στους Ιουδαίους, σαν να έχουν μαγικές δυνάμεις για να εξαπατήσουν, να κυριαρχήσουν και να εκμεταλλευτούν ολόκληρα έθνη, κάτι που είναι ακόμα πιο περίεργο, δεδομένου ότι όσοι κάνουν τέτοιες κατηγορίες συχνά ισχυρίζονται ότι οι Εβραίοι είναι κατώτεροι από τον δικό τους λαό, ενώ ταυτόχρονα ισχυρίζονται ότι αυτοί οι Εβραίοι είναι, μέσω κάποιας "μαγείας", ικανοί να ξεγελάσουν και να ελέγξουν ολόκληρες χώρες γεμάτες από ανθρώπους που υποτίθεται ότι είναι ανώτεροι από αυτούς.

Έτσι, το πως αισθάνονταν οι περισσότεροι στις Μαύρες Εκατονταρχίες για τους Εβραίους είναι γνωστό, αλλά αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι γιατί αισθάνθηκαν έτσι. Δεν ήταν ένα τυφλό μίσος που βγήκε από το πουθενά. Οποιοσδήποτε εχθρός της ρωσικής μοναρχίας ήταν εχθρός των Μαύρων Εκατονταρχιών και, δυστυχώς, πολλοί από τους εχθρούς της ρωσικής μοναρχίας ήταν Εβραίοι. Είναι ατυχές το γεγονός ότι μερικοί προέβησαν σε ακρότητες, αλλά ήταν μια βίαιη εποχή και πολλά τραγικά πράγματα συνέβησαν.

Ήταν, ωστόσο, ένα μάλλον βραχύβιο κίνημα. Μερικές ομάδες παρέμειναν ως το τέλος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Μπορεί να εκπλήξει κάποιον να μάθει ότι ήταν συχνά οι πιο σκληροί επικριτές της Λευκής Ρωσικής φατρίας. Και αυτό γιατί ήταν τόσο πιστοί στη μοναρχία, ενώ οι Λευκοί ήταν σίγουρα οι «καλοί τύποι» του Ρωσικού Εμφύλιου Πολέμου, που δεν ήταν όλοι μοναρχικοί και για τις Μαύρες Εκατονταρχίες, η απόλυτη πίστη στον Τσάρο και την Ρωσική Ορθόδοξη πίστη ήταν μη διαπραγματεύσιμες θέσεις.

Έχουν επιζήσει αυτές οι νοοτροπίες; Είναι δύσκολο να πω. Πρόσφατα, ομάδες που ισχυρίζονται ότι είναι οι κληρονόμοι των Μαύρων Εκατονταρχιών εμφανίστηκαν στην αναταραχή της Ουκρανίας, υποστηρίζοντας τη θέση της επανένωσης της Ουκρανίας με τη Ρωσία και κατηγορώντας για την τρέχουσα κρίση τους Εβραίους στην ουκρανική κυβέρνηση. (Οι Μαύρες Εκατονταρχίες αρνούνταν την ύπαρξη του Ουκρανικού έθνους και ζητούσαν την στήριξη των Ρωσόφιλων Ουκρανών που θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ρώσους). Για το πόσο κοντά είναι στις Μαύρες Εκατονταρχίες του παρελθόντος δεν μπορώ να είμαι σίγουρος. Αν ήταν τόσο δραστήριοι στην προώθηση της πλήρους αποκατάστασης της μοναρχίας στη Ρωσία παρά στην επέκταση του σημερινού ρωσικού καθεστώτος έναντι της Ουκρανίας θα ήμουν πιο θετικός, αλλά δεν το έχω δει ακόμα.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή